Het rechtse klimaat

‘We gaan grenzen stellen en deze ook handhaven’, zei Mark Rutte stoer bij de presentatie van het nieuwe regeer- en gedoogakkoord. Hij had het alleen niet over klimaat of milieu. Het nieuwe kabinet versoepelt de maximum snelheid naar 130 km per uur, schaft de milieugrenzen voor Schiphol af, en voor het klimaat valt het terug op de Europese verplichtingen. Eigen grenzen stelt het niet meer.

Nederland bungelt nu onderaan in Europa met de productie van duurzame energie. Veel mensen kijken jaloers naar het Duitse systeem ter stimulering van duurzame energie. Helaas wil het kabinet dit niet invoeren, ze trekt wel een beetje extra geld voor duurzame energie uit maar bij lange na niet voldoende om het Europese doel van 14 % in 2020 te halen. Er zullen met deze aanpak geen grote windmolenparken in de Noordzee komen, geen zeeën met daken met zonnepanelen.

Curieus is dat de partijen hebben afgesproken dat er alleen CO2-opslag komt, als er een vergunning voor een kerncentrale is afgegeven. Dat heeft niks met elkaar te maken. Waarom niet bepaald pas een kolencentrale te bouwen als de CO2 uitstoot ervan ondergronds zou worden opgeslagen? Dat zou logisch zijn. Zo worden wel de tegenstanders van kerncentrales en van CO2-uitstoot in elkaars armen gedreven.

Subsidies aan milieuorganisaties en burgerinitiatieven worden geheel afgeschaft.  Net als de regeling ‘groen beleggen’ waarbij mensen die hun geld in ‘groenfondsen’ stopten belastingvoordeel kregen. Dit geld heeft de groene economie jarenlang kunnen aanjagen, omdat daardoor wat minder rente hoefde te worden uitgekeerd.

Voor het openbaar vervoer is er geen enkele ambitie geformuleerd. Sterker, op het stads- en streekvervoer bezuinigen CDA, VVD en PVV ongeveer 20 %. Er zal fors in de dienstregelingen geknepen moeten worden. Amsterdam, Rotterdam en Den Haag krijgen nog eens een extra korting van vele procenten op trams, metro’s en bussen.  Ook de NS moet meer gaan betalen voor het gebruik van het spoor. De kaartjes zullen duurder worden.

De bescherming van de natuur wordt voor 300 miljoen gekort. De ‘robuuste verbindingen’, zoals dat in het natuurbeschermingsjargon heeft, worden geschrapt. Al meer dan 15 jaar wordt eraan gewerkt natuurgebieden te behouden, groter te maken, en ze met elkaar te verbinden – zodat dieren en planten een grotere leefruimte hebben. Van de Peel naar de Veluwe. Van de duinstreek naar het Groene Hart. Deze verbindingen zijn ook heel belangrijk nu de  ‘klimaatzones’ opschuiven en flora en fauna noordelijk moet migreren om te kunnen overleven. Ze komen er dus verder niet. Grenzen in de ruimtelijke ordening worden losgelaten. Het zal makkelijker worden te bouwen waar je wilt en dat is een grote bedreiging van natuur en ‘open ruimte’.

Is dit een rechts klimaat?

Ja natuurlijk, het is niet best. Maar helemaal nieuw is het ook niet. Veel ervan is al sinds 2002 ingezet. Het vorige kabinet legde ontegenzeggelijk ook andere accenten (en de toon is ook heel belangrijk!) maar besteedde bijvoorbeeld ook veel meer geld aan wegen dan aan openbaar vervoer, kreeg duurzame energie maar heel moeizaam van de grond, en het energiebesparingstempo zakte al naar 0,7 %, waar het begin jaren negentig nog 2,0 % per jaar was. Zeker de PvdA-minister leken wel te willen, maar ze kregen het niet goed voor elkaar. Nu is alleen de vraag of de nieuwe ministers überhaupt nog wat willen. 

‘Milieubeleid is overlevingsbeleid’ schreef de VVD in 1989 in haar verkiezingsprogramma. Natuurlijk, het is even geleden maar ze pleitte toen voor ‘regulerende heffingen’in het verkeer,  ‘gebods- en verbodsbepalingen’ en concludeerde dat er niet aan viel te ontkomen dat ‘de overheidsuitgaven ter verbetering van het milieu toenemen’.  In 1989 was milieubeleid niet perse links.  Ook de VVD identificeerde zich ermee. Langzaam is die steun geërodeerd, net als bij het CDA. Opmerkelijk is dat die ontwikkeling  maatschappelijk precies andersom verloopt: daar neemt de steun ook van bedrijfsleven en vele anderen juist sinds 2005 (‘Gore’) toe en is het milieu zeker niet meer alleen een links issue. Philips verkocht vorig jaar meer ‘groene producten’ (die duurder zijn in aanschaf), ondanks de crisis.

‘Als de politiek het niet doet, doen we het zelf’, was al het gevoel waarmee ik terugreisde uit Kopenhagen, na de mislukte klimaattop. De vorige kabinetten gaven me ook wel eens dat gevoel. Nu weet ik het helemaal zeker: in Den Haag moeten we even niet zijn. We zullen zelf moeten besparen , initiatieven nemen, voor doorbraken zorgen, aan de politiek het goede voorbeeld geven.  Kijk eens op www.1010nl.org en meld je aan! Op 10-10-10 is er een grote klimaatavond op Nederland 1 bij de VARA waar je ook aan mee kunt doen.

Uiteindelijk zullen we wel weer bij de politiek moeten uitkomen. We kunnen met elkaar veel doen, het draagvlak tonen, reduceren, maar voor een drastische verandering zijn ook nieuwe wetten, en andere belastingregels nodig. En die moeten in Den Haag worden  gemaakt.