Het monster van Frankenstein loopt tussen ons

Ben even twee dagen naar Vlissingen, waar jaarlijks een van de leukste filmfestivals wordt georganiseerd, Film by the Sea. Dit jaar is het extra leuk omdat ik er zelf iets aan bij heb gedragen. Nee, geen film, maar een top10 van beste films over zorg en gezondheid. Ik zat in de jury.

Omdat ik er een beetje van baal dat mijn favoriete film niet eens de eerste 25 heeft gehaald van beste films over zorg en gezondheid van Film by the Sea , zet ik hem hier even in het zonnetje: Het Monster van dokter Frankenstein.

De geneeskunde die boven zijn macht grijpt en leven wil scheppen, maar daardoor een monster creëert: chemokuren op het randje van het leven, kankertests die meer nadelen dan voordelen hebben. Het monster loopt tussen ons, jaagt ons angst aan en we weten niet hoe we het weer onder kunnen controle krijgen.

De bekendste vertolking is die met Boris Karlov als het monster, geregisseerd door James Whale uit 1931, maar er was er al eentje in 1910. De ondertitel van het oorspronkelijke boek van Mary Shelley  was ‘een moderne Prometheus’ naar de leraar techniek Prometheus die het vuur van de Griekse goden stal om het aan de mens te geven en daar zwaar voor moest boeten. Duidelijker kan de symboliek bijna niet.

De film Frankenstein moet daarom niet alleen maar gezien worden als een griezelfilm, maar als een verhaal aan de hand waarvan we na kunnen denken over de overmoed van de mens die meent meester te zijn over leven en dood.

Victor Frankenstein is geobsedeerd door het idee leven te maken, maar als dat nieuwe leven dat hij heeft gemaakt afgewezen wordt door de samenleving verandert het in een monster. Het vernietigt de geliefde en de vader van dokter Frankenstein die de rest van zijn leven op de vlucht blijft voor het monster. Zet zo’n film maar eens aan jonge dokters voor voordat ze iedereen beter willen gaan maken.

Frankenstein is de moeder aller medische films. En er zijn er nog heel wat gevolgd. In het totaal zijn er 63 films over het verhaal van Mary Shelley gemaakt. In 1931 ten tijde van de film van James Whale was de discussie over eugenetica bijzonder heftig en de film Frankenstein werd gezien als een teken des tijds. Grijp niet boven je macht, want je weet niet wat ervan komt. Dat werd pas echt in 1945 beseft, nadat duidelijk was geworden wat de experimenten met eugenetica in Nazi Duitsland hadden veroorzaakt.

Zelf heb ik in 1985 het verhaal van Frankenstein gebruikt voor het schrijven van een serie kinderprogramma’s van de VPRO. De serie heette dr. Krankenstein en het ging over een dokter die uit oude lichaamsdelen een nieuw mens in elkaar zette, maar elke keer klopte er iets niet. Het lichaam lekte, het hart was onbeheersbaar of er zat geen mogelijkheid op om zich te vermenigvuldigen. Ach, als mensen zich ermee gaan bemoeien gaat er van alles mis.

Al die prachtige films over zorg en gezondheid draaien in Vlissingen, behalve dokter Frankenstein. Ga er dus heen om er een paar te bekijken.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige Gezonde Weetje van de Dag: Mannenmenopauze

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek