Joop

Het onderwijs is geen oliebollentest

  •    •  
25-03-2023
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
1446 keer bekeken
  •  
ANP-404875131

Wat zegt zo’n predicaat over het totaalbeeld en de kwaliteit van het onderwijs op een desbetreffende school?

In 2012 werd landelijk een systeem ingevoerd om scholen die uitzonderlijk goed onderwijs verzorgen een extra waardering te geven in de vorm van een predicaat voor excellentie. Voor een termijn van drie jaar mochten de uitverkoren scholen een bordje naast de ingang hangen, waarop duidelijk zichtbaar was dat ze ‘excellent’ zouden zijn. Het idee hierachter leek destijds prijzenswaardig, namelijk dat andere, niet-excellente scholen iets konden opsteken van de uitverkoren scholen die wel een excellent profiel bleken te hebben én om Nederland als onderwijsland weer bij de top van de wereld te krijgen. Leren van elkaar werd vervolgens concurreren met elkaar. Want wie wil er nou niet dat zijn kind op de meest excellente school in de buurt onderwijs krijgt?

Wat veelal niet duidelijk was voor de buitenwereld, was de manier waarop een school het felbegeerde predicaat der excellentie kon bemachtigen. Voor velen leken de chocoladeletters op de websites van de gelauwerde scholen, de media-aandacht en het bordje naast de deur voldoende te zijn om een kind te plaatsen op een excellente school. En daar zat onder andere de crux. Want wat zegt zo’n predicaat over het totaalbeeld en de kwaliteit van het onderwijs op een desbetreffende school?

Het belangrijkste punt was in elk geval het feit dat een school, om überhaupt in aanmerking te komen voor een excellent-profiel, als ‘goed’ moest worden gekwalificeerd door de Onderwijsinspectie. Vervolgens konden scholen zich aanmelden wanneer ze een bijzondere en onderscheidende aanpak hanteerden of met vernieuwende projecten aan de slag waren. Veel extra energie, papierwerk, organisatie, gesprekken en beoordelingen door diverse beoordelingscommissies werden ingezet en gezien als investering voor het wel of niet ontvangen van een excellentie predicaat. Dit was voor een aantal scholen in het verleden al een reden om af te zien van deelname en weer over te gaan op waar ze de goede beoordeling van de Onderwijsinspectie voor hadden gekregen, namelijk het verzorgen van degelijk en deugdelijk onderwijs.

Er ontstond vervolgens een vorm van oneerlijke concurrentie door de invoering van de predicaten voor excellente scholen, doordat de politiek een perverse prikkel aan het onderwijs gaf, in plaats van een eerlijke(re) en algemene(re) aanpak om het dalende niveau van ons onderwijs aan te pakken. Paul van Meenen (D66) zag dit ook al een tijd gebeuren en vond dat het onderwijs op deze manier te veel een wedstrijd was geworden tussen scholen onderling. Op Twitter vergeleek hij het toekennen van de predicaten ‘goed’ en ‘excellent’ met een ‘oliebollentest’ en hij pleitte ervoor om weer volledig in te zetten op de basisvaardigheden, in de vorm van rekenen en taal. Van Meenen diende onlangs een motie in om de predicaten voor excellente scholen af te schaffen. Van de 150 leden in de Tweede Kamer stemden er 87 voor, waardoor de motie is aangenomen.

Hiermee lijkt er een einde te komen aan de excellentie die het onderwijsniveau naar een hoger plan zou moeten tillen en kan ook dit plan worden toegevoegd aan de reeks der recente mislukte initiatieven binnen het onderwijs. Eerder waren de rekentoets, de ideeënbus rondom het onderwijs voor de toekomst, het afschaffen van de studiebeurs en het invoeren van Passend Onderwijs actiepunten die bij voorbaat leken te mislukken en weinig constructief bleken te zijn om te werken aan het dalende niveau van ons onderwijs in het algemeen. Het is nu dan ook de hoogste tijd om in te zetten op de verlangde basisvaardigheden, het aanpakken van het lerarentekort, het bieden van gelijke kansen, alle onnodige ruis te elimineren en persoonlijke successen te vieren wanneer iets goed gaat. Wanneer elke school dat als streven heeft, zullen de basisvaardigheden verbeteren en kan ook het docentschap aantrekkelijker worden. Een goede basis om in de nabije toekomst met z’n allen ‘excellent’ onderwijs te mogen verzorgen.

