Grensoverschrijdend financieel gedrag

In Saoedi-Arabië wordt in de hoofdstad een metrostelsel gebouwd waarin 10.000 arbeidsmigranten zich letterlijk kapot werken. Dit is te lezen in een rapport van Amnesty Internationaal (zie voorpagina van Trouw van 18/11). Het metrostelsel wordt gezien als belangrijk transport voor het WK voetbal in 2034.

Bouwvakkers worden niet alleen in hun werk uitgebuit. Ze kregen ook te maken met wervingskosten (tot 3000 euro) waardoor ze tien jaar lang te maken kregen met schulden. Werkweken van 60 uur tegen een salaris van 1,70 euro per uur. Het je kapot werken gold inderdaad voor enkele werknemers. Bij een extreme hitte van 40+ graden, zonder airconditioning, vielen velen flauw en sommigen stonden niet meer op.

Uiteindelijke verantwoordelijke voor deze misstanden is het Utrechtse bouwconcern Strukton. Het concern is onderdeel van een consortium. Dat ontving een contract van 1 miljard euro, de grootste opdracht die het bedrijf ooit ontving. Nou is dat bedrijf al lang omstreden. In 2022 verdacht het OM Strukton-topman Gerard Sanderink er van de halfbroer van koning Salman te hebben omgekocht. Het bedrijf betaalde 10.000.000 euro om het proces te voorkomen. Er is dus heel wat aan de hand. Gek genoeg steunt onze overheid het project met 231 miljoen exportkredietverzekering. Geconfronteerd met de uitbuitingsfeiten zegt Strukton dit zeer te betreuren, dat zij de signalen serieus neemt en nog wat meer van zulke spijtwoorden. Doet men nu iets met die mooie woorden? Nee! De uitbuitingswinst gaat gewoon door. En wie verdient daaraan? Ik neem aan allen die in de top van Strukton zitten en wellicht nog enige bijfiguren.

Nou kan ik me voorstellen dat een hardwerkende ondernemer graag veel verdient. Dure auto, grote boot, duur huis, dure vakanties. En dan? Nadat ze dit allemaal hebben, willen veel CEO’s steeds meer. Waarom? Opscheppen, statusverhoging, of gewoon, zeg maar ongewoon, neurotisch graaigedrag? In 2004 werd code Tabaksblat ingevoerd. In dat rapport werden de topinkomens openbaar gemaakt in de veronderstelling dat toppers dan wat zouden matigen. Het tegenovergestelde gebeurde. Men ging vergelijken en iedereen wilde het hoogste. Vergeet ook de familie niet: Hé pa, ben jij zoveel minder dan die bankdirecteur? En, hé manlief, kijk nou eens wat onze buurman verdient! Goed bedoeld, maar slecht gebracht. Waarom willen sommige toppers zoveel verdienen? Veel meer dan ze echt, zelfs bij een luxeleven, nodig hebben? Ik kan dat niet anders duiden dan neurotisch graaigedrag; verslaafd aan geld, verslaafd aan status.

Ik moet daarbij denken aan een andere verslaving, verslaafd aan seks, of wellicht beter gezegd, verslaafd aan het domineren van vrouwen via seks. Jarenlang werden, met name in de mediawereld in de VS, en later ook in Europa, seksuele handtastelijkheden, misbruik tot pure aanranding door veel mannen afgedaan met een complotachtige glimlach. Totdat een vrouw riep: Ik pik het niet meer! Ik heb er geen zin meer in. Ik kan alleen mijn functie van TV-presentator behouden als ik bij mijn baas in bed kruip. Ik stop daarmee. Basta! De onthulling van de vrouw leidde tot een golf van bekentenissen van vrouwen die iets soortgelijks hadden meegemaakt. Ja ik ook! Me Too. Seksueel misbruik c.q. dominantie bleek geen losstaand incident, maar gewoonte in bepaalde kringen. Ook in Nederland drong Me Too door. Wie zich nu schuldig maakt aan grensoverschrijdend seksueel gedrag kan een flinke boete krijgen en zelfs gevangenisstraf.

Datzelfde zou ik willen invoeren bij grensoverschrijdend financieel gedrag. De topman die meer verdient dan, zeg maar, 2 tot 3 ton maakt zich schuldig aan grensoverschrijdend financieel gedrag. In feite alles wat je verdient boven de hierboven genoemde bedragen is diefstal. Zoals iemand die zijn handjes niet kan thuishouden in feite intimiteit steelt, zo steelt iemand die een buitenproportioneel salaris heeft in feite werk. De uitgebuite arbeider werkt zich kapot en de resultaten van zijn werk worden opgestreken door iemand die heel ver weg staat van het eigenlijke werk. Onrechtvaardig en oneerlijk. Kortom, grensoverschrijdend financieel gedrag. En daarvoor moet de man (meestal een man) gestraft worden. Zoals de seksueel uitgebuite vrouw in haar eer hersteld wordt, zo moet ook de uitgebuite arbeider in zijn eer hersteld worden. Dat kan maar op één manier: onteigen het teveel aan geld van de onterechte superverdiener en geef het aan de uitgebuite arbeider. Iedereen tevreden? Ik ben bang van niet. Maar het is wel rechtvaardig en menswaardig.