Joop

Groen geld voor iedereen

  •  
16-03-2015
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Een basisinkomen gefinancierd door groene heffingen: a match made on Earth
Met een basisinkomen kan iedereen zich ontwikkelen en versterkt de economie. Maar het is duur en de economie blijft schadelijk voor het milieu. Voer daarom een groen basisinkomen in, aldus Socrates Schouten.
Is er nog ergens een centralebankier of minister met een trefzekere hand in het leiden van de hedendaagse economie? Het lijkt er niet op. Terwijl Mark Rutte en Jeroen Dijsselbloem zich op de borst kloppen om het vermeende herstel van de BV Nederland, lopen zij in Europa te hoop tegen de losse pols van met name hun zuidelijke vakgenoten, die ook menen het gelijk aan hun zijde te hebben.
Ik heb het niet alleen over het neomarxistische experiment van de regering-Syriza in Griekenland, maar ook over de capo di tutti capi der Europese bankiers, Mario Draghi. Deze is juist begonnen met het uitdelen van ruim duizend miljard gratis euro’s aan – helaas – financiële instellingen. Maar Draghi noch Dijsselbloem geven de indruk een plan te hebben waarmee een meer eenentwintigste-eeuwse economie naderbij komt. Dat wreekt zich, zowel in de harde cijfers als in het onderling vertrouwen. Een idee dat wel inspireert en opschudt is het basisinkomen. Een basisinkomen betekent dat elke burger maandelijks een bedrag ontvangt waarmee in principe rond te komen is – zonder tegenprestatie.
Het basisinkomen is een idee met een lange historie dat het afgelopen jaar sterk in de belangstelling is komen te staan. Elke maand gegarandeerd een ‘leefbaar’ bedrag op je rekening verheft elke aanmodderende zzp’er, ontslagen postbode of bijstandsmoeder uit de onzekerheid. Doorlopende bijscholing en het vinden van werk dat je écht goed ligt komen stukken dichterbij. Vanwege de goede ervaringen die er al mee zijn opgedaan, gaan er zelfs stemmen op om te experimenteren met het basisinkomen in bijvoorbeeld Tilburg, Groningen en Friesland.
Wacht even, rondstrooien met gratis geld, met de huidige stand van de staatskas en de economie? En méér koopkrachtige consumenten creëren, juist nu het milieu naar een adempauze smacht om te bekomen van het teveel dat we ervan vragen?
Ja, juist op dit moment. Het vlottrekken van de economie, het milieuvriendelijker maken ervan en het bieden van zekerheid en vrijheid aan burgers kan gelijk opgaan. En wel met een ‘groen’ basisinkomen. Een groen basisinkomen is niet groen omdat je er alleen groenten en fruit mee kan kopen. Het groene zit ‘m in de financiering ervan. Het geld is dan ook niet gratis, maar goeddeels afkomstig van groene belastingen – al zijn de nieuwbakken centen van Draghi ook van harte welkom.
Met een groen basisinkomen wordt de arbeidsmarkt vrijer, actiever en intelligenter, terwijl het gebruik van grondstoffen en overmatige consumptie meer geld gaan kosten. Die specifieke uitruil is een thema op zich en wordt in de aantocht naar de nieuwe belastingherziening vlug populair. Door arbeid fiscaal goedkoper te maken is er meer ruimte voor arbeidsintensief werk zoals reparatie, isolatie en het ontwikkelen van nieuwe, schone technieken. Een goed idee, dat nog beter wordt als het via een basisinkomen loopt.
In een aflevering van Tegenlicht laat econoom Marcel Canoy zien dat het basisinkomen in Nederland financieel nog best goed uitkomt. Veel van de huidige sociale voorzieningen en de dure, daarvoor opgetuigde bureaucratie kunnen immers worden afgeschaft met een algemeen basisinkomen. Toch blijft er een gat van zo’n dertig miljard euro. Dertig miljard aan extra belastingen innen is geen sinecure – misschien wel een brug te ver, aldus Canoy.
Maar elders in het land becijferden de onderzoekers van Ex’Tax de mogelijkheid om het belastingsysteem te vergroenen. Zij kwamen op een pakket groene belastingen met een opbrengst van ruim dertig miljard euro. Precies het gat van Canoy, dus. In het plan van Ex’Tax betalen bedrijven meer voor het gebruik van olie, gas, water en metalen, en worden ook vervuiling en consumptie steviger beboet. Die lastenverzwaring wordt gecompenseerd door een goed toegankelijke arbeidsmarkt van vrije en geïnspireerde mensen.
Een groen basisinkomen is een gunstig recept voor de eenentwintigste-eeuwse economie. Nu zien we nog vooral beren op de weg: automatisering die arbeid dreigt te verstoten, onafwendbare klimaatverandering en ongezellige concurrentie om groei en grondstoffen met Rusland en China. Door mensen maximaal de kans te geven om mee te werken aan de nieuwe economie kunnen we die zaken goed bij de horens vatten. Het inspiratieloos geschuif met geld en regels van Draghi en Dijsselbloem ligt dan voorgoed achter ons.

