Het Hitler-taboe

Een paar jaar geleden zat ik in een klein zaaltje in een debatpanel met Ronald Sørensen, oprichter van Leefbaar Rotterdam en thans vijfde op de PVV-lijst voor de Eerste Kamer. De discussie ging over ‘nieuwe politiek’, dat was toen nog een hype. Ergens gedurende de avond verzuchtte Sørensen ‘eigenlijk is het onzin al die partijen en vakbonden, je hebt gewoon één partij nodig die de zaken goed regelt voor de mensen’.

Ik hield mijn mond  omdat de discussie totaal ergens anders over ging en zijn opmerking terloops was maar ik dacht meteen: Mussolini. Ik had trouwens ook een andere vergelijking kunnen maken: Franco, Perón, om maar wat minder bekende fascisten te noemen. Ik zei het niet omdat de toch al alle kanten opvliegende discussie nog verder zou ontsporen en omdat de claque, de groep vaste supporters die Sørensen altijd meeneemt, er op gedoken zouden zijn als hongerige leeuwen.

Het maken van de vergelijking met fascisme werkt niet in zo’n debat als argument. Je bereikt er weinig anders mee dan een discussie over de vergelijking, een die meestal ontaardt in geschreeuw over en weer. Maar dat gezegd hebbende maakt het de associatie nog niet onwaar en al helemaal niet ‘onsmakelijk’. Toch zijn dat de verwijten die nu klinken en die zo aanzwellen dat er sprake is van een heus taboe. Het is niet politiek correct om in het debat over de PVV terug te grijpen op dat deel van de  geschiedenis. Je mag hooguit een vergelijking maken met de Boerenpartij. Dank je de koekoek.

Het taboe is verstikkend aan het worden. Thomas von der Dunk wilde een lezing houden over juist het taboe op vergelijkingen tussen de opkomst van de PVV en die van het nazisme. De lezing werd meteen verboden, of zoals de goedpraters zeggen ‘afgelast’. Vervolgens schreef Michael Blok naar aanleiding van het verbod hier op Joop een stuk dat de vergelijking niet helemaal uit de lucht gegrepen is. En ook daarover ontstaat commotie. Niet alleen onder PVV’ers maar ook onder de mensen die hun bezwaren beginnen met ‘Ik ben ook tegen Geert Wilders maar…’

Die laatste groep bestaat meestal uit mensen die de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel dragen. De bekendste vertegenwoordiger is Femke Halsema, die zich steeds meer ontpopt als het politieke geweten van progressief Nederland. Haar afscheidsspeech greep ze aan om een pleidooi te houden voor de vrijheid van Wilders om te zeggen wat hij wil. Dat gebaar naar de politieke tegenstander is symbolisch voor de redelijkheid en tolerantie die ze voorstaat. Ze is er opvallend vaak ook als eerste bij om haar afkeuring uit te spreken over bestrijders van Wilders die hem in de Hitler-hoek zette. Of het nu gaat om de spraakmakende uitzending van Zembla over de angstpolitiek van Wilders, de omstreden cartoon van Adriaan of de verboden lezing van Von der Dunk. Ze twitterde naar aanleiding van dat laatste schandaal:  

Von der Dunk krijgt, dankzij dom censureren, meer aandacht voor zijn lezing dan de inhoud ervan rechtvaardigt #obligategodwins

en verder

Ik zal ook Von der Dunks vrijheid verdedigen; net als de mijne om erover te mogen zeggen dat het een dom betoog is

De censuur is dom, het betoog is dom. Oftewel, laten we er maar gauw over ophouden. Dat twitterde ze dan ook:

Heb mijn buik vol van debat vol ranzige platitudes van PVV vs tegenstanders, gescheld dat er op volgt & pas uitdooft bij een nieuwe kwestie

Ieder redelijk mens zal hetzelfde verlangen hebben: Laten we er gewoon over ophouden. Klinkt goed maar zo werkt het niet. Sterker nog, als je er ‘gewoon over ophoudt’ dan komt het probleem tien keer zo hard terug. Dat heeft die houding bewezen ten opzichte van mensen die problemen hebben met allochtonen. Die discussie is uit de weg gegaan en weggewuifd met onzin-argumenten ‘lekker juist, die buitenlandse hapjes’. Het resultaat is dat we opgezadeld zitten met een haatpartij en dat een discussie over de multiculturele samenleving praktisch onmogelijk is geworden.

