Grieken de Euro uit en banken splitsen

De cijfers vliegen in het rond over de schuldencrisis van Griekenland en andere eurolanden. Bijna niemand kan het nog volgen. Daar komt bij dat de Nederlandse bevolking consequent wordt misleid en dat de belangen van banken worden gesteld boven de belangen van de Nederlandse belastingbetaler.

Tijd om de zaken maar eens in gewone mensentaal op een rij te zetten: de ministers van Financiën van de Europese lidstaten willen dat Griekenland onder geen beding de eurozone verlaat, uit angst dat dan de banken die nog Griekse staatsobligaties in bezit hebben, zullen instorten. Ook bestaat volgens hen dan het gevaar dat na Griekenland ook andere landen, zoals Portugal, de eurozone verlaten. Hierdoor kunnen banken nog verder in de problemen komen. De ministers vrezen zo voor een nieuwe financiële crisis en dat willen ze tegen iedere prijs voorkomen.

Naar mijn mening zit de crux in die laatste woorden: tegen iedere prijs. Wat is die prijs? In eerste instantie heeft Nederland €4,7 mrd. aan leningen gegeven om Griekenland te redden. Vervolgens heeft Nederland €25 mrd aan garanties en €4 mrd. aan daadwerkelijke leningen gegeven voor het tijdelijke noodfonds van de EU, waaruit Ierland en Portugal worden gesteund. Inmiddels heeft minister De Jager toegezegd de garanties te verhogen tot €50 mrd. De kans is groot dat Griekenland op termijn opnieuw aan de bel zal trekken bij het noodfonds. Er zijn sterke aanwijzingen dat nu onderhandeld gaat worden over de verlenging van de termijn en over de verlaging van de rente die Griekenland betaalt over de bestaande schulden. Ook is denkbaar dat een deel daarvan moet worden kwijtgescholden. En hoeveel gaan we daarna nog betalen? Het zou fijn zijn als we eens het hele verhaal in één keer zouden horen, maar dat ziet er zo somber uit dat geen minister dat durft uit te spreken.

Daarnaast klopt ook het verhaal niet dat we harde garanties krijgen via de voorwaarden die we in ruil voor leningen aan Griekenland opleggen.

De Griekse economie is door de enorme bezuinigingen aan het krimpen. Korte termijn oplossingen zijn er niet. De Griekse overheid heeft aangekondigd de corruptie en vriendjespolitiek in het land te willen aanpakken, zodat de rijken in Griekenland eens substantieel belasting gaan betalen, maar dit is altijd een proces van jaren. Zo´n cultuur verander je niet zomaar. In Griekenland dreigt een hele generatie jongeren verloren te gaan: de overheid heeft geen geld om het onderwijs te verbeteren en daarmee innovatie te bevorderen. Ook is er geen geld om kleine, innovatieve bedrijven te helpen opzetten. Bovendien neemt het maatschappelijk protest in het land steeds grotere vormen aan: je kunt lonen niet blijven verlagen, zeker niet als gewone mensen in Griekenland sowieso al geen superlonen kregen. En ondertussen is de euro de euro en zit Griekenland opgezadeld met een relatief dure munt.

Tegen deze achtergrond moeten de voorwaarden aan Griekenland wel worden versoepeld, anders gaat de Griekse economie nog verder onderuit. Alle spierballentaal tegenover Griekenland moet dan ook met een flinke korrel zout genomen worden. Ministers van Financiën willen ons doen geloven dat ze alleen lenen onder strikte voorwaarden, maar die voorwaarden zijn niet uit te voeren. Het huidige beleid van de ministers van Financiën heeft dan ook veel weg van het geven van een blanco cheque.

Het moet dan ook anders. Als Griekenland besluit de euro de rug toe te keren, kan het, net als Argentinië tien jaar geleden deed, een regeling treffen met het internationale bankwezen waarbij het een deel van de schulden niet meer terug zal betalen. Daarnaast kan door de invoering van een nieuwe munt Griekenland in één keer een stuk goedkoper worden en daarmee investeringen aantrekken, en het toerisme stimuleren. Dan is er een kans dat Griekenland er op termijn weer bovenop komt.

Maar wat doen we dan met de banken? Ook daar is een oplossing voor: splitsen! Het mag niet zo zijn dat de regeringen gegijzeld blijven worden door de financiële instellingen. Als banken in de toekomst hun activiteiten moeten opdelen in een speculatief deel en een deel dat zich bezighoudt met het gewone betalingsverkeer, vallen er geen essentiële banken meer om als de speculatie met staatsobligaties of andere producten mis gaat. Zo voorkom je een herhaling van de financiële crisis en hoeven overheden ook niet meer bij te springen als banken op hun speculatieve transacties verlies maken. Natuurlijk zullen we eenmalig te maken krijgen met een tegenvaller op de Nederlandse begroting: voor zover de staatsobligaties in handen zijn van de ECB, gaan we verliezen lijden. Datzelfde geldt voor de leningen die door de lidstaten zelf zijn verstrekt. Maar dat is te overzien en voorkomt doormodderen, zoals nu het geval is.

Dat het vertrouwen in de euro een knauw zou krijgen, geloof ik niet: juist wanneer de zwakke broeders de eurozone hebben verlaten, houd je een sterk en betrouwbaar team over. Jammer voor de eurofielen, maar soms moet je een stapje terug kunnen zetten.

De oplossing is dus eigenlijk heel simpel: ministers van Financiën, maak de opsplitsing van banken tot jullie allerhoogste prioriteit en kijk daarna opnieuw naar landen als Griekenland. Zodra we de banken hebben kunnen splitsen en het risico op een nieuwe financiële crisis hebben kunnen afwenden, kan Griekenland de eurozone uit en kunnen we de belastingbetaler verlossen van de bodemloze put die jullie nu openzetten.

Dit artikel verscheen op 12 mei in de Volkskrant