Meer over:

opinie, onderwijs
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (24)

Grijs gebied
Grijs gebied27 mrt. 2023 - 8:50

Tja, goed basis onderwijs. Laten we het dan eens over de lesmethodes hebben. Rekenen en taal worden tegenwoordig op de meeste basisschool samengevoegd. Rekenverhaaltjes dus. Maar is een kind sterk in rekenen en minder in taal, dan blijven beide disciplines in dit systeem dus achter. Je moet het ene beheersen om het andere goed uit te voeren. Vervolgens plaatsen ze kinderen heel vroeg in speciale groepjes. Onderwijs op maat noemen ze dat. Het komt erop neer dat de 'slimme kinderen' extra uitgedaagd worden en de 'minder slimme kinderen' op een lager niveau oefeningen krijgen. Het resultaat: het verschil tussen beide groepen wordt elke maand groter en groter. Daarbij moet een leraar onderhand op drie verschillende niveaus les aanbieden binnen één klas. Wie wordt hiervan de dupe? De 'gemiddelde leerling.' Die krijgt namelijk minder aandacht. Alle aandacht gaat immers uit naar de 'zon kinderen' en de 'maan kinderen'. (Stempels die kinderen al heel vroeg krijgen en er amper vanaf komen) Je brengt het basis onderwijs weer op peil door: 1) Goede leraren en leraressen op te leiden (dus strenge eisen en niet een 5 voor de taaltoets is ook oké) 2) Zorgen dat de verhouding man-vrouw 50/50 is. (nu is dit 14% man, 86% vrouw) 3) Rekenen, taal en begrijpend lezen als belangrijkste vakken aanmerken en dit klassikaal op goed niveau onderwijzen.

Gerygrr
Gerygrr26 mrt. 2023 - 12:29

Citaat: “voor een excellent-profiel, als ‘goed’ moest worden gekwalificeerd door de Onderwijsinspectie”… Inderdaad, dus zonder extra formatie werd het schoolteam aan het rapporteren gezet, zodat de inspectie kon controleren…. Dat gaat altijd ten koste van de kwaliteit van het onderwijs. Ik heb het eerder gemeld. Goede onderwijsmethodes en investeringen in lesmateriaal in het verleden zijn verdwenen. Afbreken is simpel, weer opbouwen een gigantische klus. Het onderwijs heeft rust nodig.

1 Reactie
Peterrr3
Peterrr326 mrt. 2023 - 20:49

Of visionairs als Daan Ouwens. Dan zijn alle problemen zo opgelost!!!

Peace ....
Peace ....26 mrt. 2023 - 11:58

De enorme diversiteit van scholen is van invloed op uiteindelijke kwaliteit van het ''eindproduct''. Diploma's moeten nu maar in detail omschrijven wat er geleerd is met resultaten. Scheelt weer teleurstellingen bij sollicitatie (... indien...). Waar in het verleden met een schuin oog/hoofd geluisterd werd naar sollicitanten met een ''montesorie'' achtergrond , zal dat nu maar gemeengoed worden. Nieuwe branche-tak: personeelsafdelingenassistent.

1 Reactie
Zandb
Zandb26 mrt. 2023 - 14:45

Peace Wordt in het onderwijs het vak "wartaal" ook onderwezen?

EenMening3
EenMening325 mrt. 2023 - 21:55

Het basisonderwijs moet zich weer concentreren op de 3 basisvakken, lezen schrijven en rekenen. Daarnaast is er ruimte voor geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, tekenen, handenarbeid, sport etc. Degelijke (frontaal) onderwijs met veel ruimte voor de leraar, zonder onderwijsverwoestende "vernieuwingen". Dat betekent dat een groot deel van de ambtenaren van het ministerie van OCW een 'functie elders' kan zoeken. Dat geldt uiteraard niet voor de inspectie. De salarissen van de leerkrachten zijn inmiddels op niveau, nu de pabo nog.

2 Reacties
Zandb
Zandb26 mrt. 2023 - 14:52

Mening Wie moeite heeft met taal en rekenen * (en met de vakken in het verlengde daarvan) die is volgens gebaat bij zo frontaal mogelijk lesgeven! En die moet zeker niets anders doen, dan waar hij zo'n moeite heeft? * Schrijven en lezen reken zijn in mijn visie geen geen vakken.

