Het ministerie van VWS zit in extreem zwaar weer

Met alleen een goede wil en ervaring als parlementariër bestrijdt je een organisatie in zwaar weer niet.

In korte tijd zijn er in de media uiterst alarmerende berichten verschenen over de huidige situatie bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zo is al jaren bekend dat de Algemene Rekenkamer haar zorgen heeft uitgesproken over het financieel beheer van VWS. Met als laatste wapenfeit dat voor het derde jaar op rij voornoemd beheer als ernstig onvolkomen is beoordeeld. In lekentaal; een ware financiële puinhoop. Een snoeihard oordeel door deskundigen over de uitgaven van het ministerie waar het meeste belastinggeld mee gemoeid is; inmiddels méér dan 110 miljard euro.

In december 2023 stapte plotsklaps de hoogste ambtenaar van het ministerie op, de secretaris-generaal (SG), nadat bekend was gemaakt dat op het ministerie op grote schaal een onveilige werksituatie was vastgesteld. Door zijn vertrek zit het ministerie in de uitvoering nog steeds zonder een competente uitvoeringsleider die verantwoording moet afleggen tegenover de politiek leider van dit ministerie waar het meeste belastinggeld naartoe gaat.

Ook de huidige politiek leider van het departement blinkt niet uit door vakinhoudelijke competentie op het gebied van zorg als voormalig tv-journaliste. Met alleen een goede wil en ervaring als parlementariër bestrijdt je een organisatie in zwaar weer niet.

Tot overmaat van ramp kwam de vakbond FNV recent naar buiten met de resultaten van een gehouden onderzoek onder de ambtenaren van VWS. De conclusie van dat onderzoek wees in de richting van toxische werkrelaties en grensoverschrijdend gedrag van leidinggevenden. Een conclusie die inmiddels door de Nederlandse Arbeidsinspectie verder wordt onderzocht.

Volgens gezondheidswetenschapper Marjet Veldhuis wordt voordat er nog maar 1 euro aan zorggeld aan patiënten wordt besteed jaarlijks een bedrag van 19 miljard euro besteed aan subsidies, zorg-breed beleid en organisatiekosten. Volgens vele zorgdeskundigen kan aan bureaucratie en administratieve lasten minimaal 20% van de kosten bespaard worden. Om nog maar te zwijgen over de vele kostennadelen van de door deskundigen niet langer betwiste doorgeschoten marktwerking in de zorg.

Als in het bedrijfsleven bij een organisatie met een omzet van 110 miljard euro een niet sluitende begroting en jaarrekening wordt vastgesteld in een boekjaar, dan grijpen de aandeelhouders rücksichtsloos in. Met forse gevolgen voor de topleiding, management en werknemers.

In Nederland kijken we niet eens op als drie jaren achter elkaar voornoemde financiële situatie zich bij een ministerie voordoet.

De Algemene Bestuursdienst heeft een vacature voor de functie van secretaris-generaal  bij VWS opengesteld met alle functie-eisen en primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden erbij. Dat geeft weinig hoop op het kunnen aantrekken van een competente en zeer ervaren crisismanager die vanuit het bedrijfsleven weet hoe je om moet gaan met dit soort compleet uit het lood geslagen organisaties.