Het gevaar van orkanen met vrouwennamen

Wetenschap is zo leuk. Je kunt proberen om op elke vraag een antwoord te geven. Of je daar geld voor krijgt hangt natuurlijk af van hoe belangrijk het gevonden wordt. Vervolgens komt er iets uit je onderzoek en wat moet je daar dan mee? Meestal zorgt het voor nieuwe vragen.

Vandaag kwam ik een onderzoek van de Universiteit van Illinois tegen waaruit blijkt dat orkanen in de VS met een vrouwennaam wetenschappelijk significant meer dodelijke slachtoffers maken dan stormen met mannennamen. Wauw. Ik dacht dat een naam niets uitmaakt. Die worden arbitrair gegeven. Voor het komende seizoen liggen de namen al klaar. Om de beurt een mannen- en een vrouwennaam: Arthur, Bertha, Cristobal, Dolly). Maar nu is aangetoond dat een storm met een vrouwennaam gemiddeld drie keer zo veel slachtoffers maakt. Wat nu?

Ooit hadden alle orkanen in de VS vrouwennamen. Die stormen zijn zo grillig en doen wat in ze op komt. Een vrouwennaam leek in die tijd toepasselijk. Vreselijk hè: wat een stereotypering. Natuurlijk werd men zich bewust van de vooringenomenheid van die gewoonte en om politiek correct te zijn werd eind jaren zeventig van de vorige eeuw besloten om de orkanen om en om een mannen- en een vrouwennaam te geven.

Voor dit onderzoek werden de orkanen tussen 1950 en 2102 bestudeerd. De onderzoekers hielden extreem sterke orkanen (zoals Katrina) buiten beschouwing om te zorgen dat de stormen die in de analyse gebruikt werden ongeveer allemaal de zelfde sterkte hadden. Toen de sterfgevallen door de stormen bekeken werden kwamen die verrassende uitkomsten eruit. Hoe kun je dat verklaren? Daarvoor was de tweede stap van het onderzoek nodig.

Vervolgens werd namelijk aan willekeurige groepen mensen gevraagd een risicocijfer te geven voor als ze in de route van orkanen met mannen- of met vrouwennamen zouden zitten. Daaruit bleek dat mensen het risico van een storm met vrouwennaam een stuk minder riskant beoordeelden dan een orkaan met een mannennaam. Dat bood een verklaring voor die hogere sterftecijfers. Bij een orkaan met een vrouwennaam nemen mensen minder voorzorg in acht. Vrouwelijk? Dat betekent warmer en minder agressief. Ze denken bijvoorbeeld dat ze voor een storm met een vrouwennaam echt niet hoeven te evacueren. Maar een storm met een mannennaam? Rennen!

Uiteindelijk komen we uit bij alle oude clichés in onze samenleving. Niet alleen gaat het om wat het zien van mannen of vrouwen bij ons oproept, maar zelfs de naam roept diepgaande associaties op bij mensen. Die clichés bestaan al eeuwen en het zal nog heel lang duren voordat die uit de cultuur volledig verdwenen zijn. Het hangt immers ook nog met zoveel andere oordelen en gewoontes samen.

Ik vraag me nu wel serieus af of vanaf nu de orkanen in de VS (we hebben ze in Nederland nu eenmaal niet) voortaan een mannennaam moeten krijgen. Of is dat toegeven aan seksisme en ongelijke behandeling? Jeetje, dat wordt nog een heel punt. De radicale feministen zullen misschien eisen dat in de eerste plaats die stereotypen in de cultuur moeten worden aangepakt ook al duurt het dan tientallen jaren voor er iets verandert en kost dat drie keer zo veel slachtoffers. Het eerlijke van zo’n orkaan is dan wel weer dat die slachtoffers eerlijk verdeeld zijn over mannen en vrouwen.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht