Hadden mijn omes destijds toch gelijk?

Ik moest denken aan een halve eeuw geleden toen op ome Koos na alle broers van mijn vader nog leefden. Op zijn verjaardag – 1 oktober – sneed mijn moeder worst en kaas. Ze haalde extra jenever, bier, advocaat en Coebergh in huis. Ze plaatste op tafel een stuk of zes wijnglazen met sigaretten, filter en zonder filter. ‘s-Avonds tegen acht uur verschenen de omes, samen met hun echtgenotes. Zo tegen negen uur raakte het gesprek op de politiek, tenminste voor zover het de omes betrof want de tantes hielden zich daar buiten. Zij schepten liever tegen elkaar op. “Politiek”, zei ome Gied, “Politiek is vuil”. “Zij zitten daar allemaal voor hun eigen eer en glorie”, beaamde ome Aad. Het was elke verjaardag weer hetzelfde. Het moment zou komen dat mijn vader verrees en zwijgend met zijn rechterhand op zijn broekzak klopte. Daarna ging hij weer zitten. Ome Henk was adjudant bij de gemeentepolitie en hield zich ook in familiekring verre van gezagsondermijning. Ome Anton, die geloof ik al voor de oorlog naar Den Haag was verhuisd, beperkte zich tot opmerkingen als: “Dat soort dingen staan in Het Vrije Volk maar die lezen wij gelukkig niet. Wij lezen Het Binnenhof”.

Van tevoren was ik door mijn moeder al gemaand me met dit soort gesprekken niet te bemoeien. Daar kwam alleen gelazer van. De omes konden bovendien denken dat ik me beter dan hen voelde omdat ik mocht studeren. Meestal kon ik het toch niet laten. Ik bracht naar voren dat in Nederland politici het over het algemeen goed meenden, dat de omes makkelijk praten hadden met hun goedkope kritiek en dat je de boel moest veranderen als je ontevreden was. Daarna begonnen de omes  te schelden op Nieuw Links. In latere jaren kwam ook de villa van Den Uyl in België erbij, een imaginair bouwwerk waar niettemin een groot deel van de Nederlandse bevolking vast aan geloofde. Mijn omes zeiden ook: “En dan moeten we straks zeker op jou stemmen ja, ja.”

Al deze herinneringen kwamen naar voren door het plotselinge vertrek van minister Cora van Nieuwenhuizen. Van de ene op de andere dag liet zij alles uit haar handen vallen. Ze wordt hoofd van een lobby-organisatie, Energie Nederland. Ze gaat cashen. Ze wordt beloond voor haar trouwe diensten. Ze zal er nog vele leveren door de vrienden en vriendinnen in Den Haag in te schakelen zodat de energiebedrijven winnaars blijven in het Nederlandse bestel. En ze is niet de enige bewindspersoon van de laatste tien jaar die het heel aardig voor zichzelf heeft geregeld.

De minister poetste de plaat te midden van de meest schandelijke kabinetsformatie uit de recente geschiedenis. Terwijl het land voor grote moeilijkheden en dilemma’s staat, nemen de politieke kopstukken de tijd voor spelletjes en rituele dansen. Ze waren zelfs niet bereid voor één keer hun reces op te offeren aan deze charade. Ze gingen lekker op vakantie na zoveel vermoeienissen. Het is moeilijk voorstelbaar dat deze clowns het landsbelang voor ogen hebben als ze maanden praten over de verdeling van de baantjes terwijl de inhoud van het toekomstig beleid op de lange baan wordt geschoven. Over het hoogst geheime praatstuk van VVD en D66 wordt immers niet onderhandeld. Daarvan mag het publiek alleen maar weten dat sommige politici er goede aanknopingspunten in zien en andere weer minder.

Mijn omes hadden het destijds over Piet de Jong, Barend Biesheuvel, Joop den Uijl of  Jelle Zijlstra. Dat waren natuurlijk personen van een ander statuur dan de huidige beeldbepalers in Den Haag. Toch had ik misschien toen al beter naar mijn moeder moeten luisteren. Mijn omes zitten in de hemel nu vast te grijnzen. Mijn vader helemaal.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.