CDA tast vertrouwen in de EU aan met klimaatbeloftes tijdens formatie

Het CDA pleit deze formatieperiode voor ambitieus klimaatbeleid, maar dan wel via Europa. Geen nationale koppen, wel stevige doelen en vooral een gelijk speelveld voor bedrijven. Landen moeten niet harder lopen dan hun buren, de interne markt functioneert namelijk alleen als de regels voor iedereen gelijk zijn. Europese afstemming helpt de transitie haalbaar te houden, en zorgt ervoor dat het Nederlands bedrijfsleven geen oneerlijke concurrentie ervaart. Het is precies het soort Europese benadering waar ik als groene pro-economische Eurofiel doorgaans blij van word, maar dat beeld kantelt snel zodra je ziet wat er daadwerkelijk in Brussel en Straatsburg gebeurt.

Met een nieuwe coalitie in de maak en grote keuzes over energie, innovatie en industrie op tafel, is helderheid over de rol van Europa belangrijker dan ooit. Want klimaatbeleid gaat allang niet meer alleen over milieu, maar ook over economie en investeringszekerheid.

De praktijk in Brussel laat een heel ander patroon zien. In de Europese Volkspartij (EVP), de politieke familie waar het CDA deel van uitmaakt, wordt groene ambitie de afgelopen jaren geregeld afgezwakt of vooruitgeschoven. Dat is op zichzelf een legitiem standpunt, inhoudelijk geen sterke keuze wat mij betreft, maar wel een legitiem standpunt. Het schuurt alleen met de Haagse lijn dat klimaatbeleid juist Europees moet worden verankerd en dat voorspelbaarheid voor bedrijven essentieel is. Als die ambitie vervolgens in Brussel wordt afgezwakt, blijft er van die consistentie weinig over.

Ook op 8 mei nam het Europees Parlement een voorstel aan dat de CO2-regels voor nieuwe auto’s versoepelt. Fabrikanten krijgen daarmee meer speelruimte en de scherpte van het beleid neemt af. Ook hier stemde het CDA mee met de lijn van de EVP. Voor de industrie klinkt extra flexibiliteit op de korte termijn aantrekkelijk, maar voor een sector die miljardenbeslissingen moet nemen is voorspelbaarheid op de lange termijn minstens zo belangrijk. Juist daarom schuurt het dat het CDA nationaal benadrukt dat de ambitie in Brussel moet liggen, maar die ambitie in Brussel zelf niet verdedigt. 

Dat voorbeeld staat niet op zichzelf. Eind november stemde de EVP mee met voorstellen om de Europese ontbossingswet te vertragen, terwijl die wet een hoeksteen is onder het Europese groene beleid. Voor bedrijven die afhankelijk zijn van internationale ketens betekent vertraging weer onzekerheid: regels worden onvoorspelbaar, investeringen risicovoller. Juist die betrouwbaarheid is belangrijk om als continent investeringen aan te trekken, en zwabberen doet dit niet goed.

Nederlandse politici weten dat Brussel een makkelijke zondebok is. Dit is dan ook geen CDA-probleem, maar iets waar bijna alle Nederlandse partijen zich schuldig aan maken. Helaas ziet alleen bijna niemand wat daar gebeurt, en dat heeft maar deels te maken met desinteresse. Europese besluitvorming is versnipperd over commissies, trilogen en fractielijnen die voor buitenstaanders nauwelijks zichtbaar zijn. Zelf volg ik dit dagelijks, maar zelfs dan is het zoeken naar wie waarvoor verantwoordelijk is. Voor een normaal mens met hobby’s is dit niet te volgen. De spreekwoordelijke afstand tussen Brussel en Nederland geeft partijen alle ruimte om in Den Haag Europa te prijzen als het uitkomt, in Brussel de rem erop te zetten zonder dat iemand het merkt, of Brussel overal de schuld van te geven als dat beter uitkomt. Misschien zelfs per ongeluk.

Zo ontstaat een situatie waarin nationale beloftes en Europese keuzes steeds minder met elkaar te maken lijken te hebben. Dat maakt politiek onvoorspelbaar en tast uiteindelijk de betrouwbaarheid van politici in het algemeen aan. Niet omdat Europa ingewikkeld is, maar omdat het verschil tussen wat er wordt gezegd en wat er wordt gedaan steeds merkbaarder wordt. Als Nederlandse partijen dit blijven proberen, kan ik je wel voorspellen wat er gaat gebeuren. Das pech, het vertrouwen in de EU is weg.

Informatie over de stemmingen komt van howtheyvote.eu.