Groningen als wingewest van de Randstad

Groningen wordt geteisterd door aardbevingen en dat houdt voorlopig niet op. Het wachten is op een echt zware aardbeving, van 4 of meer op de schaal van Richter en op de eerste gewonden of wellicht zelfs doden. Het staat namelijk vast dat er nog meer en zwaardere aardbevingen komen, zo blijkt uit onderzoek door het Staatstoezicht op de Mijnen. De oorzaak is de decennialange gaswinning die in Groningen heeft plaatsgevonden.

Het risico daarvan in de vorm van bodemdaling, grondverzakking en aardbevingen, was bekend bij iedereen. Maar Nederland heeft zijn welvaart mede te danken aan het gas in Slochteren en verdient daar nog steeds zo’n 12 tot 14 miljard euro per jaar mee. Het ecologisch risico en de daarmee samenhangende schade is al die tijd veronachtzaamd, typerend voor de oude economie. Er zijn nooit extra maatregelen genomen om, samen met de bevolking, huizen en gebouwen te stutten en te verstevigen, zoals elders in Europa wel gebeurt. 

Over 10 tot 15 jaar is het gas in Slochteren op en is het economische sprookje uit. Gek genoeg heeft vooral de Randstad geprofiteerd van de enorme welvaartsgroei en Groningen veel minder. Groningen is al decennia lang een pinautomaat voor de Randstad waar je geld uittrekt. Een fors deel van de aardgasbaten is gestort in het Fonds Economische Structuurversterking (FES), waarvan o.a. grote infrastructurele projecten als de Betuwelijn en Hogesnelheidslijn werden gefinancierd. Maar niet de beloofde en door Groningen gekoesterde Zuiderzeelijn, die is er nooit gekomen. Van alle FES-fondsen is bijna 90% geïnvesteerd in de Randstad en slechts 1% in Groningen.

Kortom, vooral de Randstad heeft geprofiteerd van de aardgasbaten, Groningen in veel mindere mate. Sterker nog, Groningen dreigt nu ook op te draaien voor de economische schade van de gaswinning. Groningen krijgt nu de lasten van het gas maar kreeg nooit de lusten.

Wat is nu gaswijsheid? Gesuggereerd is om gas terug te nemen en de komende jaren tot 40% minder gas te winnen. Dat geeft echter geen enkele garantie op minder (hevige) aardschokken en zorgt er voor dat we nog langer afhankelijk blijven van gas. Voor de toekomstbestendigheid van Nederland zou het dus beter zijn om snel van onze gasverslaving af te komen en het nog resterende gas in 10 a 15 jaar op te maken. In de tussentijd bouwen we hard aan een infrastructuur voor schone energie en gebruiken we gas alleen als (tijdelijke) transitiebrandstof.

Groningen verdient echter meer en beter: grootschalige compensatie voor de onvermijdbare schade en een impuls voor een regionale economie rondom schone energie. De zogenaamde bio-economie is voor Groningen op termijn veel lucratiever dan de fossiele energie economie, waar nu meer dan 15 miljard euro in wordt gepompt, onder meer in de vorm van kolen- en gascentrales. Groningen dreigt zo in de toekomst te eindigen als een ecologische woestijn, à la het Ruhrgebied in Duitsland.