Het juichpakje van Máxima

Voor wie juicht Maxima woensdag, vragen media zich af. De Argentijns-Nederlandse vader van Francisco van Jole maakte dat dilemma ooit aan den lijve mee.

“Dus kunnen we tijdens Holland-Argentinië een camera strak op koningin Máxima gericht houden om te zien of de integratiecursussen hun nut bewijzen?” twitterde oud-D66 Kamerlid Lousewies van der Laan.

Ze is beslist niet de enige die al dan niet knipogend de loyaliteit van Máxima aan Oranje ter discussie stelt. Op sociale media verschijnen tal van spotprenten over het vermeende conflict. 

Het aparte is dat de discussie ook aan de andere kant van de wereld en overzijde van de oceaan speelt. De Argentijnse media, van wie onze koningin een ongekende lieveling is, vragen zich hardop bezorgd af of Máxima nog wel voor Argentinië zal zijn. 

Het hoort natuurlijk allemaal bij de gekkigheid rond het WK maar er gaat ook een serieuzere discussie onder schuil, de loyaliteitskwestie die vaker aan bod kwam, bijvoorbeeld bij het gedoe rond dubbele paspoorten. Er is een groep, aangejaagd door Geert Wilders, die de harde lijn aanhangt en stelt dat iemand met een dubbel paspoort nooit loyaal kan zijn en daarmee dus niet te vertrouwen is. Paspoort inleveren, anders ben je fout. Het is de politiek van onderwerping die er van uit gaat dat je loyaliteit kunt afdwingen. In werkelijkheid is het zelfs de vraag of je er als persoon veel controle over hebt, over dat gevoel.

In 1970 werd in de Rotterdamse Kuip de beslissende match om de wereldtitel gespeeld tussen Feyenoord en Estudiantes de la Plata uit Buenos Aires. Het was de sensatie van de eeuw en zo ver ik me kan herinneren stond het land, of in ieder geval Rotterdam, net zo op z’n kop als nu. In het stadion zat ook mijn vader, zelf geboren in Buenos Aires en op z’n 40e in Nederland beland en gebleven. Hij kwam na afloop van de wedstrijd thuis en was verbaasd over zichzelf, staat me nog goed bij. “Ik ging er heen met het idee dat het mij niet uitmaakte, dat ik net zoveel houd van Nederland als van Argentinië en dat ik vooral van het voetbal wilde genieten.” Dat pakte anders uit. Een Argentijns paspoort had hij bij mijn weten allang niet meer maar daar op de tribune tussen tienduizenden uitzinnige Feyenoordfans merkte hij dat zijn hart toch plots sneller ging kloppen voor de Argentijnen. Overigens niemand die daar moeilijk over deed, ook niet de sympathieke buurman die hem getrakteerd had op de wedstrijd. Feyenoord won die dag de wereldtitel, voor het eerst dat een Nederlandse ploeg daarin slaagde.

Nu staat er woensdag weer een team vol Feyenoorders tegenover de Argentijnen en wordt de vraag opgeworpen welke kleur het innerlijke juichpakje van onze koningin heeft. Haar Argentijnse hart zal ongetwijfeld hard bonzen tegen de poorten van haar ziel. Er zal geen camera op haar gericht zijn want het koninklijk paar bekijkt de wedstrijd veilig ‘in huiselijke kring’, zoals dat altijd heet. Dus ons wordt ook de ‘analyses’ van tv-psychologen bespaard die aan de hand van lichaamstaal willen oordelen over de oprechtheid van haar steun aan Oranje.

Maar interessanter is wat er na woensdag gebeurt. Argentinië speelt dan verder in de laatste ronde maar is in ieder geval geen tegenstander van Oranje meer. Mag Máxima dan wel juichen voor de Albicelestes, de witte-hemelsblauwen? Zijn we dan zelf ook een beetje voor Argentinië vanwege de band met onze koningin? Of toch bijvoorbeeld meer voor Duitsland omdat de buren ons nader staan? Ik merkte bij de wedstrijd tegen de Rode Duivels dat ik zonder er over na te denken toch de zijde van de Belgen koos.

De discussie over loyaliteit is een kindje van de cultuur van wantrouwen die sinds het begin van de eeuw zo in Nederland is gecultiveerd. Er horen meer nare bijverschijnselen bij, zoals dat leedvermaak tot de hoogste vorm van humor wordt gerekend. Ook dat lijkt voorbij, valt op te maken uit de commentaren over het wegkwijnende Voetbal International. 

Sport draait om sportiviteit. Het betekent dat je elkaar tot aan de beslissing fel bestrijdt maar dat het plezier uiteindelijk schuilt in de eigen zege en niet in het verlies van de tegenstander. Argentijnse supporters die feest vieren over de ernstige blessure van een tegenstander zijn de tegenpool van sportiviteit. Daar zijn ze trouwens berucht om. Zo pakten de Argentijnse voetballers, met de veelzeggende bijnaam ‘boeven van de pampas’, in 1970 van Feyenoord-speler Joop van Daele zijn bril af nadat hij het winnende doelpunt maakte en vernielden die ter plekke.

Ook wat dat betreft is het te hopen dat Máxima inmiddels meer Nederlandse is dan Argentijnse, alleen al om onze koning heel te houden. Kunnen de media donderdag checken of Willem-Alexander ongehavend is na de match. Want vertrouwen is goed, maar controle is beter, horen we immers vaak. Dat is overigens een uitspraak die toegeschreven wordt aan Lenin. Weet je meteen wat de prijs is die je voor dergelijke zekerheid moet betalen.