Halbe Zijlstra: hoort dit er ook ‘gewoon bij’?

Er is nog veel onduidelijk over de dood van de 21-jarige Mitchel Winters, maandagavond in het Beatrixpark in Schiedam. De politie zou een melding hebben gekregen van iemand die zei te zijn beschoten met een overval. Van deze melder ontbreekt elk spoor. De politie heeft wel de ongewapende Mitchel doodgeschoten.

Hiermee lijkt de dood van Mitchel op die van Rishi Chandrikasing op Den Haag Holland Spoor vier jaar geleden. Volgens de politie was gemeld dat een gewapende man iemand bedreigde op het station. Ook toen werd de eerste de beste jongen van kleur doodgeschoten.

RTL Nieuws berichtte dat het onderzoek naar de dood van Mitchel later begonnen was vanwege het slechte weer. Terecht merkt Control Alt Delete op dat ‘het vreemd is dat bij een dodelijk incident het onderzoek wordt opgeschort vanwege het weer’.

Net als met de dood van Rishi zijn media al begonnen met de demonisering van het slachtoffer. Zo schrijft de Telegraaf : ‘De jongeman, een fervent kickbokser, had geen wapen op zak.’ De toevoeging van de sport die Mitchel zou beoefenen, dient geen enkel nut behalve het slachtoffer als gevaarlijk af te schilderen. De NOS ging zelfs zo ver te suggereren dat Mitchel zijn dood bewust zou hebben ‘ uitgelokt ’. Dit zullen we de komende dagen alleen maar vaker horen.

We zijn nog niet halverwege 2016 en nu al zijn er ten minste 4 doden gevallen door politiegeweld. Eerder in mei werd iemand in Dordrecht gedood door politiekogels en in maart werden mensen gedood in De Kwakel en in Eindhoven. Dit laatste ‘incident’ is vastgelegd op beeld. Een ooggetuige vertelt op Omroep Brabant hierover: ‘Het was niet meer dan een ordinaire vechtpartij, die beter in de kiem gesmoord had moeten worden. Hier is gehandeld door iemand die de situatie niet aankon.’

Met deze cijfers is Nederland geen Verenigde Staten. Gemiddeld komen daar 928 mensen per jaar om bij politiegeweld. Maar de afgelopen drie jaar zijn er in Nederland al meer mensen gedood door de politie dan in Duitsland of Verenigd Koninkrijk : landen met ieder ruim vier keer zoveel inwoners. Dat er in 2016 al vier mensen zijn gedood door de politie is het gevolg van een diepgeworteld racisme en de rugdekking die moordende politieagenten van de staat krijgen.

Etnisch profileren Het voorbeeld van etnisch profileren dat muzikant Typhoon op zijn facebook-pagina zette, was er een uit duizenden. De politie haalt een zwarte man in een dure auto naar de kant. Het is wat jongeren van kleur in Nederland dagelijks meemaken. Misschien niet omdat ze toevallig in een dure auto rijden, maar wel omdat ze buiten staan te praten of een agent te lang in de ogen aankijken.

In 2013 kwam Amnesty International met een rapport over etnisch profileren bij de politie. Toenmalig minister van Justitie Opstelten reageerde door te zeggen dat ‘stelselmatige discriminerende profilering’ niet is aangetoond. Hij verwees naar een lopend onderzoek door de Universiteit van Leiden. Op basis van interne documenten weten we ondertussen dat dit onderzoek doorgestoken kaart was: om ‘afbreukrisico’ te voorkomen, werden er van te voren afspraken gemaakt tussen de politie en universiteit.

De excuses van de politie aan het adres van Typhoon en de reactie van minister van der Steur op het voorval zijn dus hypocriet. In plaats van te proberen de rapper voor zijn karretje te spannen, kan de politie beter door het stof en erkennen dat etnisch profileren structureel plaatsvindt. Terecht schreef Typhoon op zijn facebookpagina dat hij alleen wil meewerken als ‘dat op structurele wijze gaat gebeuren en niet als snelle pleister zal dienen voor een dieper liggend probleem in NL.’

Fractievoorzitter van de VVD, Halbe Zijlstra, zei in reactie dat aangehouden worden op basis van je huidskleur ‘er helaas bijhoort’. Dit is om te kotsen. Hij geeft dus openlijk toe dat etnisch profileren plaatsvindt. Hoewel Zijlstra aan de rechterflank van de VVD staat, brengt hij hiermee het VVD-standpunt over discriminatie wel in lijn met het beleid dat Rutte al voerde als staatssecretaris van Sociale Zaken. Rutte werd in 2007 nog veroordeeld voor het aanzetten tot rassendiscriminatie.

Rugdekking voor moordende agenten Naast het racistische klimaat, is het ook bewust beleid dat agenten de ruimte geeft om te doden. Zo heeft Van der Steur net een wetsvoorstel ingediend dat meer rekening houdt met de ‘speciale – en vaak kwetsbare – positie van de politieagent’. Als hij zijn zin krijgt, zijn agenten niet langer automatisch verdachte en kunnen slechts een maximumstraf krijgen van drie jaar. Dit is meer dan de formalisering van staand beleid – zo gingen de agenten die Rishi Chandrikasing en Michael Koomen doodschoten bijvoorbeeld vrijuit. Hier gaat ook het signaal van uit richting agenten: maak je niet druk als je iemand neerschiet.

‘Kwetsbare’ agenten weten zich ook gesteund door het Openbaar Ministerie (OM). Die heeft met succes campagne gevoerd om Cengiz Gürz, de vader van Ihsan , het zwijgen op te leggen. In 2011 kwam Ihsan op mysterieuze wijze om het leven in een IJmuidense cel. Hij werd met veel geweld gearresteerd, zijn dode lichaam zat onder de rode en blauwe plekken en zijn hart en hersenen bleken zelfs verwijderd. Cengiz werd deze week door de rechter gedwongen 2000 euro te betalen aan de politie-agent die betrokken was bij de dood van zijn zoon en riskeert een gevangenisstraf als hij in de media zijn verhaal doet.

Het is belangrijk dat we de verschrikkelijke dood van Mitchel aangrijpen om blijvende verandering af te dwingen. Etnisch profileren moet erkend worden. De politie moet gedwongen worden met stopformulieren te werken en we moeten de campagne steunen voor de ‘kies een kant’-app waarmee mensen politiecontroles kunnen registreren. Hiermee staan we sterker tegenover de politie.

Tegelijkertijd moeten we geen illusies hebben dat het politie-apparaat te ‘hervormen’ is. De politie is ‘waakzaam en dienstbaar’, maar nooit voor ons. Zij is er om de neoliberale en racistische status-quo te verdedigen. Arme buurtbewoners en jongeren van kleur worden gecriminaliseerd en activisten krijgen te maken met repressie. Bankiers en belasting ontduikende rijken gaan structureel vrijuit. Dit is waarom we de strijd tegen politiegeweld moeten koppelen aan de strijd voor een wereld waarin politie niet meer wordt ingezet om op de gevolgen van deze ongelijkheid te reageren.