Het kan wél: Lochem verbiedt gifteelt. Welke gemeente volgt?

Afgelopen maandag diende ik namens LochemGroen! een motie in om niet-biologische bloemgewassen, met enkele uitzonderingen zoals groenbemesters, te verbieden. De gemeenteraad van Lochem stemde unaniem in. Dit terwijl jarenlang werd volgehouden dat zo’n verbod “juridisch onmogelijk” zou zijn; zelfs in september nog door ons eigen college. Maar Lochem koos wel voor de gezondheid van inwoners, voor de toekomst van boeren en voor het beschermen van natuur, bodem, water en dierenwelzijn.

Het laat een cruciale waarheid zien: gemeenten kunnen deze teelten verbieden. De stelling dat “het juridisch niet kan” blijkt geen juridisch probleem maar bestuurlijke onwil. En als Den Haag de gezondheid van inwoners niet beschermt, dan moet de lokale democratie dat doen.

Waarom lelieteelt geen teelt is, maar een gifmachine
Niet-biologische bloemgewassen, en vooral lelies, behoren tot de meest pesticidenintensieve teeltvormen van Nederland. Lelies worden tientallen keren per seizoen bespoten met een cocktail van chemische middelen. Wereldwijd worden die middelen gelinkt aan ernstige aandoeningen zoals Parkinson, diverse vormen van kanker (waaronder leukemie bij kinderen), ALS, dementie, depressie en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen.

In dorpen waar lelieteelt neerstrijkt ademen omwonenden maandenlang neurotoxische en hormoonverstorende stoffen in. Dit zijn geen theoretische risico’s, maar concrete bedreigingen voor gezinnen, zwangere vrouwen en ouderen. De schade is zichtbaar in bodem, water en biodiversiteit. En toch zwijgt de landelijke overheid.

Het falen van Den Haag dwingt gemeenten in de frontlinie. Er worden al jaren rapporten geschreven, waarschuwingen herhaald en beleidsvoornemens uitgesproken. Maar ondertussen is de pesticidendruk in de sierteelt een denderende giframp. Gemeenten blijven achter met vervuilde sloten, uitgeputte bodems en inwoners die in angst leven wanneer de giftrekker weer voorbij komt. Er zijn grootouders die hun (klein)kinderen niet meer op bezoek krijgen in verband met de gezondheidsrisico’s. Dat is het Nederland van 2025.

En terwijl inwoners ziek worden van de pesticiden, worden boeren ziek van het economische effect: gifteelten verdringen grondgebonden landbouw. Kapitaalkrachtige lelieteeltcowboys kopen grote percelen op, drijven de grondprijzen op en zetten familiebedrijven onder druk die juist willen omschakelen naar natuurinclusieve landbouw. Een gezonde agrarische toekomst wordt hierdoor onmogelijk gemaakt.

Waar Den Haag wegkijkt, zette Lochem een stap vooruit. De gemeenteraad liet een onafhankelijk juridisch advies opstellen. De conclusies waren glashelder: gemeenten kunnen niet-biologische bloemgewassen weren. Via een voorbereidingsbesluit en via een wijziging van het omgevingsplan. De instrumenten zijn er. De juridische basis is er. De urgentie is er al jaren. Er ontbrak slechts politieke moed.

En precies die moed hebben we nu getoond
Het is tijd om af te rekenen met het idee dat gifteelten “er nu eenmaal bij horen”. Het is tijd om te erkennen dat gezonde lucht, schoon water en een leefbare bodem geen luxe zijn. Dit gaat over onze kinderen die buiten spelen. Over ouders die ademhalen. Over boeren die willen blijven boeren zonder weggeconcurreerd te worden door pesticidenbedrijven. Over insecten die verdwijnen, vogels die verstommen en bodems die onder chemische druk kapotgaan.

Alle bestuurders in Nederland zouden zichzelf één vraag moeten stellen: durven wij onze inwoners, onze boeren en onze natuur écht te beschermen? Of blijven we toekijken terwijl minister Wiersma en de industrie van gifteelt ons landschap en onze gezondheid uitholt?

Mijn oproep
Schrijf je eigen gemeente(raadsleden) aan. Vraag hen dit besluit van gemeente Lochem over te nemen. Laat zien dat gezondheid en toekomst zwaarder wegen dan korte-termijnwinsten uit gifteelt. zien dat gezondheid en toekomst zwaarder wegen dan korte-termijnwinsten uit gifteelt.