Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Geert Wilders vertegenwoordigt iets geheel nieuws in de politiek: hij is een merk

  •  
15-08-2010
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
118 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Terwijl Geert Wilders met zijn companen in conclaaf zit, valt buiten de gesloten deuren van het Binnenhof - bijvoorbeeld hier op JOOP - de laatste dagen weer de vergelijking met facisme en de NSB.
Dat is heel lang uit de mode geweest, eigenlijk sinds Pim Fortuyn liet zien wat je moest doen als iemand een parallel trok tussen jou en pakweg Joseph Goebbels. Je reageert spinnijdig. Je roept dat je wordt gedemoniseerd. Je verklaart dat je je niet met de nazis láát vergelijken en dan ga je over tot de orde van de dag. Op het internet is het helemaal makkelijk om zulke parallellen te pareren. Je roept “Godwin! Godwin!” en je bent klaar.
Toch:  passen Geert Wilders en de PVV in het rijtje, waar reeds Anton Mussert, Meinout Rost van Tonningen of Jan Baars (de leider van de Algemene Nederlandsche Fascisten Bond) hun plaats hebben gevonden. Als je het oppervlakkig bekijkt, wel.
Zo geeft Wilders de schuld van de meeste ellende in Nederland aan een welomschreven maatschappelijke groepering: de moslims en de islam. Daarom wil hij deze moslims in hun burgerrechten beperken. Wij zien dat aanwijzen van een vijandelijke volksgroep, veelal de joden,  bij verschillende rechtsextreme en fascistische bewegingen in de eerste helft van de twintigste eeuw. . Een tweede parallel zou kunnen zijn dat al die bewegingen autoritair waren georganiseerd met een almachtige en onschendbare leider aan het hoofd, terwijl de PVV het persoonlijk instrument is van Geert Wilders.
Wat er hetzelfde uitziet, hoeft echter niet hetzelfde te zijn. Kijk maar naar de volstrekt onschuldige dovenetels in het park die zich als brandnetels hebben vermomd. Zo word je ook op het verkeerde been gezet door de schijnbare gelijkenis tussen NSB en PVV.
De NSB en geestverwante bewegingen waren vooral gespitst op het scheppen van nationale eenheid. Zij meenden dat het parlementarisme en de democratie voor verdeeldheid zorgden en dat die nog werd verergerd door allerlei internationale bewegingen zoals de socialisten en de communisten met hun “proletariërs aller landen verenigt U”. Daardoor werden de volkskracht ondermijnd en de natie verzwakt. Een aantal van die bewegingen was bovendien anti-semitisch. Zij zagen in de joden een internationaal opererend volk dat overal de zwakke plekken van andere volkeren exploiteerde , bijvoorbeeld door het verspreiden van liberale denkbeelden en het bevorderen van verdeeldheid scheppende democratie.
In plaats daarvan streefde uiterst rechts naar een autoritair systeem, met een almachtige leider die dankzij een mystieke band met het volk de juiste weg aangaf en daardoor de volkswil belichaamde. Fascistische partijen kenden dan ook een zeer uiitgewerkte partijstructuur met cellen en kringen tot op het basisniveau van de samenleving, met name daar waar zij ook aan de macht kwamen, zoals in Italië en Duitsland. 
Van dit alles is bij de PVV niets te merken. De partij heeft buiten Geert Wilders geen leden. Wie per se wil, kan sponsor worden. Op geen enkele wijze probeert de PVV zich te wortelen op het basisniveau van de samenleving, hetgeen bijvoorbeeld tot uiting komt in het feit, dat de partij op het niveau van de gemeentebesturen niets voorstelt. De komende maanden zal Wilders zeker kandidaten selecteren voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, maar dat is uitsluitend om via hen de Eerste Kamer binnen te komen. Als het hem erom te doen was geweest om Nederland in autoritaire zin te hervormen, dan had hij al lang een partij-apparaat opgebouwd. 
Geert Wilders belichaamt dan ook niet de wederopstanding van van heel oude extreem-rechtse politiek. Hij vertegenwoordigt werkelijk iets nieuws.  En dat nieuwe is de PVV. Dat is namelijk geen partij maar een merk. Daarom is er ook geen ingewikkelde partij-organisatie nodig. Het is net als in de supermarkt voldoende, als het merk goed zichtbaar is en als de consument meteen aanvoelt waar het voor staat. Wie producten van Douwe Egberts in huis haalt, krijgt niet alleen lekkere koffie, maar ook gezelligheid. Stem je PVV, dan weet je dat die akelige allochtonen het leven zuur gemaakt  wordt. Het gezicht van Geert Wilders is de echte aandachttrekker in het politieke schap. 
Vandaar ook dat Wilders zo gemakkelijk allerlei programmapunten kan inleveren, zoals het pensioen met 65 jaar. Die maken immers geen deel uit van zijn merk. Zijn unique selling proposal, het unieke element in zijn aanbod dat je nergens zo aantreft, is dat de grenzen dicht gaan en dat de moslims op hun nummer worden gezet. De rest is franje en doet er niet toe. Wie het merk Wilders-PVV in huis haalt, weet wat hij krijgt. Althans, die indruk moet er door middel van reclame en marketing worden ingeramd. Dat geeft – zo bleek in juni – anderhalf miljoen kiesgerechtigden een goed gevoel en daarom kozen zij voor de PVV. En vandaar ook dat hij helemaal niet voorstelt om het Nederlandse bestuur in autoritaire zin te hervormen. Hij wil wel referenda. Dat zijn bij uitstek omgevingen waarin je ver komt met je merkbenadering. 
De overige politieke stromingen in Nederland hebben het voorbeeld van Wilders (nog) niet gevolgd. Zij houden nog steeds wijdvertakte partij-orgnisaties in stand. Zij proberen aanhang te verwerven op grond van een uitgebreid programma en een in zaaltjes en tijdens media-optredens aan de man gebrachte levensbeschouwing. Daarom staan ze ook zo vaak met lege handen als het merk Wilders stukken van hun marktaandeel wegrooft met zijn nieuwe model. Een alternatief zou zijn om op dezelfde manier marktaandeel te veroveren. In dat geval verdwijnen de politieke partijen zoals wij die kennen om vervangen te worden door charismatische persoonlijkheden die in concurrentie met elkaar hun merk in de politieke markt proberen te zetten. 
Als dat klopt, is het geen goed nieuws voor de democratie. De politiek verwordt dan helemáál tot een forum voor manipulatie van kiezersgroepen. Dan blijft er niets over van de marktplaats van ideeën , waar aanhangers van uiteenlopende wereldbeschouwingen elkaar met argumenten proberen de loef af te steken, maar elkaar toch weten te vinden als het landsbelang dat vraagt. .

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.