Grijs gebied
Grijs gebied27 mrt. 2023 - 12:58

@Zand "Schrijven en lezen reken zijn in mijn visie geen geen vakken." Het schrijven ging u zo te zien ook niet heel goed af... ;)

WillemdeGroot
WillemdeGroot25 mrt. 2023 - 20:03

Laten we eens teruggaan naar de basisprincipes van het onderwijs dat 'we' voorstaan. Met dank overigens aan Pascal die dit verhaal ook al ergens anders publiceerde. Lees hem meest met aandacht. Als basis wordt het leerproces gezien. Bepaalde kennis dient het kind te worden bijgebracht en deze theoretisch vastgestelde kennis dient daarna via tal van testen beoordeeld te worden in cijfers. Op basis van de cijfers wordt een kind in een bepaald hokje geplaatst, het z.g. niveau dat later de schoolkeuze bepaalt. Dit is de meest voorgestane werkwijze in het onderwerp. Een direct uitvloeisel van de alom omarmde uitwassen van het maatschappelijk overheersende neoliberalisme. Normaal zou zijn om het opvoedkundige karakter van onderwijs veel meer benadrukken: niet de stof, maar het kind staat centraal in de school en de leerstof wordt aangepast aan het kind en niet andersom. Een enkele school daargelaten, is dat laatste vooralsnog utopisch gedacht. Cijfers (brrr.), bureaucratie, te grote klassen, materie, leerprestatie, groepsdiscipline en veeleisende ouders het bedrijfsleven zien in feite liever een kind als robot dan als levend individu dat gelukkig wil worden op zijn of haar eigen niveau, met zo weinig mogelijk ongelukkig makende stress als gevolg van absurde leerprocessen.

3 Reacties
Markzelluf
Markzelluf26 mrt. 2023 - 6:52

Aan dit verhaal valt geen touw vast te knopen. Ik heb geen idee wat de indeling van leerlingen naar niveau te maken heeft met het predikaat ‘excellente scholen’, maar dat de aanpak om leerlingen ‘op basis van behaalde cijfers in hokjes te plaatsen’ iets met neoliberalisme te maken heeft, is aperte onzin. Zoek eens op wat met dat begrip bedoeld wordt, Willem.

Kit2
Kit226 mrt. 2023 - 11:07

Willem, dat is het politiek correcte verhaal met de houding waardoor het onderwijs ten onder is gegaan. We moeten echt naar een ander verhaal en oplossingen voor de kinderen die we op een gruwelijke manier in de steek gelaten hebben.

WillemdeGroot
WillemdeGroot26 mrt. 2023 - 14:44

Mark en Kit. Dan maar even een simpele vraag, om het voor jullie niet te ingewikkeld te maken: passen we de leerstof aan aan het niveau van het kind of proberen we het kind aan te passen aan de vastgestelde algemene leerstof? Dank jullie voor je antwoord!

Kit2
Kit225 mrt. 2023 - 17:37

Als je weer iets van het onderwijs wil maken heb je op organisatieniveau heel veel te doen, zoals herziening van het lump sum-systeem waarmee de scholen er een troep van hebben gemaakt, en een herziening van de opleidingen voor leraar. Veel belangrijker is om toe te geven dat veel onderwijsvernieuwingen universiteitskletskoek waren, vaak op een vliesdun onderzoekje gestoeld en zonder na te denken ingevoerd. Loop verder eens een klasje basisschool binnen. Onderwijzer staat bij een tafeltje met 4 leerlingen wat dan ook uit te leggen. Vier kindertjes kijken hem verwachtingsvol aan, maar aan 4 andere tafeltjes is het een puinhoop. Doorgaans wordt dat ingezet door kindertjes die je later met een persoonlijkheidsstoornis ziet rondlopen, maar die dan al vervelende rotettertjes zijn. In zo'n klas ruist het gekwek, getreiter en gelach rond terwijl de brave onderwijzer langzaam overspannen staat te worden. Als er geen leiding is in een groep, dan nemen pathologische gevallen die over, en altijd negatief. Niemand wil terug naar de oude onderwijsvormen, maar het is tijd toe te geven dat frontaal lesgeven betere resultaten heeft dan het huidige faalsysteem. Maak de klassen weer groter, herstel het leiderschap van de onderwijzer, en hou op te luisteren naar overspannen onderwijzers die een nóg kleinere klas willen. Zet wel klassenassistenten in voor de zwakkere kinderen.

3 Reacties
Peterrr3
Peterrr325 mrt. 2023 - 22:31

Hahaha, de klassen nog groter maken. En jij denkt dat er dan betere resultaten gaan komen. Je hebt geen idee waar je het over hebt.

Kit2
Kit226 mrt. 2023 - 10:53

Peterrr3: Het verkleinen van klassen heeft tot gevolg gehad dat het onderwijs tweemaal zo duur is geworden, terwijl de onderwijzer een bedenkelijk laag salaris heeft. Het idee was een resultante van het niet meer frontaal lesgeven: allemaal leuke kulpraat, want het onderwijs is ingestort. Een beschamende puinzooi, waar 25% van de kinderen niet klaar is voor de maatschappij, want niet een zinnige tekst kunnen lezen of fatsoenlijk rekenen. Nu we die rotzooi een paar decenia de kans hebben gegeven, bereikt dit nu onze universiteiten: studenten die niet in staat zijn coherent hun gedachten te ordenen en op schrift te stellen. De universiteiten op de ranglijsten in vrije val, en gedegradeerd tot schooltjes, die qua onderzoek niet meer serieus genomen worden, en gevuld met weke kletspraat. Als je niet terugwil naar de oude wijze van onderwijs ben ik het eens, maar wat we nu hebben is inferieur. Wil je mensen voldoende betalen, en de kwaliteit herstellen, zul je terug moeten naar klassen zoals ze ooit waren, een kind of 40. Daarna mag iedereen weer met nieuwe plannen komen, maar dat niet wat rondschreeuwen, maar goed onderbouwd.

Peterrr3
Peterrr326 mrt. 2023 - 20:59

@Kit2, je lijkt DaanOuwens wel. Die heeft ook geen idee wat er op scholen speelt, maar roept er ook van alles over. De klassen zijn tegenwoordig veelal rond de 28-30 leerlingen. Tenminste wel in de regio waar ik werk. Dus ik snap niet zo goed hoe jij erbij komt dat het verkleinen van de klassen er voor gezorgd heeft dat het onderwijs tweemaal zo duur is geworden. Als je je er in zou verdiepen, zou je misschien ergens tegen kunnen komen dat het salaris voor leerkrachten nog niet eens 40% van het totale onderwijsbudget is. Er gaat dus heel veel geld naar mensen die niet zelf voor de klas staan, of andere zaken. Daar zou ik me eerst een drukker over maken, voordat je serieus gaat opperen om 40 kinderen in een lokaal te proppen. Dat het vroeger gebeurde betekent niet dat het toen goed werkte. Alleen wist men toen niet beter. Zwakke leerlingen werden vaak achterin gezet, zodat je er geen last van had. Zij gingen na de basisschool werken en konden nauwelijks lezen of schrijven. Alleen viel dat in die tijd niet zo op, omdat de maatschappij veel minder talig is dan nu. En wat betreft je slotzin... ik heb juist de indruk dat jij vooral wat rond loopt te schreeuwen en het verder niet kan onderbouwen.

Gio Servas
Gio Servas25 mrt. 2023 - 16:58

Tja net zo dom als eindexamens dus?

Mathijsco
Mathijsco25 mrt. 2023 - 16:30

Semi- mark(t)werking in het volledig met belastinggeld gefinancierde onderwijs. Hoe verzin je het. Je gaat toch ook niet je goed functionerende spoorbedrijf of zorg verzelfstandigen?

6 Reacties
LaBou
LaBou 26 mrt. 2023 - 10:24

"Je gaat toch ook niet je goed functionerende spoorbedrijf of zorg verzelfstandigen?" Serieus? Je wilt zeggen dat we dat nog steeds niet hebben gedaan?

Mathijsco
Mathijsco26 mrt. 2023 - 17:55

@Labou, Ach nee. Laat ook maar.

LaBou
LaBou 26 mrt. 2023 - 21:14

Ach, die teentjes toch. Eerst onzin schrijven en dan gepikeerd zijn als dat opvalt. maar ik begrijp het wel: deze reaguurder kan niet beter.

Mathijsco
Mathijsco27 mrt. 2023 - 8:43

@LaBou, Ik zal er de volgende keer een disclaimer (dat bedoel ik figuurlijk) naast leggen voor u. Ik ben me er wel van bewust dat aangezette dubbelzinnigheid een serieus obstakel kan zijn als je wat moeite hebt met context en bredere verbanden.

LaBou
LaBou 27 mrt. 2023 - 10:16

Disclaimer is niet nodig. Maar aan die tenen zou ik wat laten doen. Iemand die claimt dat we een goed draaiende gezondheidszorg hebben vertelt onzin. En op je pikkie getrapt reageren maakt daar nog steeds geen waarheid van.

Fromspace
Fromspace27 mrt. 2023 - 15:44

Labou De tekst is “gaat toch ook niet je goed functionerende spoorbedrijf of zorg verzelfstandigen?” Jij vindt dat dit is gedaan en dat dat het dus goed functionerende onderdelen waren?