Joop

Het leven in de burn-outfabriek

  •  
19-09-2021
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
65 keer bekeken
  •  
17007379892_79c687578a_k

© cc-foto: M W Pinsent

Onze samenleving is in 2021 een soort hogedrukpan geworden, waarin iedereen op een bepaald moment kan uitvallen
De laatste tijd hoor ik journalisten op de radio steeds praten over de Haagse burn-outfabriek, als er weer een politicus is uitgevallen. Het bekt natuurlijk lekker, maar is dat nu zo Haags, dat mensen met een hoge werkdruk instorten? Nee natuurlijk, en ik vind eerlijk gezegd dat daarmee een beetje tekort wordt gedaan aan mensen die in de zorg of het onderwijs werken en die er ook in grote aantallen aan ten prooi vallen.
De feiten zijn simpel: we leven allemaal in een burn-outfabriek, het is niet typisch Haags. In alle soorten en maten werk komt het voor, en wellicht nog verontrustender: jonge mensen die nog op school zitten of een beroepsopleiding aan het volgen zijn scoren in de statistieken minstens zo hoog.
Onze samenleving is in 2021 een soort hogedrukpan geworden, waarin iedereen op een bepaald moment kan uitvallen. Immuniteit voor burn-out bestaat niet, en veel van de mensen die het overkomt leefden eerder in de veronderstelling dat ze onkwetsbaar waren voor deze nieuwe volksziekte. ‘Ik haal juist energie uit mijn werk, ik hoef echt niet om vijf uur ’s middags naar huis’, je kent de teksten wel.
En nog altijd weten we toch niet precies hoe we het moeten duiden, die burn-outklachten. Moeten we het zien als een ziekte? Of een laatste waarschuwing van een overbelast systeem? Antidepressiva helpen niet, maar worden toch veel voorgeschreven. Cognitieve gedragstherapie, in de GGZ de aanbevolen therapievorm bij zo’n beetje iedere psychische stoornis, wordt ook bij de somatisch symptoomstoornis (het DSM-label waar burn-out vaak onder wordt weggeschreven) ingezet, maar met vrij beperkt succes. Waarom? Omdat we het hele fenomeen nog altijd niet precies begrijpen…
Naast de politici zijn ook de BN’ers steeds vaker slachtoffer van een burn-out, naar eigen zeggen. En daar zit nog een andere zorg: we kunnen alle psychische klachten wel uitventen als burn-outverschijnselen, maar is dat gewenst? De afgelopen jaren maak ik in mijn werk steeds meer mee dat een serieuze depressie, een vervelende angststoornis of een nare verslaving aan cocaïne aan de buitenwereld worden gepresenteerd als ‘een zware burn-out’. Dat is alles behalve gewenst, omdat de professionele begeleiding bij uiteenlopende uitingen van overbelasting zeer verschillend horen te zijn. Dat de succespercentages van een ‘standaard’ burn-outaanpak niet zo best zijn heeft daar alles mee te maken.
De overbelasting in onze eigen burn-outfabriekjes kan zich in zeer verschillende gedaanten uiten. Het gaat bij psychische klachten eigenlijk altijd om een bepaalde aanleg, die in combinatie met belastende omstandigheden tot uiteenlopende psychische stoornissen kan leiden. Niet iedereen die zichzelf te zwaar heeft belast krijgt vervolgens dezelfde burn-out. En ook al is overbelasting een belangrijk deel van de oorzaak van veel psychiatrische problematiek, de hulp die je biedt moet wel op maat zijn. Dan is er bij een politicus in Den Haag vrij zeker iets anders vereist dan bij een middelbare scholier die het allemaal niet meer aankan.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (18)

Effie2
Effie220 sep. 2021 - 13:18

Herstel na inspanning lijkt mij de sleutel om de belastbaarheid te waarborgen. Daarin hoort een gezond evenwicht te zijn. Wantrouwen, angst, disharmonie en onvrede, in combinatie met werk en studie, om aan eisen te voldoen, maken mensen langzaam kapot. Overbelasting beschadigt hun gestel. Hou eens op met die onzalige bureaucratie als controle- en pressingmiddel. Maak het vormen van een angstcultuur strafbaar.

Berend22
Berend2220 sep. 2021 - 10:04

Was "te veel werken" niet wat er als nummer 1 genoemd werd als men aan stervende patiënten vroeg waar ze het meeste spijt van hadden en anders hadden willen doen in hun leven.

2 Reacties
adriek
adriek20 sep. 2021 - 12:44

Nee. Stervende mensen hebben meestal wel iets anders aan hun hoofd.

Berend22
Berend2220 sep. 2021 - 17:21

@Eirda toch wel: https://www.zorgwelzijn.nl/5-dingen-waar-mensen-op-hun-sterfbed-spijt-van-hebben-1421201w/ of bijna nummer 2 is het.

