Het recept tegen de verhufterde wereld op internet

Joop opiniemaker Jeroen Mirck roept op de verhuftering in de samenleving aan te pakken. Dat doet hij naar aanleiding van ‘De Facebookmoord’. In zijn artikel benadrukt hij dat niet social media, maar de verhufterde samenleving de oorzaak van het geweld is. Asociaal geweld moeten we daarom hard aanpakken, vindt hij. Het is een uitspraak die een beetje voelt als de Fred Teeven-uitslag die op mijn huid komt opzetten als deze staatssecretaris roept om nog meer repressiemaatregelen tegen onze losgeslagen jeugd.

Beide heren zoeken het in de totaal verkeerde richting. We hebben geen nieuw sanctiebeleid nodig. We moeten ouders, docenten en hulpverleners zover krijgen dat ze met de tijd meegaan. Zij moeten gaan inzien welke impact social media hebben op kinderen en leren hoe ze escalatie kunnen voorkomen.

In het geval van de Facebookmoord hebben we met twee zaken te maken: 1. Puberende kinderen die de gevolgen van hun acties niet overzien en 2. Een ontoerekeningsvatbaar kind dat al nauwelijks in staat is überhaupt een inschatting te maken.

Deze problemen zijn van alle tijden, maar social media werken drempel verlagend, bieden een platform voor het ophopen van emoties en versnellen het proces van het maken van de emo-bom die dan uiteindelijk barst. Dat hebben we gezien bij de zaak van Winsie. De rechtszitting heeft om die reden een maatschappelijk belang. Ik vind het een groot teken dat rechters de privacybescherming van de dadertjes opzij zet om de zitting in het openbaar te houden. Zo’n beslissing neemt een rechter niet zomaar. Het trieste is zelfs dat hij dit pas doet nadat er slachtoffers zijn gevallen.

Het frappante is dat mensen nu denken dat de rechters de schuld ook deels bij Facebook leggen.

Ook vraagt men zich af of criminaliteit als gevolg van pesterijtjes op Facebook of Twitter nu vaker voorkomen. Want als dat niet zo is, waar maken we ons dan eigenlijk druk over? De cijfers van jeugdcriminaliteit laten een dalende trend zien terwijl krantenkoppen over geëscaleerde cyberpesterijtjes, twitterzelfmoorden en cybercrime iedere week voorbij komen. Is dat niet alarmerend genoeg? Volgens mij is het zo dat cijfers iets zeggen over geschiedenis. Wat kranten schrijven gaat over actualiteit.

De discussie over de gevaren en risico’s van social media voor kinderen wordt nu gelukkig gevoerd. Toch blijven mensen in het geval van Winsie doorbakkeleien over de schuldvraag. We zouden het juist moeten hebben over het feit hoe we samen als volwassenen leren hoe we onze kinderen in dit digitale tijdperk bewust maken van hun acties. Dat gesprek gaat over opvoeding en vergt een inhoudelijke discussie tussen ouders, docenten en hulpverleners. Zij zijn de experts van het opvoeden en zouden tips & tricks kunnen delen en elkaar wegwijs moeten maken in de wereld van social media.

Onze normen en waarden krijgen we van huis uit mee, maar in de praktijk zie ik die opvoedtaak steeds vaker sneuvelen. Ouders hebben het druk met hun carrière en sociale verplichtingen. Onze maatschappij vraagt nogal wat van ze. De betekenis van werk moet voldoen aan economische criteria. En als dat niet zo is, dan werken we niet hard genoeg en wordt onze inzet minder gerespecteerd. Zingeving en welzijn hebben het verloren van economische belangen. Zo komt het dat veel ouders druk ervaren om te werken voor hun baas en de opvoeding van de kinderen er bij in schiet.

Op de lange termijn kunnen we zo niet doorgaan. Het is tegenwoordig diep triest gesteld met de betrokkenheid van ouders bij hun kinderen. Het is zelfs zo beschamend dat scholen in paniek dure managers aanstellen om ouders meer bij hun schoolgaande kinderen te betrekken. Werkelijk een hondenbaan en het is ook eigenlijk te zot voor woorden. Om even een voorbeeld te geven. Als mijn stichting het ‘Bewust Online’ project op een school heeft afgerond en de ouders van deze kinderen wil uitnodigen voor een interactieve lesavond over social media staan docenten te springen. Alleen dan komt de ‘maar’. ‘Hoe krijgen we in godsnaam die ouders hier naartoe?’ Er zijn scholen waar het goed gaat, maar juist de scholen die het zo nodig hebben, daar komen de ouders niet.

Jeroen Mirck gebruikt het cliché ‘De maatschappij ben je zelf’ met de illusie hiermee asocialen tot brave burgers om te toveren. Een beetje naïef vind ik dat wel. Ik heb zelf geen kinderen, maar als mijn vader me tot de orde roept door te zeggen: ‘Lieverd, onthoudt een ding goed! De maatschappij ben je zelf’, dan pis ik denk ik in mijn broek van het lachen. Met zo’n lege huls red je geen kinderlevens. Laat staan met Mirck’s tweede tactiek; asocialen harder aanpakken. Volgens mij hebben talloze onderzoeken aangetoond dat geen mens beter wordt van de isoleer.

De gevaren en risico’s van social media zijn een bewustwordingsproces. Wij van Stichting Wolf proberen het debat hierover te stimuleren. Laten we daar dan nu gelijk mee beginnen voordat de volgende column verschijnt van iemand die het nodig vindt te roepen dat de maatschappij is verhard en zijn medeburgers beticht van hufterigheid. Doe er dan wat aan!

Lees hier het artikel van Jeroen Mirck: Hoezo Facebook-moord?

Volg Margaux ook op Twitter