Met het nieuwe taboe dreigt er weer een ‘je mag het niet zeggen’-situatie te ontstaan. Ik heb daar altijd een hekel aan gehad. Zeg het, dan kan ik wat terugzeggen, ook al leidt dat tot een harde discussie.

Hitler roepen wordt geassocieerd met schelden, maar in sommige gevallen wil de roeper slechts duidelijk maken waar de partij in zijn ogen voor staat. Een groot deel van de Wilders-tegenstanders is niet bang voor de huidige PVV maar voor wat die partij zou kunnen worden. Die angst komt niet uit de lucht vallen. Een kennis van mij liep over straat, een onbekende grote vent komt op haar af en bijt haar toe. “ik zag je laatst met die Van Jole koffiedrinken. Pas maar op, kies je vrienden goed. We gaan Nederland terugveroveren. PVV!’ Ze schrok zich dood.

De PVV is weliswaar zelf niet gewelddadig maar er hangt om die partij een sfeer van intimidatie, haat en intolerantie. Om de een of andere reden mag dat niet benoemd worden. Toen NRC Handelsblad in een bijzin optekende dat de massamoordenaar van Alphen een PVV-stemmer was, ontstak er meteen verontwaardiging. De politiek verslaggever van HP De Tijd omcirkelde het zinnetje rood en plaatste die op de website om er schande van te spreken. Het was voor mij reden dat aspect op Joop nog eens te benadrukken. Want waarom zou die politieke voorkeur niet opgemerkt mogen worden bij een misdaad die zo tegen de maatschappij gericht lijkt? Bij andere soortgelijke moordpartijen in het buitenland was er soms ook sprake van extreemrechtse sympathieën. Wilders predikt volgens sommige critici ‘systeemhaat’, was dit daar een voorbeeld van?  ‘Bowling for Columbine’, de Oscarwinnende documentaire van Michael Moore, herleidde de massamoord op een groot aantal leerlingen tot de in Amerika heersende ‘angst voor de zwarte man’. Waarom zou je het debat daarover meteen van tafel moeten vegen?

De tegenpartij, de PVV, speelt ondertussen voortdurend de nazi-kaart. Wilders heeft het over islamo-fascisme en Bosma probeert de kiezers wijs te maken dat de nazi’s socialisten waren. De WO II saus staat bij de PVV altijd klaar in het debat. Moet je de PVV het monopolie geven op de vergelijking door hem voor critici taboe te verklaren?

Ik hou ook niet van gescheld, het is een van de redenen waarom ik Joop heb opgezet, een site waar mensen op een redelijke manier hevig met elkaar van mening kunnen verschillen. Alleen in een redelijke omgeving kun je aantonen dat de Hitler-vergelijking niet werkt maar dat de auteur daarom nog niet van de pot gerukt is. Je wint een debat niet door het te verbieden of de tegenstander als dom weg te zetten.

Op de avond na de landelijke verkiezingen van 9 juni verscheen Humberto Tan op televisie in het programma Knevel en Van den Brink. Tan kreeg de ruimte en ging in alle redelijkheid in op nog een ander met taboes omgeven aspect van de PVV: het racisme. Hij noemde als voorbeeld het programmapunt dat iedereen etnisch geregistreerd moet worden. Een vrouw twitterde de volgende dag: Dat wist ik niet van dat etnisch registreren. Nu toch wel spijt van mijn stem.

‘Dat heb ik niet geweten’, nog zo’n beladen term die verwijst naar de oorlog. Het is de nachtmerrie van de mensen die geneigd zijn de Hitler-vergelijking te maken. Dat al die PVV-stemmers niet weten waar ze werkelijk voor kiezen. Wie denkt in ‘dit nooit meer’ meent dat iedereen moet weten wat voor gevaar er dreigt. Dat levert automatisch een botsing op tussen hen die niet willen luisteren en zij die niet willen zwijgen. 

Wie denkt dat je die botsing kunt en moet vermijden vergist zich. Het debat de kop indrukken leidt alleen maar tot frustratie. Het moet net zo lang doorgaan totdat voor de een duidelijk is waar de PVV precies voor staat en voor de ander dat de geschiedenis zich niet zal herhalen. Ik zie het als een noodzakelijk kwaad, een veenbrand die je moet laten uitwoekeren. Liefst gecontroleerd, zonder gescheld, en dat is wat we hier op Joop proberen. Ondertussen zou wat mij betreft iedereen een voorbeeld nemen aan de rust en kalmte van Tan die niet teruggreep op een spook uit de geschiedenis maar zich gewoon richtte op wat de partij beweert. Dat is al erg genoeg.