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (21)

PaddyPower
PaddyPower16 mrt. 2015 - 14:07

Zullen we afspreken dat de volgende columnist die het basisinkomen propageert ook komt met een concreet voorstel hierover?

Warren2
Warren216 mrt. 2015 - 14:07

Het valt me op dat bij elk basisinkomen verhaal nooit een maandbedrag genoemd wordt. Ben benieuwd waarom.

pakmelk
pakmelk16 mrt. 2015 - 14:07

". Veel van de huidige sociale voorzieningen en de dure, daarvoor opgetuigde bureaucratie kunnen immers worden afgeschaft met een algemeen basisinkomen." en dat betekent dan dus veel mínder banen, waardoor er nog meer mensen enkel het basisinkomen zullen hebben, en nog minder mensen de kosten daarvan moeten opbrengen. Verder is het leuk en aardig dat: "Elke maand gegarandeerd een 'leefbaar' bedrag op je rekening verheft elke aanmodderende zzp'er, ontslagen postbode of bijstandsmoeder uit de onzekerheid. Doorlopende bijscholing en het vinden van werk dat je écht goed ligt komen stukken dichterbij.` maar als praktisch IEDEREEN die bijscholing kan doen, zullen er toch echt ofwel banen tekort zijn (die zijn er nu al te weinig natuurlijk) ofwel de postbode zal toch postbode moeten blijven.. Ik geloof niet in dat basisinkomen. Het is gewoon niet op te brengen.

pakmelk
pakmelk16 mrt. 2015 - 14:07

` In het plan van Ex’Tax betalen bedrijven meer voor het gebruik van olie, gas, water en metalen, en worden ook vervuiling en consumptie steviger beboet. ` met als gevolg dat de producten en diensten duurder worden, er nog meer werk richting lage(re) lonenlanden verdwijnt, en er hier nog meer in de bijstand..uhm.. basisinkomen belanden..

Armagaddon
Armagaddon16 mrt. 2015 - 14:07

>>> Doordenkertle.... >>> How about.... een basisinkomen te beginnen op te starten, dat alleen de een vooraf OVERLEGDE en afgesproken basis ABWZ bekostigd die onder een bepaald minimum aan inkomsten of eigen kapitaal geld...??

pietdeg2
pietdeg216 mrt. 2015 - 14:07

Groene heffingen om de grootste vervuiler van een gratis basisinkomen te voorzien, grappiger zal het niet snel worden. Dan kun je beter een algemene kinderloosheidstoeslag invoeren. Dat is pas groen.

TruusBeek
TruusBeek16 mrt. 2015 - 14:07

volgens mij zullen die "groene" belastingen drukken op de veel eeste levensbehoeften van veel burgers waardoor de koopkracht verminderd en een deel van basis inkomen kwijt is aan ""groene" belastingen. Gelukkig heeft maar een niet nader te omschrijven kleine groep dergelijke ideeen.

WendyB2
WendyB216 mrt. 2015 - 14:07

Ik heb ook een voorstel. Een soort compromis: We maken een soort basisinkomen, maar wel inkomensafhankelijk. Die inkomenstoets houden we zo simpel mogelijk, zodat de burocratische overhead minimaal is. We accepteren dus ook een bepaalde acceptabele marge van fraude en ontduiking. Bijverdienen met die uitkering mag, ZZPen ook, principieel niet werken maar vrijwilligerswerk doen ook. Inkomen wordt gedeeltelijk verrekend waardoor iemand die gaat bijverdienen er altijd op voorruit gaat. Zo houden we de overhead minimaal, het scheelt een hoop geld omdat je rijken geen basisinkomen hoeft te geven, en het is echt sociaal. De oplettende lezer met historische kennis zal wel weten dat dit systeem gewoon de Nederlandse bijstand is van voordat de VVD zich er mee ging bemoeien. Maar we noemen het 'basisinkomen' zodat de politiek niet hoeft toe te geven dat het bijstandsbeleid van de afgelopen 15 jaar gewoon mislukt is en dat dat wanbeleid 15 jaar lang gesteund werd door zich sociaal noemende partijen.