Backtobasics
Backtobasics20 sep. 2021 - 8:16

Had in de corona crisis even het idee dat men eindelijk tot het inzicht kwam dat er belangrijkere zaken in het leven zijn,............ dan carriere maken en competitie met anderen. Maar de drijvende krachten om dit systeem koste wat kost in stand te houden zijn nog veel te sterk. Omdat zij het geld hebben,...... om door reclame en media het volk te manipuleren en de neoliberale boodschap van hebzucht en angst ( iedereen is een concurrent van elkaar , nu zelfs op woongebied doordat je huis intussen ook een verdienmodel geworden is) dagelijks te verkondigen. Niet alleen Bram Bakker maar ook vooraanstaande Psychiaters als Dirk de Wachter en Paul Verhaeghe verkondigen al jaren op basis van harde cijfers dat het de verkeerde kant op gaat met de geestelijke gezondheid van veel mensen.

4 Reacties
Hanneke Kouwenberg
Hanneke Kouwenberg20 sep. 2021 - 9:34

Eens.

A little bit of sunshine
A little bit of sunshine20 sep. 2021 - 10:09

De Nederlander werkt gemiddeld 29 uur. Ik weet dat je hier niet met lijstjes mag komen, maar in dit lijstje staat Nederland echt zowat helemaal onderaan. Er zijn dus helemaal niet zo veel Nederlanders die zich laten leiden door dit 'systeem'.

adriek
adriek20 sep. 2021 - 10:26

We dachten (nee, we zeiden: of we het echt dachten is maar zeer de vraag) ook dat we na Corona nooit meer in de file hoefden te staan, dat de behoefte aan kantoorruimte voorgoed veranderd zou zijn en nog veel meer dingen. Inmiddels zijn de beperkende maatregelen bijna voorbij en het leven is weer bijna business as usual, inclusief dagelijkse files en geouwehoer bij de koffieautomaat en - vooral - in de vergaderkamers. Het efficiencysysteem heeft ons genadeloos in de tang. De mobiele telefoon waarmee we 'allemaal' dag en nacht in onze handen zitten is daar een symptoom van (geen oorzaak).

Hanneke Kouwenberg
Hanneke Kouwenberg20 sep. 2021 - 12:14

Hoi Sunshine, Die 29 uur zegt vrij weinig. Ikzelf werk ook niet volledig fulltime (36 uur), maar als je bedenkt dat ik alleenstaand ouder ben (en er echt alleen voor sta), is het echt voldoende aan belasting van een enkele persoon. Komt bij dat in sommige sectoren mensen het werk gewoonweg te zwaar vinden om voltijds te doen, of dat mensen buiten de urenomvang van hun aanstelling om werk verzetten. Het is de vraag hoe die zaken in andere Europese landen er voor staan. Een vergelijk lijkt me zinvol, want misschien is mijn aanname wel grote onzin.

Hanneke Kouwenberg
Hanneke Kouwenberg20 sep. 2021 - 7:27

Ik vermoed dat het een volksziekte is, doordat we een ziekmakend systeem hebben gebouwd, waarin in het streven naar efficientie en lage kosten, alle energie en draagkracht volledig uit mensen geperst wordt. De welvaart (hetgeen het eenvoudigst te meten is) neemt toe, de beurskoers stijgt, en dus wordt ook komende Prinsjesdag vooral over koopkrachtcijfers gesproken - zoals al jaren. Maar dat heeft een prijs: mensen móéten veel uren werken met steeds stengere en dwingender 'targets'. Ze zijn aan het eind van een dag afgepeigerd. Geen tijd of energie om nog puf op te brengen gezond te koken, een spelletje te spelen met hun kinderen, vrienden te bezoeken, een praatje te maken met de buurman of, zoals Verver zeer terecht oppert, gewoon eens niets te doen. Mensen kopen daarom 'snel klaar voedsel' (pakjes en zakjes) om daarna uitgeblust voor de TV te ploffen. Geen tijd of energie de zinnen te verzetten. Lichamelijk leidt de chronische stress tot hormonale veranderingen (de cascade die de chronisch verhoogde cortisolspiegels tot gevolg hebben), maar ook tot veranderd denken (zoals ook stress door schulden leidt tot ondoordachtere beslissingen, want verlanging van het IQ). We maken onszelf dommer én ongelukkiger in dit systeem, en maken tegelijkertijd met ons consumentisme de plaat kapot. Het efficientiedenken heeft ons, kortom, tot consumerende en destruerende zombies gemaakt. Nou kun je zeggen: dan onttrek je je toch gewoon aan die drang? Welnu, alleen ruim bovenmodaal verdienende koppels kunnen zich dat veroorloven (ofschoon dat in de huidige woonmarkt met exorbitante prijsstijgingen ook steeds minder het geval is). De welvaartstoename heeft ook prijsstijgingen tot gevolg gehad, zeker ook in de onvermijdbare vaste lasten. Modaal kan het leven alleen bekostigen door mee te doen in de ratrace. Iets vergelijkbaars geldt voor singles en gezinnen met één kostwinner (waaronder ook alle alleenstaande ouders, een groep die bovengemiddeld vaak in de armoede geraakt, en bovendien de belasting heeft helemaal alleen àlle ballen in de lucht te houden). Het ergste is: we zijn plezier en geluk gaan verwarren. De korte kick van plezier die het consumentisme verschaft (een aankoop, een snoepje), weegt niet op tegen het geluk dat erdoor gehinderd, en misschien zelfs wel verhinderd wordt. Het is dus maar de vraag óf mensen nog wel terug kunnen naar een mensvriendelijker systeem, omdat ze niet beter meer weten, leeggezogen als ze zijn, niet meer kunnen leren onderscheid te maken tussen plezier en geluk. Robert Lustig, een pediatrisch neuroendocrinoloog, heeft buitengewoon interessante lezingen gehouden over plezier en geluk. Zie bijvoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=Q6afLK8J4IE Zijn advies om geluk te stimuleren zijn de vier C's: * Connect (ga emotionele verbindingen aan met andere mensen), * Contribute (draag bij aan de gemeenschap), * Cope (zorg voor je weerstand, zowel lichamelijk als ook psychisch, daarom: slaap genoeg en beweeg, relativeer) en * Cook (kook zelf met volwaardige, onbewerkte producten). Het huidige systeem haalt alle vier onderuit. Dat systeem moet dus op de schop. Minder cijfers, minder efficientiedenken, minder consumentisme. En meer, veel meer menselijke maat.

