Heksenjacht met social media

Sinds een aantal jaren neemt de eigenrichting steeds schrikbarende vormen aan. Politieke partijen als de VVD en PVV, weigeren zich hier van te distantiëren. De onschuldige slachtoffers nemen ze maar op de koop toe.

Afgelopen week was het weer raak. Op Facebook werd aan een beschuldiging van pedofilie, een verkeerd adres gekoppeld. Vier gemaskerde mannen vielen op het adres binnen; bij een onschuldige familie bleek. Toen zij hun fout doorkregen, verlieten ze snel de woning door de eerder ingetrapte deur. Facebook heeft de beschuldigende foto’s en informatie direct weggehaald toen ze erop werden geattendeerd, maar de schade was al aangericht.

Op de social media is de rede en het gezond verstand ver te zoeken. Schaamteloze scheldpartijen, haatmails en doodsverwensingen zijn aan de orde van de dag. In de betrekkelijke anonimiteit van internet lijkt alles geoorloofd. Slechts een enkeling bekommert zich nog om privacy, bewijslast of waarheidsvinding.

Vals Te lage straffen en het niet functioneren van Justitie wordt vaak aangedragen als argument voor eigenrichting. Dat het afgelopen decennium de gemiddelde strafmaat sterk is opgelopen en Nederland een van de meest veilige landen is, wordt uit het oog verloren. Valse perceptie heeft de overhand. Net zo goed dat op grond van onjuiste informatie, de verkeerde mensen worden aangewezen als mogelijke daders.

Minister Opstelten en staatssecretaris Teeven hebben weinig moeite met deze ontwikkeling. Zij staan vooraan om de burger te betrekken bij opsporing zonder flankerend beleid. Publicatie van foto’s, video’s via de digitale snelweg en zelfs in de openbare ruimte wordt door hen toegejuicht. Dat ze daarmee de sluimerende lynchmentaliteit op het internet nog meer voeding geven, en het volksgericht wel heel nabij brengen, wordt niet echt als een probleem gezien. Slechts na lang aandringen wist Teeven te verklaren dat uiteindelijk de rechter beslist.

Naarmate deze lynchmentaliteit toeneemt, wordt de essentie van onze rechtstaat steeds verder uitgehold. Het principe ‘onschuldig tot het tegendeel bewezen is, tot aan de hoogste rechter’ krijgt steeds minder inhoud. Woede, onvrede en rancune krijgen de overhand. Opstelten en Teeven menen dat ze met een hard-line opstelling het land veiliger kunnen maken. Ondanks het feit dat landen met keiharde justitiële regimes, aantoonbaar onveiliger zijn. De harde aanpak leidt niet tot minder misdaad.

Agressie Eigenrichting leidt tot ongecontroleerde en steeds verder toenemende agressie en alle risico’s van dien. En naarmate een bepaalde groep in een samenleving ongecontroleerd tot eigenrichting kan overgaan, wordt de vrijheid van alle andere burgers in land ernstig beperkt.

Dan moet een ieder vrezen dat zijn/haar foto op de social media verschijnt met een absurde beschuldiging. Want dat hierdoor een onschuldig leven compleet verwoest wordt, deert de meute niet. Het wordt hoog tijd dat de politiek, die primair onze rechtstaat dient te beschermen, scherp afstand te neemt van eigenrichting en de lynchmentaliteit die op de social media woedt. Ook dient Justitie meer dan ooit terughoudender te zijn om social media als opsporingsmethode te gebruiken.

Verscheen ook op De Wereld volgens Hans