De grote sloper van illusies is dood

Zijn moreel en politiek failliet wordt nog het treurigst gesymboliseerd door het feit dat Cuba een exportland is geworden van bruiden. Heren van middelbare leeftijd met genoeg euro’s op zak kunnen zich rond de toeristische centra laten begoochelen door jonge meisjes die op deze manier proberen te ontsnappen aan de armoe en de uitzichtloosheid van het leven op het eiland. . En dat terwijl de gigantische door de Cosa Nostra beheerste prostitutie op Cuba deel uitmaakte van de zwarte legende over de pro-Amerikaanse dictator Fulgencio Batista. Zelfs de eer van het land heeft Fidel Castro niet weten te redden.

Het schijnt dat ze nu in Miami feest vieren over de dood van de oude tiran. Toch heerst er in grote delen van Latijns Amerika op zijn minst weemoed. Fidel Castro was sinds zijn overwinning in 1959 een symbool van hoop en verwachting. Dat kwam omdat hij als enige Zuid-Amerikaanse leider openlijk en totaal de confrontatie aanging met de Verenigde Staten, die zich al sinds president Monroe in de jaren twintig van de negentiende eeuw het recht aanmatigde om zich met de interne aangelegenheden van de Zuidamerikaanse staten te bemoeien. Hij schonk een heel continent trots en zelfvertrouwen. Vandaar dat zelfs de meest reactionaire dictator op dat continent zich nooit aansloot bij de economische boycot die Washington kort na de zege van Castro instelde omdat hij de maffia van zijn eiland verdreef en Amerikaanse bedrijven nationaliseerde.

Deze overwinning ging van het begin af aan met wraaknemingen gepaard. Castro maakte snel een eind aan de vrijheid van meningsuiting. Binnen een paar jaar vestigde hij een verstikkende dictatuur die was gebaseerd op het model van de Sovjet Unie. Als een volleerd dictator van de oude stempel stelde hij familieleden aan op sleutelposities, zodat zijn broer Raúl nu zijn onbetwiste opvolger is.

Toch bleef hij met zijn baard, zijn sigaar en zijn vechtpet het symbool van de viriele revolutionair, die de tirannen vernederde en de mooiste meisjes kreeg. Dat imago heeft hij nooit helemaal verspeeld. En uitgebreid systeem van persoonlijkheidsverheerlijking  naar Stalinistich model schraagde de onfeilbaarheid van de leider, die in urenlange speeches zijn gelijk over de bijeengedreven volksmassa’s uitschreeuwde.

In Nederland werd Fidel Castro definitief ontmaskerd door de affaire Padilla. In 1971 dwong het regime de dichter Guillermo Padilla tot een vernederende zelfbeschuldiging nadat hij om meer vrijheden had gevraagd. De regering maakte als ultieme vernedering bekend dat hij deel uitmaakte van een homoseksueel netwerk. Dat kwam hard aan in modieus linkse kringen, die juist aan het leren waren dat je levenbeschouwelijke voortreffelijkheid heel fraai kon etaleren door solidariteit met de zich emanciperende homoseksuelen te tonen. De scene van de vroege jaren zestig kende een rebelse actiegroep die zich trots aanduidde als de rooie flikkers.  En nu dit.

Progressieve kringen in Nederland lieten Fidel sindsdien links liggen, vooral sinds zich nieuwe helden manifesteerden op het Latijns-Amerikaanse continent, eerst de Chileense martelaar Salvador Allende en later de romantische Sandinisten, die in staat leken om een democratisch en vrijzinnig socialisme te realiseren, een alternatief voor de ontmaskerde paradijzen in het Oostblok, China, Cambodja en Vietnam. Geen mens weet of die experimenten op den duur waren geslaagd want zij zijn door interventies vanuit de Verenigde Staten effectief gesaboteerd. Na het einde van de Koude Oorlog is Washington minder paranoïde geworden ten opzichte van links in Latijns Amerika.

Zo kon het gebeuren dat linkse politici ongestraft konden toetreden tot de hallen van de macht zonder dat de CIA samen met lokale grootgrondbezitters, rechtse militairen en bigotte gelovigen coups organiseerde, zoals tot dan toe het geval was. Het duldde zelfs het voortbestaan van Cuba op zijn drempel ondanks het feit dat de steun vanuit de Sovjet Unie was weggevallen.

Zo werd het eiland en zijn vermolmde systeem een relict van een voorbije tijd, dat zich alleen in leven kon houden door middel van aalmoezen en hoererij. De aalmoezen kwamen van de oliestaat Venezuela waar de anti-Amerikaanse nationalist Hugo Chavez de macht had gegrepen. Hij zorgde voor goedkope energie .Toeristen uit Europa leverden harde euro’s. Zij kregen er zogenaamde authenticiteit voor terug en veel, veel seks. Alles op de tonen van vrolijke salsa. President Poetin leverde sinds 2000 ook weer enige steun.

Fidel Castro is dood. Zaterdag is de grote sloper van illusies gecremeerd. Toch ben ik weemoedig. Om wat hij had kunnen zijn als hij niet zo klein, zo macho, zo reactionair was geweest, het evenbeeld van de dictatoren die het continent zo vaak hebben geteisterd, een man die ondanks zijn humane retoriek toch thuishoort in het rijtje dat begon met tirannen  als Manuel de Rosas, Rafael Carrera, José Gaspar Francia, Porfírio Diaz of José Antonio Paéz. Zoek zelf maar uit wie dat waren en kom niet aan met het praatje dat de gezondheidszorg of het onderwijs in Cuba zo geweldig zijn. Probeer er liever zonder dólar naar de dokter  te gaan.

Verdomme.

Persoonlijkheidsverheerlijking: loflied op Fidel Castro