2 Reacties
adriek
adriek20 sep. 2021 - 10:28

Het systeem zal niet veranderen met een boekhouder in het torentje.

Ferdi Rombach
Ferdi Rombach20 sep. 2021 - 15:29

Mooi stuk en wat mij betreft een model dat de waarheid nader doet komen. Als ik het model zou kunnen verrijken, dan met de factor tijd. Veranderingen komen niet alleen in drommen, maar ook nog razendsnel. Dezelfde oudjes die nog zagen dat de melkboer met paard en wagen de flessen op de stoep zette, moeten nu aan de slag met een handcomputer om hun zaakjes af te handelen met een genadeloze overheid en dito verzekerings- en bankwereld. Ieder menselijk foutje ligt opeens vast. Het heeft enorme consequenties die niemand overziet. De macht van ambtelijke onderknuppels om complete gezinnen te verwoesten is groter dan van welke rechter ook. Want die komen er niet meer aan te pas, sinds de wet Mulder en de beknotting van de rechtsbijstand voor armen. Vergeet nooit dat de basis van dit systeem is gelegd door de PvdA. Je mag schelden op Rutte tot je blauw ziet, maar de echte verantwoordelijke voor de ontmenselijking van armen is Samsom.

Freddy2
Freddy220 sep. 2021 - 5:16

Voor een politic(a)(us) zijn er natuurlijk hele andere redenen voor een burnout. Zij kunnen zonder gezeur heerlijk genieten van een zeer riante wachtgeldregeling en het is erg lukeratief om je te verschuilen achter een burnout als je het echt flink hebt verprutst.

Verver
Verver19 sep. 2021 - 21:39

Komt omdat iedereen zichzelf heel belangrijk vindt en je in alles moet slagen en succesvol zijn. Het moet compleet en niet half. Neem jezelf eens iets minder serieus, relativeer en ruim eens tijd in om niks te doen. Niks nuttigs, maar gewoon lanterfanten.

Paul250371
Paul25037119 sep. 2021 - 19:33

En wat is jouw remedie tegen een burn-out, depressie, angststoornis Bram? En hoe wordt dit veroorzaakt volgens jou?

3 Reacties
Mr Ed
Mr Ed19 sep. 2021 - 20:41

Ik gok zomaar dat het komt door het neoliberalisme

adriek
adriek20 sep. 2021 - 10:29

Abel dat is een loze opmerking. De vraag is wat de oplossing is, niet wat de oorzaak is.

Ferdi Rombach
Ferdi Rombach20 sep. 2021 - 16:04

Ik zat me te verlekkeren aan een stuk grond in Portugal. Driekwart hectare olijfbomen, sinaasappels, peren, vijgen, druiven, met twee ruïnes en drie putten. Geen stroom. Een uitzicht waar je bang van wordt en ruimte voor minstens 37k. Die kras ik wel bij elkaar. Misschien denk je dat het geen goed idee is om met een burnout te emigreren, maar je weet nooit. Lichamelijke arbeid is voor heel wat problemen een goede behandeling. Het verruilen van een complexe stedelijke omgeving door de relatieve rust van een dorp is een andere. Combineer dat met gezonde voeding, buitenlucht, zonlicht en je voelt je hart al tintelen. Het is mijn opvatting namelijk dat de veelheid aan ongezonde prikkels van junkvoedsel, junkwerk, junkamusement, junkgezondheidszorg, junkveiligheid, junkonderwijs, junkpolitiek en vooral junkfoon ons uiteindelijk tot een junk van ongezonde prikkels maakt. Zij die afknappen zijn de gezonden. Zij hebben zich niet aangepast aan de waanzinnige eisen die de zogenaamde maatschappij hen op de weg legt naar een eenvoudig zorgeloos bestaan. En zij zijn de overlevers.