Door Francisco van Jole
Mijn Grote Liefde is een boek over een droomliefde die eindigde in een nachtmerrie. Tahmina Akefi schreef het verhaal over haar relatie met Peter R. de Vries, de koning van de misdaadjournalistiek. Een liefde die jaren duurde maar waar weinig mensen van op de hoogte waren. De idylle werd niet alleen verstoord door de wrede moord op haar geliefde maar ook omdat sommigen openlijk twijfels uiten over haar verhaal en Tahmina zelfs beschuldigen van leugens. Na de moord volgde karaktermoord.
Tahmina zag Peter voor het eerst in levenden lijve in 2015 toen ze bij de talkshow Pauw te gast was en hij voor de uitzending de kleedkamer binnen liep. Het was liefde op het eerste gezicht. Ze beschrijft dat moment zo:
“Hij keek me via de spiegel aan en bleef even staan. Zijn ogen lachten mee met de grote glimlach die op zijn gezicht verscheen. Er gebeurde iets met me, ik voelde het in mijn hoofd, in mijn buik en zelfs in mijn tenen. Het was alsof er een elektrische schok door me heen ging, maar dan met een heel prettig gevoel als gevolg. Ik had Peter vaak op tv gezien, maar hem nooit knap of aantrekkelijk gevonden. In het echt was hij anders. Misschien kwam het door die lach, die op tv vaak ontbrak? Peter hield mijn blik even vast.”
Het zou niet bij die blik blijven. De twee kregen een gepassioneerde liefdesrelatie die op gruwelijke wijze ten einde kwam toen de misdaadjournalist op 6 juli 2021 door een huurmoordenaar werd neergeschoten terwijl hij van de tv-studio naar zijn auto liep. Negen dagen later overleed Peter R. de Vries aan zijn verwondingen. De relatie begon na een tv-optreden en eindigde ook zo. In de periode daartussen probeerden ze de media juist zo ver mogelijk bij henzelf vandaan te houden.
Tahmina is in de media ook geen onbekende. Ze kwam in 1995 als 12-jarige met haar ouders, die vluchtten voor de verschrikkingen in Afghanistan, naar Nederland. Ze werd journalist, schreef twee romans en mengde zich in het publieke debat. Daarom zat ze destijds in de kleedkamer bij Pauw, ze was te gast om te praten over vluchtelingen, een onderwerp dat ook Peter zeer aan het hart ging. Tegenwoordig werkt ze als presentator bij Rijnmond.
In Mijn Grote Liefde vertelt ze hoe Peter voorstelde om een boek te schrijven over hun liefde. Aan de hand van dagboekfragmenten en herinneringen zouden ze hun gescheiden levensgeschiedenissen beschrijven om die dan uiteindelijk samen te laten smelten. Het verschijnen van het boek zou meteen dienen als publieke huwelijksaankondiging. Dat plan was al even romantisch als hun relatie waarin Peter haar meer dan 160 brieven schreef en overal in liefde gedrenkte kattenbelletjes voor haar achterliet. Het schetst een heel ander beeld van hem dan de gedreven, onwankelbare misdaadverslaggever die het publiek kent. “Imago is alles wat iemand niet is,” zegt hij in het boek.
Meer dan een begin hadden ze nog niet gemaakt met het verhaal toen het noodlot toesloeg. Daarop besloot Tahmina het manuscript in haar eentje te voltooien. De titel werd Mijn Grote Liefde, zoals hij haar steeds noemde en wat hij nu voor haar is. In die zin is het toch een samensmelting geworden.
Zowel Tahmina als Peter hebben op Joop opiniestukken gepubliceerd. Ik sprak haar kort voor Kerst. Wegens de drukke tijd moest dat via Teams. We zaten virtueel tegenover elkaar, gescheiden door een scherm, zoals je dat ook in een gevangenis hebt.
Hoe is het met je?
"Het gaat wel. Het schrijven van het boek was heel intens en confronterend, daardoor stel je het grote verdriet uit, laat je de gewone werkelijkheid nog niet helemaal toe. Nu het boek af is val ik in een soort gat en is de werkelijkheid ineens heel zichtbaar en voelbaar.”
Vrijwel meteen komt het gesprek op het aspect dat haar hoog zit. Tahmina wordt sinds de dood van Peter neergezet als een geldbeluste leugenaarster. Dat vreet aan haar.
“De roddelpers en bepaalde media hebben zo’n beetje vanaf het begin geprobeerd mij te framen. Ik vraag me af hoe het kan dat als iemand op zo’n gruwelijke wijze iemand verloren heeft, dat mensen dan in staat zijn zo ver te gaan.”
