Het noodlottige geflirt van D66 en het CDA

Dit is de week van de uitgestoken handen. Tijdens het voorzittersdebat van afgelopen dinsdag lieten Pechtold en Buma duidelijk merken dat er met hun partijen te praten valt over gedoogsteun in de Eerste Kamer. Dijsselbloem staat daar blijkens bepaalde uitspraken van de laatste dagen voor open. Niets is in beton gegoten. Alles is bespreekbaar als het maar geen geld kost.

In feite hebben het CDA en D66 geen moeite met de richting van het beleid. Ook zij bepleiten een variant van de tering naar de nering zetten. Buma, een aristocraat die zich thuis voelt op de rechterflank van het CDA, heeft moeite met lastenverzwaring vooral nu die – door het vergrootglas bekeken – een zeer licht nivellerende bijkleuring te zien geven. Dat valt door het kabinet met wat ingrepen te repareren.

Pechtolds verlangens zijn van zwaarder kaliber maar een bepaalde dosis is door PvdA en VVD zeker te slikken. Ooit heeft Hans van Mierlo D66 opgericht om het bestel van achterkamertjespolitiek en een kiezer die nauwelijks invloed kon uitoefenen op de regeringsvorming te laten ontploffen. Ondanks de schijn van het tegendeel zet Alexander Pechtold deze strijd voort, zij het met andere middelen. Met zijn eis om haast te maken met de “hervormingen” zet hij de bijl aan de wortel van het sociaal akkoord en daarmee aan het poldermodel. 

D66 staat een glasheldere kapitalistische maatschappij voor waarin geen plaats is voor ingewikkelde compromissen van organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Het individu moet de kans krijgen om zich te ontplooien. Daarbij helpt de overheid, maar voor het overige is het aan de afzonderlijke burger om al dan niet met geleend geld te investeren in zijn toekomst en er zelf wat van te maken. Het concept van de participatiesamenleving biedt daartoe aangrijpingspunten.

Tenslotte kun je ook nog aangrijpende verhalen houden over een land in crisis dat op het moment geen regeringsloosheid en verkiezingen kan gebruiken.  Het is zeer voorstelbaar dat CDA en D66 elk om hun eigen redenen besluiten het kabinet overeind te houden. Maar daarmee brengen zij de stabiliteit en de democratie in gevaar. Voor de meeste burgers valt er namelijk helemaal niet met het kabinet te praten. Slechts 12 procent van de bevolking heeft vertrouwen in Rutte en zijn collega’s. Ook bij de eigen achterban – VVD en CDA – zijn teleurstelling en afkeer massaal.

Als CDA en D66 zich – misschien niet met zo veel woorden maar wel met daden – aansluiten bij de coalitie, is er een tegenstelling geschapen tussen de machthebbers en het volk, tussen wat ze in de media “politiek Den Haag” noemen en de burgerij. In de peiling na Prinsjesdag werd dat al zichtbaar. De drie anti-partijen SP, PVV en 50+ stevenen af op zeventig zetels en dat geeft waarschijnlijk onvoldoende de woede en de afkeer op straat, in de sportkantines en aan de vanwege de accijnsverhogingen steeds legere stamtafels weer. Mochten de demonstraties van zaterdag 21 september naar verhouding niet veel publiek trekken, laat je daardoor dan niet misleiden.  Wellicht demonstreren mensen vandaag de dag liever thuis op hun computer dan met zijn allen op een tochtig plein.

Denk tegelijk aan het toenemend verlangen naar een sterke leider die belooft maatregelen te nemen waarbij de klappen bij de buurman vallen met zijn rare gedrag en zijn buitenissige achternaam en niet bij jou.

Een samenwerkingsverband van CDA, D66, VVD en PvdA, waar zich dan natuurlijk ook de CU zich zou aansluiten, fnuikt de laatste resten van het vertrouwen in de politiek. Het is de pil van Drion voor de stabiliteit. Het brengt de avonturiers aan de macht. De kans is op die manier groot dat Nederland een tweede Hongarije wordt. Dan ontstaat geen participatiesameleving maar een uitsluitmaatschappij.

Volg Han ook op Twitter

Het volgende boek van Han van der Horst verschijnt op 26 september