Het geduld van Obama

Het is vandaag precies een jaar geleden dat Barack Obama tot president van de Verenigde Staten werd gekozen. Er zijn een aantal momenten in een presidentschap die in de media aanleiding geven om terug- of vooruit te blikken. De 100e dag van Obama’s presidentschap was zo’n dag, vandaag is er een en 19 januari zal een volgend moment zijn: dan zit hij precies een jaar officieel in het zadel.

De vragen die bij 4 november worden gesteld gaan vrijwel zonder uitzondering over twee zaken: wat heeft Obama nu al bereikt en hebben mensen dat euforische gevoel van een jaar geleden nog een beetje? Om met het eerste te beginnen: daar zijn de meningen over verdeeld. De ‘don’t ask don’t tell policy’ die inhoudt dat je wel homoseksueel mag zijn in het leger, zolang je dat maar niet publiekelijk bekend maakt, bestaat nog steeds. De oorlog in Afghanistan breidt zich alleen maar uit. Guantanamo Bay is nog steeds niet dicht. Amerika is ook nog niet uit Irak. Het gezondheidszorgstelsel is nog steeds niet hervormd.

Het is niet zo dat dit allemaal verloren zaken zijn. Het kan best nog goedkomen. Maar het duurt allemaal zo lang…

Dat heeft overigens wel een reden: Obama heeft geleerd van de valse start die Bill Clinton ooit maakte toen hij president werd. Hij deed veel beloftes waar hij ook concrete tijdschema’s aan koppelde. Hij was te ambitieus, liep te hard van stapel en de Republikeinen wisten precies tot wanneer ze de boel moesten traineren. Obama kondigde dan ook al in het begin van zijn presidentschap aan dat de verwachtingen te hoog waren gespannen en dat het veel tijd en moeite zou kosten voor de door hem beloofde ‘change’ echt verwezenlijkt zou kunnen worden. Want vergis je niet: Obama kreeg twee oorlogen, een gebroken gezondheidszorg- en falend onderwijssysteem en een diepe economische crisis cadeau van George W. Bush, met daaraan gekoppeld de mededeling dat als hij dingen wilde ‘changen’, dat daar eigenlijk geen geld voor was. Veel plezier ermee! Dat verwachtingenmanagement was dus hard nodig, maar is stiekem ook al weer een beetje vergeten door de kiezers. Die zijn ongeduldig en willen NU verandering. Obama heeft dat geduld nog wel. Achter de schermen werkt hij gestaag aan het verwerven van steun voor zijn plannen. Pas als hij zeker weet dat dingen gaan lukken, treedt hij er mee naar buiten. Dat begint de laatste weken steeds meer op stoom te komen. Er komt nu ineens veel positief nieuws naar buiten. Van het officieel presenteren van het hervormingsplan voor de gezondheidszorg aan het Huis van Afgevaardigden (zover kwam Clinton niet eens!) tot het tekenen van hate crime wetgeving, van het (wel heel erg) enthousiast naar buiten brengen van de economische groeicijfers tot het makkelijker maken voor vrouwen om gelijke beloning af te dwingen, van het verhogen van tabaksaccijnzen tot het uitbreiden van gezondheidszorg voor kinderen, en van het cancellen van het F-22 Fighter Jet programma tot het veilig stellen van natuurgebieden in het westen van het land.

De economie en hervorming van het gezondheidszorgstelsel staan met stip bovenaan op Obama’s prioriteitenlijst. Voordat de economie weer op orde is, zijn we op zijn minst nog een jaar verder, zo kondigde het Witte Huis vorige maand al aan. Maar die gezondheidszorg… het ziet er nu toch echt naar uit dat Obama zijn wetsvoorstel door het Congres zal weten te loodsen. Als hem dat lukt, is zijn presidentschap in feite nu al historisch. Al zestig jaar lang bijten Amerikaanse presidenten hun tanden immers stuk op dit dossier. Dus ja, het lijkt erop dat de uitspraak, in rustig tempo, toch klopt: yes, we can. En daarmee komen we uit bij de tweede vraag: is dat euforische gevoel van november 2008 er nog? Het antwoord hierop is nee. Dat blijkt ook uit de peilingen van de afgelopen maanden, waarin de populariteit van Obama gestaag terug loopt. Dat heeft veel te maken met het tempo van de veranderingen die Obama door weet te voeren. Maar de inhoudelijke steun voor zijn voorstellen blijft zeer hoog, wat dat betreft zijn de Republikeinen in geen velden of wegen te bekennen.

Die euforie interesseert mij niet zo. Volgens mij gaat het er om wat Obama weet te bereiken. En als het daarover gaat, dan is er een ander woord dat Obama veelvuldig in de mond heeft genomen wat nu zeer toepasselijk is: hoop. Ik hoop erop dat Obama in de komende acht maanden alles achter de schermen afregelt, zodat hij daarna alle ballen in kan koppen. En daarna… begint de volgende campagne alweer.