Het slagveld blijft leeg

Het is toch een beetje gek: De verkiezingsstrijd is nu bijna vier maanden aan de gang en nog steeds weten we niet waar de verkiezingen eigenlijk over gaan. De economie? De pensioenen? Europa? Bezuinigingen? 130 kilometer per uur mogen rijden? Onderwijs? Nee, tot nu toe gaat het vooral nergens over.

Terwijl het zo veelbelovend begon. In april werd het Kunduz-akkoord gepresenteerd als het regeerakkoord voor een nieuwe coalitie. ‘De week waarin alles anders werd’, constateerde Maurice de Hond na een peiling waarin de Kunduz-coalitie binnen iets meer dan een etmaal zes zetels steeg. Nog nooit vertoond. De Hond voegde er overigens wel het visionaire voorbehoud ‘(of niet?)’ aan toe. Terecht. Alles werd anders, maar anders dan gedacht.

De kersverse PvdA-leider Samsom werd weggehoond omdat hij niet meedeed met de Catshuis-kopgroep. Dit was het nieuwe Nederland, constateerden de ondertekenaars die de ministersposten al aan het verdelen waren. Maar binnen een paar weken was de euforie verdampt. Nu proberen alle Kunduz-partijen te doen alsof ze eigenlijk niets met dat tot drie keer toe omgedoopte akkoord te maken hebben. Dat debatteert lastig. 

Europa dan? PVV-leider Geert Wilders, de man die gewend is de politieke agenda te bepalen, verklaarde in april dat Europa het thema van de verkiezingen zou worden. Hij noemde de stembusgang zelfs een referendum. Werkt het? Nou nee. Zijn partij heeft nu weliswaar als belangrijkste thema ‘Nederland uit de EU’ maar die keuze begint verdacht veel te lijken op het ‘Nederland uit de NAVO’ van de PSP vroeger. Europa, best belangrijk, maar het boeit nog steeds niemand.

Diederik Samsom stelde dat het terugwinnen van vertrouwen een thema zou worden. Daar heeft hij weliswaar gelijk in maar dan toch anders dan hij bedoelde. Samsom had het over het vertrouwen in Nederland maar vooralsnog gaat de discussie alleen over het vertrouwen in zijn partij. Of liever het gebrek daaraan. Naar verluidt wordt er in de PvdA naarstig gezocht naar een premierkandidaat die naar voren kan worden geschoven – ik zei al: kies Wouter Bos. Met de slechte peilingen vereist zo’n zet overigens wel wat publicitaire stuurmanskunst. Voor het CDA geldt hetzelfde. Ik denk dat de partij goed zou opkrabbelen als Buma zou zeggen: Herman Wijffels wordt onze premier. Buma zelf oogt toch een beetje teveel als de butler van Rutte.

Noch PvdA, noch CDA zijn nu in staat het debat te bepalen.

Een thema dat in de media speelt is de keuze ‘Rutte of Roemer’. De SP vertaalde dat zelf in ‘sociaal of liberaal’. Beetje lastig voor een spannende strijd is wel dat beide leiders er zo lang mogelijk het zwijgen toe doen, als koningen in een schaakspel. Dat zwijgen is goud waard want zowel Rutte als Roemer weet dat het eigenlijk alleen maar mis kan gaan als ze hun mond open doen. Zo lang ze niks zeggen kunnen ze ook niet teleurstellen.

Voor de VVD is de kreet Rutte of Roemer ideaal. Die keuze maakt immers de PvdA, een waarschijnlijke coalitiepartner, zo klein mogelijk. Bovendien voorkomt het een strijd op rechts. Want dat valt ook op. Terwijl er links nog wel wat geknokt wordt (‘Hamer valt SP aan!’) is het op rechts stil als een vijver voor een onweersbui.

Gaat het op rechts nog losbarsten? Tja, wie zou daar voor moeten zorgen? De SGP? Dat is naast de PVV ongeveer het enige alternatief voor de conservatieve VVD-stemmer die geen Europa-hater is. Op rechts valt kortom niet veel te kiezen. Dus is er ook geen thema.

De zorg zou een thema kunnen worden, net als dat in 2004 bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen was. Goede en betaalbare zorg voor iedereen, hoe gaan we dat regelen? Een ideaal thema voor onder meer SP en PvdA. Rutte zal er echter alles aan doen dat thema te torpederen want de VVD en zorg dat is zoiets als Partij voor de Dieren en het wild van de Oostvaardersplassen: geen gemakkelijk verhaal.

Over de Partij voor de Dieren gesproken, die duikt bij opvallend veel mensen ineens hoog op in de adviezen van de Stemwijzer. Een verschijnsel dat in voorgaande edities optrad met de ChristenUnie. Mensen reageren nu net zo verbaasd: ‘Partij voor de Dieren? Ik?’ Het laat wel zien dat duurzaamheid en groen bij veel meer mensen leven dan je op basis van de slechte positie van GroenLinks zou denken. De Nederlandse politiek, al bijna net zo ingewikkeld als Europa.