OntevredenBurger
OntevredenBurger16 mrt. 2015 - 14:07

@Zuoef vanKampen, dat gebeurd al, alleen niet voor / bij autochtone nederlanders http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/3603209/2014/02/25/Massaal-beroep-op-regeling-volledig-vergoede-terugkeer.dhtml

Paulpeters
Paulpeters16 mrt. 2015 - 14:07

Hoe meer ik over dat basisinkomen lees, hoe meer twijfels bij mij opkomen. Nu dit stuk weer. Ik geef maar een voorbeeld: Canoy wordt genoemd met de stelling dat 30 miljard heffen teveel is. Dan wordt van een groep (Ex'Tax) gezegd dat zij wel een plan hebben om 30 miljard extra te innen met groene belastingen. Maar als Canoy gelijk heeft dat 30 miljard teveel is voor onze draagkracht, dan blijft dat punt toch nog gewoon staan. Dit tegenargument weerlegt helemaal niet het punt dat Canoy maakte! En dat soort slechte argumentaties pro basisinkomen geven het hele idee van een basisinkomen de nekslag. De voorstanders raaskallen vooralsnog veel. Ik mis onderbouwde berekeningen. Die verhalen over experimenten uit de jaren '70 zijn ook niet meer bruikbaar, want toen hadden we een andere economie (veel geslotener, veel minder digitaal, etc.) dan nu. En een goede cijfermatige onderbouwing (en dus niet het gebruikelijke gekrabbel op de achterkant van de bekende bruine envelop) missen vooralsnog volledig.

123456zeven
123456zeven16 mrt. 2015 - 14:07

Qua onderbouwing heb ik ze wel eens beter gezien. Zelfs geen linkje naar het Ex'Tax verhaal.

1 Reactie
Groenekwesties
Groenekwesties16 mrt. 2015 - 14:07

Er staat op Groenekwesties.nl een aardige uitleg over het voorstel van Ex'Tax: http://groenekwesties.nl/2015/02/belastingherziening-plaveit-de-weg-naar-een-circulaire-economie/ De plannen zijn een tijd geleden positief beoordeeld door de vier grote accountantskantoren. Het artikel is met linkjes!

[verwijderd]
[verwijderd]16 mrt. 2015 - 14:07

Kom maar op met dat basisinkomen. Dan vertrek ik voor een lange vakantie naar een tropisch oord. Ik hoop wel dat de rest braaf blijft werken want iemand moet mijn inkomen betalen.

2 Reacties
lembeck
lembeck16 mrt. 2015 - 14:07

Ik wens je een heerlijk leven toe en nee hoor, je hoeft me geen kaartje te sturen dan. Als het door zou gaan, heb ik hier de tijd van mijn leven.

CharlesdeValois
CharlesdeValois16 mrt. 2015 - 14:07

De kassamedewerkers, zo las ik, zijn binnenkort ook al niet meer nodig, je rijdt gewoon met je kar vol met chips in je gekochte artikelen langs een poortje en je betaald. Signalen die er op wijzen dat dat een basisinkomen in de logische lijn ligt.

JoopSchouten2014
JoopSchouten201416 mrt. 2015 - 14:07

Prima. Maar zou alleen mogen gelden voor diegene zonder voldoende eigen vermogen voor de oude dag.

1 Reactie
Brauswasser
Brauswasser16 mrt. 2015 - 14:07

Is dat preken voor eigen parochie ?

Marc Marc
Marc Marc16 mrt. 2015 - 14:07

30 miljard euro extra groene belastingen bovenop onderstaande raming van de inkomsten voor 2014 (rijksbegroting)? (aantallen x 1.000.000) Belasting op personenauto's en motorrijwielen 1.146 Accijns van lichte olie 3.966 Accijns van minerale oliën, anders dan lichte olie 3.825 Motorrijtuigenbelasting 3.845 Belastingen op een milieugrondslag 4.776 Belasting op zware motorrijtuigen 136 Totaal: 17.694 Let wel, de 17,7 miljard is exclusief de BTW inkomsten en exclusief de toeslagen voor groene energie die via de elektriciteitsrekening loopt. Zeer benieuwd naar de onderbouwing en specifiek naar welke andere ingrepen in de inkomstenbelasting sfeer gedaan worden om zomaar 30 miljard extra inkomsten te genereren. Daarnaast vraag ik mij af of rekening gehouden is met het verdwijnen van energie-intensieve industrie naar landen als China en de daarbij behorende afname van werkgelegenheid. Europa is nu al het lachertje in de wereld wanneer het om energieprijzen gaat.

1 Reactie
123456zeven
123456zeven16 mrt. 2015 - 14:07

Denk maar niet dat al die basisinkomers een auto hebben. Als ze al iets nemen wordt het een deelauto. Zakken die belastingen alvast door het ijs.

[verwijderd]
[verwijderd]16 mrt. 2015 - 14:07

Gezien de consumptie van wiet, tabak en alcohol door de onderklasse kan dit basisinkomen een flink stuk onder bijstandsniveau liggen.

1 Reactie
adriek
adriek16 mrt. 2015 - 14:07

Een ongenuanceerde, ongefundeerde en generaliserende opmerking. Er zijn een heleboel werkloze vakmannen die een leuk centje zwart bijklussen, er zijn een heleboel steuntrekkers die hun gezin verwaarlozen om allerlei verslavingen te financieren, maar er zijn nog veel meer mensen met een uitkering die elke maand weer met moeite de eindjes aan elkaar knopen en serieus hun best doen om aan werk te komen. Het is niet fair om al die groepen op een hoop te vegen.