Het probleem voor Omtzigt blijft zijn CDA-verleden

Hij kreeg in elk geval veel steun uit de extreemrechtse hoek. Mocht hij ooit een eigen partij beginnen, dan is dat ongetwijfeld slecht nieuws voor Geert Wilders, Thierry Baudet en zelfs Caroline van der Plas.

Wat zou er gebeuren als Pieter Omtzigt een eigen partij opricht? Volgens de vaderlandse koffiedikkijkers zou die zeker twintig zetels kunnen halen, misschien wel meer. Ze zou zelfs de grootste partij van het land kunnen worden. Waarom doet hij dat dan niet? Waarom blijft hij door het leven gaan als Lid Omtzigt, altijd superkritisch, maar nooit machtig?

Niemand die het weet. Behalve Omtzigt zelf natuurlijk en wellicht een hele kleine groep van ingewijden rondom hem. Het Kamerlid raakt zelfs een beetje geïrriteerd als iemand het onderwerp ter sprake brengt. Er komt geen interviewer voorbij die níet begint over die eigen partij, klaagde hij onlangs bij RTL4. Terwijl hij – Omtzigt dus – de boel juist rustig wil opbouwen. ‘Stap voor stap.’ Want stel dat hij het weer tussen de oren krijgt? Dat moet natuurlijk ten koste van alles worden voorkomen.

Tot 21 juni vorig jaar was Omtzigt lid van het CDA. Hij bracht het zelfs bijna tot lijsttrekker bij de Kamerverkiezingen van vorig jaar. Met miniem verschil wist Hugo de Jonge hem te verslaan. Korte tijd later legde De Jonge zijn functie weer neer ten gunste van Wopke Hoekstra. Omtzigt, die in de onderlinge strijd toch tweede was geworden, had het nakijken. Later verklaarde Omtzigt in een lijvig document over de verkiezingscampagne dat hij ‘op onheuse wijze’ was gepasseerd. Er was sprake van een ‘vooropgezet plan’ waarin hij niet paste.

Nog later, de verkiezingen waren al voorbij, bleek dat er in de kabinetsformatie een poging was gedaan ‘een functie elders’ voor Omtzigt te vinden. Zijn geheugenzwakte ten spijt zal premier Rutte zich dat nog wel herinneren. Omtzigt zat toen overigens al overspannen thuis en had nauwelijks nog contact met zijn partijgenoten. Dat hij het CDA uiteindelijk verliet zal voor niemand als een grote verrassing zijn gekomen.

De vraag is wel: waarom stapte Omtzigt toen pas uit het CDA? Hij was al sinds 2003, met een kleine onderbreking, Kamerlid voor de christendemocraten. Al die tijd toonde hij zich weliswaar kritisch, maar uiteindelijk tekende hij steeds braaf op de stippellijn. Mij staat eerlijk gezegd geen moment bij waarop Omtzigt destijds echt in opstand kwam tegen de partijkoers. Wel weet ik nog dat het CDA probeerde bij de verkiezingen van 2012 van hem af te komen door hem niet langer te kandideren. Vergeefs, want dankzij steun van zijn Twentse streekgenoten wist hij toch in de Kamerbankjes te belanden.

Pas daarna ontwikkelde Omtzigt zich tot nationale pitbull, met als hoogtepunt uiteraard zijn rol in de toeslagenaffaire. Hij wekte soms de indruk ietwat populistisch angehaucht te zijn. Hij kreeg in elk geval veel steun uit de extreemrechtse hoek. Mocht hij ooit een eigen partij beginnen, dan is dat ongetwijfeld slecht nieuws voor Geert Wilders, Thierry Baudet en zelfs Caroline van der Plas. Zij zullen er een moeilijk te bestrijden concurrent bij krijgen.

Er gaan inmiddels geruchten dat Omtzigt en Van der Plas het op een akkoordje zullen gooien. Samen één partij. Succes lijkt verzekerd. Maar Omtzigt moet het ook op eigen houtje kunnen. Hij is zo populair dat hij met een eigen partij bijna niet kán mislukken. Zijn probleem blijft wel zijn CDA-verleden. Hoe moet hij uitleggen dat hij bijna twintig jaar lang voor deze vlees-noch-vis-club in de Kamer heeft gezeten en gehoorzaam overal ja en amen op heeft geknikt? Dat hij zelfs bijna lijsttrekker is geweest? Eigenlijk valt zoiets niet uit te leggen.