Glamour als sluier van extremisme

Brigitte Bardot, gisteren overleden op 91‑jarige leeftijd, herinnert ons aan een hardnekkig mechanisme: esthetiek kan extremisme verhullen. Haar pin-up-beeld maakte het gemakkelijk haar extreemrechtse uitspraken te negeren; schoonheid en charme verdoezelen gevaarlijke ideeën. Dit patroon zien we zowel historisch als hedendaags terug, en het werkt vaak via verschillende lagen.

Verpakking in cultuur of esthetiek
Een eerste laag is de verpakking in cultuur of esthetiek. Figuren of ideeën met een extreem of schadelijk wereldbeeld worden gekoppeld aan iets aantrekkelijks: schoonheid, mode, kunst of muziek. Dit maakt ze makkelijker verteerbaar voor het grote publiek, vooral jongeren. Historisch zien we dit in nazi-propaganda, waarin heroïsche beelden, mode en muziek ideologie verhulden. Hedendaags gebeurt dit in internetmeme-culturen of bij influencers die extreemrechtse symboliek gebruiken terwijl het lijkt op een esthetisch statement, zoals pin-ups of retro-stijl.

Verinnerlijking via nostalgie of “onschuldige” vormen
Een tweede laag is verinnerlijking via nostalgie of ogenschijnlijk onschuldige vormen. Wanneer een gevaarlijk idee verpakt wordt als iets schattigs, grappigs of nostalgisch, gaat het onbewust als acceptabel voelen. Mensen focussen op de vorm en negeren de inhoud. Dit kan leiden tot normalisatie: extremistische ideeën worden minder snel als bedreigend ervaren.

Selectieve herinnering en mythologisering
Een derde laag is selectieve herinnering en mythologisering. Geschiedenis wordt gefilterd: sommige aspecten worden verheerlijkt, andere genegeerd. Zo ontstaan iconen die in popcultuur leven, terwijl hun schadelijke of gewelddadige kanten worden weggelaten. Het effect: een hele generatie kan een bepaalde esthetiek of persoon bewonderen zonder te weten wat er werkelijk achter schuilgaat.

Kort gezegd: het gevaar zit niet alleen in de ideologie zelf, maar in hoe ze verpakt en gepresenteerd wordt. Glamour en popcultuur werken als een sluier die kritiek en historisch besef wegvaagt. Bardot en vergelijkbare iconen zijn een waarschuwing: wie schoonheid of nostalgie verheerlijkt, moet altijd vragen wat er achter de façade schuilgaat. Schoonheid mag nooit de plaats innemen van kritisch historisch denken.