Het ego is als een gebroken vaas die doet alsof hij heel is

Opinie

•

19-01-2022

•

leestijd 6 minuten

•

cc-foto: distelAPPArath

Wat de coronacrisis mij opnieuw heeft laten zien, is dat veel mensen hun identiteit halen bij de rollen die ze spelen in de buitenwereld, degene die ze zijn in de groep.

Vandaag kwam er een beeld in me op, een beeld, een metafoor van mezelf als mens. Misschien dat deze coronacrisis, die nu al bijna 2 jaar duurt, veel mensen de vraag doet stellen: wie ben ik. Wie ben ik werkelijk? Aan wat of wie ontleen ik mijn identiteit? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, kunnen we natuurlijk te rade gaan in boeken, bij wetenschappers, maar ik denk dat we voor het beste antwoord naar binnen kunnen gaan en daar stilstaan bij deze vragen naar onze identiteit. Wat de coronacrisis mij opnieuw heeft laten zien, is dat veel mensen hun identiteit halen bij de rollen die ze spelen in de buitenwereld, degene die ze zijn in de groep. Hoe hard werken we niet om deze rollen zo perfect mogelijk te spelen, fouten maken is uit den boze. Van buitenaf leggen we elkaar hoge eisen op, maar dat doen we ook zelf. Het lijkt wel alsof we een innerlijke manager hebben die ons maar voortstuwt, die ons hard laat werken, succes laat halen, presteren. Goed, beter, best. Niets is goed genoeg.

Het afgelopen najaar kwam ik in een kleine crisis terecht, waarbij ik in een oud stuk van mezelf werd gebracht. Het deel in mij dat is ontstaan toen ik ongeveer 6 jaar oud was en ik me bewust werd dat ik voor emotionele ondersteuning niet kon rekenen op mijn omgeving. Ik besloot, ik kan me dat nog goed herinneren, vanaf nu moet ik het zelf doen, ik moet sterk zijn. Voor mijn behoefte, mijn verlangen is geen ruimte. Het gaat hier niet om mij. Dat was eigenlijk het moment dat mijn innerlijke manager werd geboren. Deze nam ik mee naar mijn lagere school, waar ik hoge punten haalde om aandacht te trekken en toen dat niet lukte werd ik tijdens mijn middelbare-school tijd een drop out. Uiteindelijk ging ik maatschappelijk werk studeren, omdat zorgen voor anderen onderdeel was van mijn manager en mij ver hield van gevoelens die ik op dat moment niet kon toelaten. De gevoelens van het eenzame, emotioneel verwaarloosde jongetje van 6, dat werd beschermd door een verzameling van ikken, je zou het je ego kunnen noemen, met aan het hoofd deze innerlijke manager, voor veel mensen wel herkenbaar. Het is namelijk een collectieve houding die we hebben aangenomen, met name na de Tweede Wereldoorlog en het land weer met keihard werken en presteren moest worden opgebouwd. Geen ruimte voor gevoel, geen ruimte voor kwetsbaarheid.

Het is een wetmatigheid hoe we als kind reageren op de onvermijdelijke, onvolmaakte liefde van onze omgeving. Ieder mens heeft hier zijn eigen verhaal in, maar het principe is hetzelfde. Als kind kun je onmogelijk de pijn toelaten wat deze onvolmaakte liefde veroorzaakt, in wat voor vorm dan ook; psychisch of fysiek geweld, misbruik, chronische emotionele verwaarlozing. Ieder heeft op dit punt zijn of haar trauma. Het is het punt, het moment dat ieder kind uit het paradijs valt en meedogenloos wordt geconfronteerd met de onvolmaaktheid van het leven hier op aarde. Daar wordt het ego in al zijn verschillende uitingen gevormd als harnas om ons te beschermen voor dit onvoelbare gevoel. Het ego of de persoonlijkheid is de muur die de materiële aandachtslaag scheidt van de geestelijke aandachtslaag, waar onze oorsprong ligt. Het ego zit op die grens, bewaakt ons, daar mogen we ook dankbaar voor zijn. Het ego is niet heel, maar is verdeeld in allerlei ikken, in allerlei rollen en probeert met alle macht naar buiten toe de indruk te wekken dat er niets aan de hand is, dat het leven, jouw leven perfect is. Nee hoor, ik heb geen hulp nodig, ik heb alles onder controle, bij mij kun je terecht. Het perfecte plaatje. Het ego is een gebroken vaas, die naar buiten toe het beeld wekt dat hij heel is.

Dat is voor veel mensen individueel hun situatie, maar dat is collectief ook het geval. Je ziet hoe de politiek de afgelopen 2 jaar heeft geworsteld met het coronabeleid, maar heeft iemand ooit gezegd: eigenlijk weten we het niet, ook wij maken fouten. Het beeld dat naar buiten toe overeind moet blijven is dat politici alles onder controle hebben, dat zij de redders zijn die ons gaan verlossen van dit coronavirus. Het is het ego-beeld van de groep, van de reddersdriehoek; het virus als dader, de burgers als slachtoffer en de politiek met hun medische wetenschap als redder. En dat beeld moet met alle macht overeind blijven, het beeld van de hele vaas, terwijl het beleid aan alle kanten rammelt, piept en kraakt, telkens door de realiteit wordt ingehaald. Feitelijk meer schade veroorzaakt dan dat het iets oplost, als we hier eerlijk naar durven kijken. Een gebroken vaas dus eigenlijk, die naar buiten toe het beeld ophoudt dat het fantastisch gaat.

Het is een wetmatigheid dat het ego met zijn verschillende deelpersoonlijkheden een onvolkomen harnas vormt voor het gekwetste, verlaten, verloren, eenzame kind in ons. Zo kan het gebeuren dat we ons op latere leeftijd bewust worden dat ons leven een gebroken vaas is, door een crisis, het verlies van een dierbare of op het moment dat onze innerlijke manager zo uitgeput en moe is, dat hij ons leven niet meer kan dragen en we soms letterlijk door onze benen gaan. Op zo’n moment van overgave kunnen de verborgen gevoelens naar boven komen die onder dit harnas aanwezig zijn. De vaas wordt, als we het toelaten om door het leven gebroken te worden, als het ware een min-pool, waar de onvoorwaardelijke liefde die in ieder van ons aanwezig is, als een plus pool naar toe stroomt. Ook dat is een wetmatigheid. In Japan is Kintsukuroi (vertaald ‘gouden reparatie) de kunst van het repareren van gebroken aardewerk met goud- of zilverkleurige lak. Deze sporen van breuk en herstel dragen bij aan de schoonheid van het voorwerp. Als we de moed hebben om onze gebrokenheid toe te laten, worden we van binnenuit geheeld met gouden draden van liefde en wordt het contact met ons geestelijk deel herstelt. Dan kunnen we ervaren dat onze diepste identiteit niet ligt in ons ego en de materiële aandachtslaag, maar in onze essentie, waar we als kind van afgescheiden zijn geraakt. In ons geestelijk deel ligt ons ondeelbare ik, waardoor we emotioneel onafhankelijk zijn en niet meer afhankelijk van de goedkeuring van anderen buiten ons. Ons ankerpunt verschuift van buiten naar binnen. Daar ook ligt ook het antwoord op onze doodsangst, die zo getriggerd wordt tijdens deze coronacrisis. Als we het antwoord op onze doodsangst in onszelf vinden, hoeven we namelijk niet meer afhankelijk te zijn van de redders die zich van buiten aandienen en raken we los van de reddersdriehoek waar we collectief in gevangen zitten. Dan nemen we werkelijk eigen verantwoordelijkheid. En als ieder zijn eigen verantwoordelijkheid neemt, de keuze maakt die voor hem of haar van binnenuit het beste is, die dus voor ieder verschillend kan zijn, dan wordt er op die manier een verbinding gelegd die zo sterk en zo mooi is als de aardewerk vaas die met gouden lak wordt gelijmd. Dan ontstaat er een wij die niemand uitsluit, omdat dit wij gegrond is in iedere ik. Niet de afgescheiden ik van het ego, maar de verbonden ik van de essentie. Vrij, zonder dwang en controle. Dan dansen we samen en vieren we het leven. De aardewerken vaas is een vaas van goud geworden.

Meer over:

trauma, opinie, coronacrisis

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (7)

Sorteren op:

Effie215 feb. 2022 - 16:01

'Een gebroken vaas die doet of hij heel is'. Wat een prachtige uiteenzetting Tom. Ik beleefde het ongeveer zo: het dier in ons weet uit ervaring, of voelt aan, dat veronderstelde kracht wordt beloond, en veronderstelde zwakte afgestraft. Dat maakt het tonen van zwakte risicovol. Degenen die het slachtoffer van pesterijen en misbruik zijn, omdat ze fysiek zwak ogen, maar ook vaak omdat ze slecht kunnen liegen, weten daar alles van. Dus gedragen de meeste van ons stoer, blazen we ons op, bewapenen we ons, om meer of beter of sterker te lijken dan we in werkelijkheid zijn. ...De leugen om bestwil is geboren. Om als volwaardig burger te kunnen functioneren zien we ons genoodzaakt van anderen te leren hoe we de ons toegewezen delen van het reeds bestaande rollenspel moeten meespelen. ...En daar blijken we niet allemaal even goed in te zijn. ...Dus hebben we geen gelijke kansen. De in eerdere incarnaties verworven talenten helpen ons verder om deze uit te bouwen. Dat noemen we evolutie. Wonderkinderen bestaan er in werkelijkheid niet. Wat we ik of ego noemen, bestaat uit meerdere lagen, die elkaar via transformatie beïnvloeden. De persoonlijkheid/ziel lijkt daar een van te zijn. Die ontvangt immers indrukken/ervaringen van het fysieke lichaam, ook een ik, en zorgt deels ook voor de besturing daarvan. Naast de autonome lichaamsfuncties heeft het fysieke lichaam door oefening vaardigheden ontwikkeld, die het zonder ingrijpen van de persoonlijkheid kan uitvoeren. ...Ze zijn automatismen geworden. Anderzijds legt de ik van het fysieke lichaam, ter bescherming, beperkingen op aan wat de persoonlijkheid ik van dat fysieke lichaam zou mogen eisen. Zoals vermoeidheid en pijn. Wat mijn huidige persoontje op basis van al eerder verzamelde informatie als de echte ik ervaart, is de waarnemer die dit alles gadeslaat, en dat vervolgens vergelijkt met de bestaande, reeds in het geheugen van de persoonlijkheid ik opgeslagen denkbeelden. Inclusief de daaraan gekoppelde gevoelens, die de persoonlijkheid ik ook reeds kent, en daarom ook herkent. En vervolgens laat de waarnemer ik het de in de betreffende situatie meest passende reactie, (die voor de persoonlijkheid beschikbaar is), door het hierop getrainde lichaam uitvoeren.

