Geld en gierigheid

Wie vertrouwen we als het op geld aan komt? Dat is belangrijke informatie als we willen overleven, want zonder geld red je het niet en iedereen is op elkaars geld uit.

Uit onderzoek blijkt nu dat mensen anderen wantrouwen als ze gierig en slinks omgaan met geld. Heel verstandig zou je zeggen. Maar hoe onderzoek je nu zoiets en wanneer hebben mensen door dat een ander zijn medemensen probeert te bedriegen.

Het onderzoek werd gedaan door 256 studenten interactieve spelletjes te laten spelen waar geld bij is betrokken. Er werd gebruik gemaakt van twee spelletjes waarmee al vaak gekeken is wat er met mensen gebeurt als ze geld moeten verdelen. Het ene is het Dictatorspel en het tweede heet het Vertrouwenspel.

Eerst werd het Dictatorspel gespeeld. Er werden teams van steeds twee studenten gevormd en een van de twee kreeg 8 pond die hij moest verdelen. Hij kon kiezen zijn partner 1 pond te geven (zuinig) of 3,5 pond (de gulle optie).

Daarna werd het Vertrouwenspel gespeeld, maar er werden nieuwe teams gemaakt. Eén speler krijgt dan geld. Daarvan kan hij een deel aan zijn spelpartner geven en dan zal het geld verveelvoudigd worden. De ontvangende partner kan van dat hogere bedrag een deel terug sturen of het gewoon helemaal zelf houden.

Bij het spelen van dit spel kreeg de eerste speler stiekem informatie over wat de tweede speler gedaan had in het Dictatorspel. Verder mochten de spelers eerlijk vertellen wat ze in het eerste spel gedaan hadden, maar er ook niet over praten of erover liegen. Hoeveel ga je dan naar die ander in het Vertrouwen sturen: veel van het geld dat vermeerderd wordt en waarvan je dan een deel terug krijgt of weinig?

Het was duidelijk: wie gierig was geweest in spel één werd niet vertrouwd en kreeg niet zoveel geld doorgeschoven of zelfs helemaal niets. Bovendien bleken degenen die gierig geweest waren ook nog eens meestal te liegen over wat ze gedaan hadden en zich dus beter voordeden.

Gek, die spelletjes. Heb je iets aan zulke onderzoeken? Ja, ze laten wel een beetje een patroon zien van hoe mensen reageren op de uitdagingen van omgaan met geld. We kijken uit voor gierige mensen, mensen die zich beter voordoen dan ze zijn. We hebben door dat mensen vaak net doen of ze gul zijn om erop vooruit te gaan en – dat is heel interessant – degenen die dat doen hebben dat nog beter door als ze het bij anderen zien.

Maar wat ik niet begrijp is hoe we – als we toch redelijk in staat zijn de valsspelers te herkennen – getrapt zijn in de loze beloftes van banken. We konden toch zien hoe ze elk jaar met bonussen naar huis gingen die wij in het Vertrouwenspel aan ze gaven in de veronderstelling dat we dan een deel terug zouden krijgen.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht