Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het spook Al Qaeda

  •  
02-03-2013
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Over de intieme ideologische relatie tussen 'Al Qaeda-blad' Inspire en Geert Wilders
Groot alarm in Nederland. Geert Wilders staat op een dodenlijst van Al Qaeda, zo wist de Telegraaf te melden op gezag van journalist Harald Doornbos die ons alle dagen uitstekend op de hoogte houdt van de situatie in Syrië:
Geert Wilders staat hoog op een nieuwe dodenlijst van al-Qaeda. De terreurorganisatie plaatst de PVV-leider op nummer vier van een lugubere lijst met internationale “ongelovigen” die zo snel mogelijk moeten worden gedood. Ook Ayaan Hirsi Ali staat op de lijst.
Het rijtje namen is onlangs gepubliceerd in een magazine voor jihadisten, zo meldt journalist Midden-Oosten Harald Doornbos. ,,Yes we Can. A bullet a day keep the infidels away”, zo luidt de huiveringwekkende tekst waarmee de dodenlijst wordt ingeluid (vrij vertaald: een kogel per dag, houdt de ongelovigen weg).
En vervolgens klakkeloos overgenomen door andere kritische media. Een voorbeeld van helaas niet zo zeldzame beroerde media aandacht.
Wat is Al Qaeda? Om maar even te beginnen met Al Qaeda. Wat is Al Qaeda eigenlijk? We denken dan toch vooral aan Osama Bin Laden. Verder bestaat er zoiets wat Al Qaeda Centraal genoemd wordt in Afghanistan en Pakistan. En er is zoiets als Al Qaeda van het Arabische Schiereiland. Bin Laden was slechts verbonden met één van deze clubjes: die eerste. De spirituele leider van de tweede is Ibrahim Rubaysh.
Verschillende deskundigen hebben al langer hun twijfels geuit of Inspire (het door Telegraaf genoemde magazine voor jihadisten, red.) nu wel echt is en echt van Al Qaeda. Sommige denken aan een hoax opgezet door inlichtingendiensten. Dat betwijfel ik, maar het weglaten van een dergelijke discussie is beroerde journalistiek. Het kan wel echt zijn denk ik, maar de klakkeloze verbintenis met Al Qaeda is twijfelachtig aangezien er geen sprake is van één centraal geleide organisatie of netwerk dat de lakens uitdeelt. Inspire is een product zeer waarschijnlijk van Al Qaeda van het Arabische Schiereiland en gemaakt (althans de eerste issues) in de VS. Het magazine lijkt erg op de zogenaamde Jihad Recollections die werden samen gesteld door de Amerikaan Samir Khan (ook betrokken bij Inspire).
Vrijwel alle issues van Inspire tot nu toe laten zien dat het magazine vooral transcripten van jihad-beroemdheden herhaalt en er is zelden of nooit origineel materiaal terug te vinden. Vrijwel alle opgenomen vertaalde stukken zijn van jihadisten die verbonden zijn aan Al Qaeda op het Arabische Schiereiland. Niet voor niets dat jihaddeskundige Berger dan ook naar Inspire verwijst als een fan-magazine van ‘jihobbyisten’ waarbij het de vraag is of de maker een blad maakt ten faveure van Al Qaeda op het Arabische Schiereiland of dat het blad ook door dat netwerk gesteund wordt.
Lone wolf De benadering van jihad door Inspire is in ieder geval anders dan die van de verschillende AQ clubjes: de laatste opereren als bewegingen die een sociale verandering teweeg willen brengen. Inspire is meer voor de ‘lone wolf’ benadering voor én door mensen die geen directe ervaring hebben met gevechtsactiviteiten (ja dat geldt ook voor de makers gezien hun af en toe stupide adviezen over hoe geweld te gebruiken of een bom te maken). Zoals een andere deskundige, Thomas Hegghammer opmerkt:
Obviously, someone who follows these guidelines is going to be extremely difficult to catch. The question is how many people are ready to act in this way. Khan’s strategy presupposes that individuals can aquire the motivation to die for the cause almost in a vacuum. However, in most historical cases, individuals only acquired this motivation after interacting with other radicals, going abroad for jihad, or accessing jihadi propaganda – all of which are activities discouraged by Samir Khan. Of course there have been exceptions, such as the Fort Hood shooter Nidal Malik Hassan, but even he was not completely “clean”, as evidenced by his email correspondence with Anwar al-Awlaki. Decentralized jihad is indeed a scary concept, but it does not necessarily work.