Ja, hoe kan dat?
“Ik heb er met heel veel mensen over gesproken en denk dat er verschillende redenen zijn. Nederland is bijvoorbeeld voor een deel een nogal conservatief land, veel minder vrijdenkend dan we zelf denken te zijn. Een relatie zoals wij die hadden, wat normaal hoort te zijn in een vrij land, is toch nog niet helemaal geaccepteerd. Die mensen zien mij ook als een soort indringer in het gezin van Peter. Terwijl het leven met zijn ex al twee jaar voorbij was toen ik hem ontmoette en ik daar totaal geen rol in heb gespeeld.”
“Het zou niet zelf bij me opkomen maar ik hoor van andere mensen dat het ook te maken kan hebben met mijn haarkleur. Als blondine zou het me nooit overkomen zijn volgens hen. En het blijkt voor mensen heel moeilijk te accepteren dat die grote Peter R. de Vries zoveel van iemand heeft gehouden. Zo intens dat hij daar zelfs een boek over wilde schrijven.”
Had je die aanval niet kunnen voorzien?
“Ik had van gewone mensen nare reacties verwacht maar niet van de media. En ook geen aanvallen vanuit bepaalde hoeken. Zoals Kees van der Spek, dat had ik nooit verwacht. Ik ken hem gewoon niet. Peter heeft me nooit aan hem voorgesteld, terwijl ik zijn vrienden toch wel goed ken. Zijn commentaar heeft heel veel narigheid veroorzaakt.”
Kees van der Spek is een oud-medewerker en zelfverklaard boezemvriend van De Vries die voor publicatie van het boek de liefdesrelatie bagatelliseerde. "Ik wist natuurlijk wel van haar bestaan en de relatie, maar ik had niet het idee dat het allemaal zo groot was," verklaarde hij in een podcast. Hij noemde het zelfs “niet helemaal fris” wat Tahmina doet.
“Een deel van de mensen die hem geloven denken dat ik het allemaal verzin. Dat het allemaal niet waar was. De berichtgeving werkte daar aan mee. Zo bleef aanvankelijk onvermeld dat Peter aan het boek heeft meegeschreven. Zo trachtten ze het beeld dat ze van mij wilden schetsen kracht bij te zetten.”
Je bent na zijn dood uit de anonimiteit getreden, zou je dat met de ervaring van nu weer doen?
“Ik ben niet iemand die opgeeft door druk. Ik heb de keuzes gemaakt en daar goed over nagedacht. Misschien zou ik nu wel wat langer wachten maar het is niet zo dat ik denk had ik dit boek maar niet uitgebracht. Ik geloof dat de waarheid het altijd wint van leugens en verzinsels, dat is mijn houvast. Kijk, nu het boek er is, is het ook anders dan toen het werd aangekondigd. Toen was het ‘Peter wilde dit niet, Peter was heel erg op zijn privacy gesteld, Peter wilde nooit een boek schrijven’. Nu kunnen ze dat niet meer zeggen. Iedereen kan lezen dat Peter heeft meegeschreven.”
“Natuurlijk hebben ze veel schade berokkend maar mijn doel was de droom van Peter uit te laten komen, dit boek uitgeven en dat is gebeurd en dat daar narigheid bij hoort... ze krijgen mij niet klein.”
“Peter heeft heel zijn leven gevochten tegen dit soort dingen. Tegen leugens, tegen onrecht en wat gebeurt er? Zijn geliefde met wie hij de relatie op deze manier, met een boek, openbaar wil maken wordt neergezet als leugenaar. Er is vervolgens niemand in het land die zegt dat dit niet kan, er is niemand die is opgestaan om te zeggen waar zijn we mee bezig, waarom doen we dit?”
Is misschien het probleem dat niemand het voor je op neemt?
“Ja.”
Je bent een beetje eenzaam hierin?
“Ja, zo voelt dat wel. Kijk, ik krijg wel heel veel steun maar niet publiekelijk. Er is in de media niemand die tegen de roddelpers in gaat of tegen zo'n figuur als Johan Derksen. Daardoor lijkt het geaccepteerd te worden. Als het stil blijft dan is dat ook een soort acceptatie.”
Tegen Johan Derksen ingaan heeft niet zoveel zin en alles wat je er over zegt maakt het alleen maar erger.
“Dat is ook de reden dat ik er tot nu toe niks mee heb gedaan. Maar op een gegeven moment dacht ik wel er moet toch een soort van tegengeluid klinken. Omdat dit zo ingaat tegen mijn gevoel van onrecht, ik kan daar niet tegen. Waarom zoveel narigheid? Wat heb ik misdaan?”