LeftFuturist19 jan. 2022 - 19:24

Perfecte omschrijving van het ego. Zo denk ik er ook ongeveer ego. Iedereen wordt rond zijn 7e ervan bewust dat niet al het verlangen voor het grijpen ligt. Als er meer is tussen hemel en aarde ligt de kern van het bestaan op dat vlak zeg ik altijd maar. Waarschijnlijk zijn we als mens vanaf onze geboorte tot die dag in de waan dat niks ons tegenhoud, dat deel dat egoïsme is onuitroeibaar. Ik denk ook niet dat het iets slechte is, het zegt iets over onze echt ik. Het is wat bestaat uit een grenzeloos verlangen zonder beperkingen. De vraag is of zo iets wel echt bestaat of gewoon een Fata Morgana(bedrog) van het leven is.

Wie schrijft die blijft19 jan. 2022 - 17:46

Ik vind het een mooi stuk. Ik heb nooit zo nagedacht over het ego van de groep, maar het klinkt eigenlijk wel logisch. Het voor jezelf toegeven dat je er naast zat is pijnlijk, maar als groep toegeven dat je er naast zat, is bijna onmogelijk. Je noemt Japan, het land waar harakiri populair is als uitweg bij gezichtsverlies door falen. Dat is niet voor niets. Ten overstaan van iedereen toegeven dat je fout zat, als individu of als groep, is een van de lastigste dingen die er is. Wel mooi, dat ze in Japan de twee uitersten hebben uitgevonden om te kunnen omgaan met falen. De makkelijke uitweg waarin je niet hoeft te leven met je fouten en de moeilijke, waarin je leert om jouw falen als iets waardevols te zien. Toch is het een belangrijk ding. Willen we als mensheid echt vooruit en niet telkens in dezelfde valkuilen blijven vallen, dan zullen we dit wel een keer moeten leren. Uiteindelijk telt alleen dat wat waar is. Ook al dacht je eerst dat het anders was. Ook al had je het fout.

LeftFuturist19 jan. 2022 - 17:45

Ik ben eigenlijk van jongs af aan al van mening dat we als maatschappij totaal verkeerd over het begrip mens denken. We zien onszelf als een mens met 1 goede kwaliteit. Ik hoor het John de mol net nog over AlI B zeggen dat hij 1 ding goed kon. Maar laten we daar mee kappen met dat eenhoorntjes gedoe wat ook het voetbal heeft verpest. We zouden onszelf moeten zien als som van wat we kunnen. Al onze goede kwaliteiten bij elkaar opgeteld. Als we zo kijken naar onszelf zullen veel problemen verdwijnen en mensen die totaal niet stroken zoals narcisten veel minder kansen krijgen.

Lenny Boers19 jan. 2022 - 12:17

Je bent per definitie een door het zelf, de "ik", gecreëerde persoon vanaf het moment dat je je bewust bent geworden van dat "ik", welke ontstaat en gevormd wordt in een samenspel met die "ik" en de personen die je omgeven en waarvan je je bewust bent. Dit zelf-creëren tot een persoon, een voortdurend proces, is eerst nog uitsluitend aan de hand van die anderen, vergaand "ik"-gelijken en daarom geschikt voor spiegeling, maar daarna ook al snel aan bewust en onbewust gecreëerde beelden van jezelf in mogelijke omstandigheden en situaties, maar ook fantasiefiguren. Zo wordt het ik en de daaraan verbonden persoon als creatie al snel en veel meer vooral een zelfcreatie die bij volwassenheid steeds onafhankelijker wordt van anderen maar nooit in definitieve mate.

Griezel in post-gezellig Nederland19 jan. 2022 - 12:14

Ik ervaar geen samen

Paul25037119 jan. 2022 - 11:26

Het ego herkennen, zien en realiseren dat de maskers niets met jou hebben te maken haalt de scherpe randen van het ego af, zodra je de minder scherpe randen herkent dan is er een mogelijkheid dat het ego leeft maar dat jij niet meer meedoet en alles laat lopen zoals het loopt. het antwoord op de vraag: "Wie ben ik ?" maakt "je" vrij.