Uiteindelijk heeft Inspire inderdaad meer weg van een fanzine. Het kan bijdragen aan de vorming van individuele jihadi-identiteiten, maar het is allesbehalve voldoende om daadwerkelijk over te gaan tot geweld. Zo simpel werkt het niet; uit vrijwel alle onderzoek blijkt dat er wel meer nodig is dan dit om iemand over te laten gaan tot een terroristische daad. Voor veel jihadisten gaat het daar ook niet om; het gaat meer om een gevoel van verbondenheid, empowerment en morele superioriteit dan daadwerkelijke actie. Misschien dat het voor de makers wel om actie gaat, maar het lijkt er meer op dat zij vooral het jihad-vertoog onder de lezers willen vormen door de aandacht te vestigen op issues die jihadisten belangrijk zouden moeten vinden en die aandacht op een specifieke manier in te kaderen. Op die manier wordt niet iedere lezer een strijder en hoeft dat ook niet te worden, wel lijkt het de bedoeling te zijn dat iedere lezer een jihad-propagandist wordt.
Anti-anti-radicaliseringspropaganda Inspire is daarmee ook te zien als anti-anti-radicaliseringspropaganda zoals Jarret Brachman betoogt in Foreign Policy. Waar staten proberen radicalisering onder moslims te bestrijden door ideologische boodschappen uit te zenden (naast repressie) probeert Inspire daar tegengif voor te bieden door jihad-ideologie toegankelijk te maken voor een veel breder publiek; ook degenen die misschien niet de terreuracties van Al Qaeda steunen. Met name na 2003 Al Qaeda versplinterd en hebben soortgelijke netwerken wereldwijd veel steun verloren, maar er lijkt nog wel een breed publiek te zijn dat sympathie heeft voor het ideologische verzet en het streven om een einde te maken aan het onrecht tegen moslims dat men ziet. Of Inspire gaat er vanuit dat die steun er is of dat die geschapen moet worden. In veel issues van Inspire ziet Brachman dan ook een bepaald patroon terug:
– De VS of Europa doen iets dat internationale media-aandacht krijgt. Dat kan zijn een nieuwe militaire strategie, een binnenlandse ramp of een belediging tegen de islam.
– Jihadfans zien dat en reageren daar op en gebruiken opvallend vaak zogenaamde ‘Westerse’ begrippen zoals democratie, vrijheid van meningsuiting om het nieuws in hun voordeel uit te leggen door te laten zien hoe ‘slecht’ Europa en de VS wel niet zijn en hoe de VS en Europa eigenlijk hun eigen principes verraden. De ideologie is dan vaak ook een mengeling van ideeen uit al dan niet obscure islamitische tradities, Che Gueverra, Von Clausewitz en Mao Zedong.
– De anti-terrorisme monitors en media pikken dat op vaak onder de algemene (en feitelijk nikszeggende) titel: ‘Al Qaeda…’.
– De jihadisten pikken vervolgens die aandacht weer op en laten zien hoe ze in de gaten worden gehouden.
Dat resulteert vervolgens in allerlei propaganda producten, zoals Inspire, gemaakt door individuen die zichzelf verbinden met AQ. Naast Inspire is er bijvoorbeeld The Power of Truth (video) waarin vooral wordt gesteld hoe sterk AQ is en hoe zwak de VS op basis van uitspraken van allerlei beleidsmakers, inlichtingenofficiers en jihaddeskundigen uit de VS.
Intussen behoort deze video tot één van de must-see video’s in jihadisten-kringen en net als Inspire vertaalt het de AQ-ideologie naar een product voor de massa waarbij minder de nadruk ligt op het bloeddorstig doden van mensen, maar op sluwwheid en slimme aanvallen en zelfpromotie en het oppakken van ‘onze’ eigen retoriek om het tegen ‘ons’ te gebruiken. Tegelijkertijd geeft het ook mensen als Wilders de kans om hetzelfde te doen: deze woorden te gebruiken om te laten zien dat hij toch echt een heldhaftige strijder tegen de islam is. Met andere woorden De Telegraaf is erin getrapt: in de propaganda van Inspire en die van Wilders.
Dit artikel verscheen eerder op het weblog van Martijn de Koning ReligionResearch.org

Meer over:

opinie, media
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.