Gelukkig maakte mijn vader de overwinning van Wilders niet meer mee

Dat was voor hem de grootste nachtmerrie. 

Op 92-jarige leeftijd is afgelopen dinsdag mijn vader overleden, de Rotterdamse auteur Herman Romer, winnaar van de Anna Blamanprijs 1971 voor literatuur en de Laurenspenning Rotterdam 2004 voor zijn historisch oeuvre.

Mijn vader publiceerde 53 boeken. In 28 daarvan legde hij belangrijke delen van de geschiedenis van Rotterdam vast. Daarbij tekende hij vooral de persoonlijke verhalen van Rotterdammers en oud-Rotterdammers op. Daarnaast publiceerde hij talrijke romans, novellen en gedichtenbundels, eveneens grotendeels tegen de achtergrond van Rotterdam.

Herman Romer woonde zijn hele leven in Rotterdam. Hij was 9 jaar toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Zijn persoonlijke ervaringen tijdens het bombardement van 14 mei 1940, de latere oorlogsjaren en de hongerwinter, waren van grote invloed op zijn werk.

Achteraf ben ik blij dat hij de verkiezingsoverwinning van Geert Wilders niet meer heeft hoeven meemaken. Dat was voor hem de grootste nachtmerrie. Hij zou direct de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog hebben aangehaald, de opkomst van Hitler, de desastreuze gevolgen van vreemdelingenhaat.

Eerder dit jaar heeft mijn vader een aanvraag gedaan voor de plaatsing van vijf stolpersteine voor mijn ouderlijk huis - en het huis waar hij tot aan zijn overlijden is blijven wonen. Zijn wens wordt volgende maand vervuld. De struikelstenen worden geplaatst ter nagedachtenis van vijf Joodse Rotterdammers die tijdens de Tweede Wereldoorlog ons huis bewoonden. Vandaaruit werden ze op transport naar de vernietigingskampen gezet.

Tot slot, ter ere van mijn vader, zijn gedicht ‘De Geur van Rotterdam’. De impact die het bombardement van 14 mei 1940 op de rest van zijn leven heeft gehad, komt hier bijzonder krachtig tot uiting. Bovendien roept het herkenning op onder mensen die elders in de wereld bombardementen (hebben) moeten doorstaan. Daarmee is het gedicht ook nog eens uiterst actueel.

Stad waarin mijn jeugd ontbloeide,
jij brute, rauwe, ongepolijste
omlijsting van warmhartigheid, spoken
blijf je in m’n geest met jouw straten,
stegen, sloppen, nog heugt mij ’t bolderen
van sleperswagens op de blauwe keien,
verdwaalde geuren langs de kaden, giganten
van de oceaan die de rivier opstoomden.

Stad waarin mijn jeugd ontbloeide,
nog proef ik toen seringen geurden de hel
waarin jouw hart verzonk, zie ik
die brandweerman die eenzaam ’t brakend
vuur poogde te temmen, omnéveld door het roet
en stof terwijl de muren kraakten – en later
uitgebluste kraters, skeletten van verdoemde
huizen waardoor de wind ging blazen, en ruik ik
weer verbrande koffie, hout, textiel,
gebraden vlees van mens en dier.

Stad waarin mijn jeugd ontbloeide,
geen geur herinnert mij zó sterk aan toen
als die van de verbranding. Laat geen
mij zeggen waar te zijn als ooit weer bommen
mochten vallen. Want waar mijn lichaam
ook zal toeven, mijn geest zal dwalen
door de stad waarin mijn jeugd ontbloeide –
en ook verloren ging.