Je gaat ervan uit dat je iets misdaan moet hebben om die narigheid te veroorzaken. Dat is bij de roddelpers toch nooit het geval? Je beschrijft dat zelfs in je boek, hoe ze van alles verzinnen als ze er lucht van krijgen dat Peter misschien een nieuwe relatie heeft.
“Toen bleef het maar bij een enkel artikel, dat werd verder nergens opgepikt. Nu is het zo dat bij elk interview dat ik geef het daarover gaat. Serieuze journalisten die een interview doen over het boek, die beginnen meteen over de roddels, meteen over de narigheid. Het blijft niet meer beperkt tot de kapper. Het verschijnt op het internet, iedereen leest het, dus de impact is veel groter.”
Jullie relatie is altijd geheim geweest voor het publiek, vind je dat jammer?
“Het was mijn idee om het geheim te houden, vanwege mijn werk in de media. Ik wilde niet dat mensen zouden zeggen ‘o, maar ze wil via Peter binnenkomen’ of ‘ze heeft dit aan Peter te danken’. Dat wilde ik voorkomen. Als de roddelpers toen tien artikelen over ons had geschreven was het nu misschien makkelijker geweest. Ik heb daar geen spijt van omdat ik weet wat ons doel was. Omdat we met dit boek naar buiten wilden komen. We doen dat op onze manier, want waardiger kan niet.”
“Dus met dat in mijn achterhoofd heb ik daar geen spijt van. Niemand kan zeggen ‘o ze heeft dat en dat aan Peter te danken’. Dat is voor mij het belangrijkste. De mensen die nu roepen ‘ze wil geld verdienen’ die moeten zich een beetje verdiepen in hoe het eraan toe gaat in de boekenwereld. Het is geen Harry Potter boek. Ik word er niet rijk van, die mensen kunnen dus ook rustig slapen.”
Al tijdens je relatie heb je de vrees dat mensen zullen denk dat jij hem gebruikt om er zelf beter van te worden. Waar komt die vrees vandaan?
“Stel dat onze relatie toen uit was gekomen en ik zou gaan presenteren, dan zou iedereen vervolgens zeggen ‘o, Peter heeft dat voor haar geregeld’. Nu zeggen ze wel ‘ze wil geld verdienen met dat boek’ maar niet dat wat ik heb bereikt aan Peter dank. En ja, mensen die iets slechts in de zin hebben die zullen mij altijd blijven framen.”
Dat is vaak het lot van vluchtelingen, bij de haters kun je het nooit goed doen.
“Misschien speelt dat ook een rol.”
In het laatste opiniestuk van Peter, dat je noemt in het boek en dat ook op Joop verschenen is, toont hij een zekere minachting voor mensen die oordelen zonder dat ze weten waar het om gaat. Dat speelt nu ook een beetje in jouw reactie. Je maakt je kwaad over dingen die mensen vertellen die niet waar zijn maar volgens mij ook omdat ze niet weten waar ze over praten.
“Precies, dat is het. Niet weten wat ik met hem heb meegemaakt. Niet weten wie ik ben, niet weten wie hij was. Want de meeste mensen die oordelen kennen hem alleen maar als Peter R. de Vries van de tv en niet meer dan dat.”
"Hij zei me: ‘op een gegeven moment zijn wij er niet meer maar dit verhaal moet wel verteld worden, onze bijzondere relatie moet voor altijd vastgelegd worden’. En dan maak je een plan en daar heb ik me aan gehouden. Ik heb ons verhaal verteld, naar mijn vermogen en ik hoop dat het overkomt zoals het bedoeld is. En als ik de reacties van lezers zie, die komen nu langzaam binnen, dan denk ik ja. het is wel gelukt. Er zijn bijvoorbeeld mensen die zeggen ‘aanvankelijk was ik wat sceptisch maar nu heb ik het gelezen en wat mooi, wat bijzonder’. Dat geeft heel veel troost."
Je voelt zijn afwezigheid zo sterk in het boek. Zoals je bij iemand die overleden is een foto op de schoorsteenmantel ziet staan. Waardoor die persoon er tegelijk wel en niet is.
“Nu sta ik er ook alleen voor. Hij is er niet meer om mij te beschermen en het voor me op te nemen, zeggen vrienden. Dat is ook zo. Ik bedoel, hij zou echt gehakt maken van al die mensen die mij nu zo behandelen. Dus het is op een andere manier moeilijk. En natuurlijk omdat hij op een gruwelijke wijze uit het leven is gerukt.”
Het boek draait om het moment in de kleedkamer. Jullie zien elkaar en jij weet meteen hij is voor mij en hij weet zij is voor mij. Hoe kan dat?
