Goed of fout in de oorlog

Deze week werd de documentaire Zwarte Soldaten op tv vertoond, over Nederlandse vrijwilligers die dienst namen in de Waffen-SS. Een aantal van hen kwam aan het woord. Sommigen hadden spijt, anderen waren nog steeds overtuigd van hun gelijk. Historicus Cees Kleijn heeft kritiek op de documentaire. Volgens hem kun je niet spreken van ‘goed’ of ‘fout’ gedrag in de oorlog. Ook niet bij deze soldaten.

Hij gaat er woensdag over in debat met David Barnouw van het NIOD, het instituut voor oorlogsdocumentatie. Kijk en luister live bij De Gids FM op Radio 1 om circa 11:45 uur.

Voor de duidelijkheid zet David Barnouw hier nog even op een rijtje wat die Waffen-SS deed:

Eén lettercombinatie uit de Tweede Wereldoorlog staat voor het absolute kwaad; namelijk SS.

De SS was onder Heinrich Himmler het onderdrukkingsapparaat in Duitsland en het was bedoeld als een elitegroepering die de ideologie in het Duizendjarig Rijk moest beschutten en verder uitbouwen. Door de SS, door de SS’ers persoonlijk, moest het hele leven doordrenkt worden van het nationaal-socialisme en moest afkeer en vijandschap gekweekt worden tegen joden, vrijmetselaren, communisten etc.

Later kwam daar de Waffen-SS bij, die ook aan het front zou vechten.

Er hebben in totaal waarschijnlijk tussen de 22.000 en 25.000 Nederlanders dienst gedaan bij de Waffen-SS, waarbij tussen de 4.000 en 6.000 zijn gesneuveld, verongelukt of vermist.

Waffen-SS’ers waren niet alleen ‘gewoon soldaat’, maar bevonden zich ook onder de leden van het onderdrukkingsapparaat in Nederland en bewaakten de concentratiekampen. De zgn. Einsatzgruppen, opererend vlak achter de Wehrmacht bij de inval in Polen en Rusland en verantwoordelijk voor onder meer het doden van meer dan een miljoen joden, bestond voornamelijk uit SS’ers. Het is niet voor niets dat de SS bij de naoorlogse Neurenberger processen als een ‘misdadige organisatie’ is omschreven.

Het is ook waarschijnlijk dat Nederlandse SS’ers zich schuldig hebben gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid, maar echt harde bewijzen zijn nauwelijks voorhanden.