“Chemie, er gebeurt iets op een ander niveau dat je niet kan verklaren, uitleggen of beschrijven. Je voelt het in elke vezel van je lichaam maar je kent diegene helemaal niet. Ik kende hem als Peter R. de Vries maar op tv heb ik hem nooit interessant of leuk gevonden. En dan kijk je elkaar aan en dan gebeurt het. Dan ben je van elkaar. Klaar. Daar is geen ontkomen aan. Je kan proberen wat je wil maar het is er, het is liefde. Je bent machteloos. Dat.”
“Het moment komt ook heel vaak voor in de brieven van Peter en we hebben er honderden keren over gesproken. Wat ik met hem heb gedeeld, dat was te mooi om waar te zijn. Ik weet dat, mensen proberen daar iets lelijks van te maken maar dat gaat niet lukken.”
Gaat je zoiets nog eens overkomen? Kan dat nog een keer?
“Ik denk dat elke liefde uniek is.”
Ze denkt een tijdje na.
“Ik weet het niet. Ik kan niet in de toekomst kijken. Ik weet dat ik het tot dan toe niet had meegemaakt. En het zal ook altijd anders zijn omdat de personen verschillen. Twee karakters bepalen wat de intensiteit van een liefde wordt.”
Je gaat uitgebreid in op je kinderwens, die zo sterk is dat jullie zelfs even uit elkaar zijn gegaan omdat hij die niet kon vervullen. Hoe kijk je daar nu op terug? Had je graag een kind met hem gehad?
“Het is gegaan zoals het is gegaan. Ik heb toen besloten om voor hem te kiezen omdat we elkaar simpelweg niet konden loslaten. En dit is het gevolg van die beslissing. De gedachte 'had ik maar' is totaal niet bij me opgekomen. Als ik ergens voor kies dan accepteer ik ook de consequenties daarvan. Spijt hebben hoort daar niet bij.”
Zijn laatste stuk ging over Steenbergen en de opstand tegen asielzoekers. Hij nam daar krachtig stelling tegen. Zeven jaar geleden is dat inmiddels maar de vijandige stemming is nog steeds zo. Ga jij die rol voor het tegengeluid van hem overnemen?
“Ik heb in het verleden over vluchtelingen geschreven omdat ik zelf die achtergrond heb maar ik zal nooit de rol van Peter overnemen. In alles wat hij deed was hij zo uniek dat er niemand bestaat die hem na kan doen."
Hoe ga je nu verder?
“Wat ik zeker weet is dat als ik onrecht ervaar, ik nooit stil zal blijven zitten. Ik zal altijd wat van me laten horen omdat ik weet hoe belangrijk dat is. Dat je niet toekijkt als iemand onterecht wordt afgemaakt, aan de schandpaal genageld."
“Ik heb door het verlies van Peter ook geleerd dat het leven soms andere plannen heeft met ons dan wij met het leven. Vroeger dacht ik over vijf jaar doe ik dat, over tien jaar doe ik dat. En nu denk ik, ik weet niet wat er gebeurt. Je kan plannen maken voor morgen maar het kan heel anders lopen. Ik was onderweg naar het huis dat we wilden bekijken om er samen te gaan wonen en zijn zoon belde me met ‘mijn vader is neergeschoten’. Daarmee heeft mijn leven een compleet andere wending gekregen.”
Ik keek op van de milde woorden in het boek over Geert Wilders. Peter was zijn grote opponent in het publieke debat. Je beschrijft hoe jullie Wilders en zijn vrouw een keer op straat tegen kwamen en het een aangename ontmoeting was.
“Ja, het verraste me, het bleek een heel andere, milde man. Kijk, Peter bestreed Wilders bij iedere kans die hij kreeg en het was helemaal niet raar geweest als hij ons gewoon voorbij was gelopen. Maar zijn houding en manier van ons benaderen was wel heel erg verrassend. Ik dacht misschien is dit dan de echte Wilders, de echte man achter het poppetje uit de media en de harde politicus."
Is het extra moeilijk nu met de feestdagen?
“Ja, ik heb vorig jaar geen Kerstboom gehad. Dat kon ik toen niet omdat we ieder jaar de kerstboom samen versierden. Dit jaar staat ie er wel, al vanaf half november. Ik begin er vroeg mee. Ik denk dat hij niet zou willen dat ik alleen maar verdrietig ben. Vorig jaar was het alleen maar verdriet, alleen maar pijn. Dit jaar heb ik een aantal eetafspraken met vrienden en familie en zal er niet alleen maar verdriet zijn. Ik wil het leven van Peter ook wel vieren op bepaalde momenten en dan met een lach aan hem terugdenken.”