Geen nieuwe Europese begrotingsregels zonder banken aan te pakken

Moeilijke onderhandelingen tussen het Europese Parlement en de Europese lidstaten over het aanscherpen van de begrotingsdiscipline zijn van start gegaan. De Europese regeringsleiders zijn bereid tot harde afspraken, maar het Europees Parlement kiest voor een nog hardere lijn.

Wie zich niet aan de begrotingsregels houdt wordt voortaan beboet. Dat is nodig. Het is goed dat het de Europese Commissie is die de boetes oplegt en niet de regeringsleiders die elkaar de hand boven het hoofd zouden houden.  Maar de nieuwe regels gaan mogelijk nog veel verder. Ze beperken wel degelijk de vrijheid die nationale overheden hebben om hun verzorgingsstaat in te richten. Zo wordt er, in tegenstelling tot wat premier Rutte beweert, ook gesproken over mogelijke ingrepen in de loonvorming en over het ‘flexibel’ maken van de arbeidsmarkt. Deze dadendrang heeft grote gevolgen voor werknemers en leidt tot afbraak van de publieke sector, maar pakt de financiële sector nog steeds niet aan. De in grote meerderheid conservatieve Europese regeringsleiders doen er juist alles aan om de banken uit de wind te houden. De overheid moet kleiner, daarmee is voor hen de kous af. Het is een programma dat de Nederlandse liberalen nu effectief kunnen uitvoeren met steun van het CDA en de PVV. Het leidt tot het tegendeel van wat we nu nodig hebben: een zwakkere overheid die weinig weerstand kan bieden tegen de grillen van de private sector.

De langdurige recessie waar de wereld zich in bevindt is allereerst het gevolg geweest van de absurde risico’s die de financiële sector heeft genomen. Met het vooruitzicht van exorbitante  bonussen,  hebben bankiers markten ontworpen die enorme winsten genereren met derivaten en andere complexe financiële producten. Deze brachten buitenproportioneel veel risico’s met zich mee, vooral ook  doordat niemand ze snapte.

Er zijn op dit moment nog weinig gezonde banken. Sommigen wankelen, anderen worden overeind gehouden door overheidsleningen. Het gerucht gaat dat vooral de Duitse bankensector tot een van de slechtste in de EU behoort, met meerdere banken die bij een verdere afwaardering van hun portefeuille dreigen om te vallen. Hun zwakte wordt nu weggemoffeld met een op maat gemaakte stresstest.

Het is daarom diep teleurstellend dat de Europese regeringsleiders geen enkel voorstel hebben om het bankenstelsel gezond te maken. Ondertussen worden wel miljarden in de banken gepompt en niet in bedrijven. Ondertussen keren de banken opnieuw hoge bonussen uit. Opnieuw begeven de bankiers zich onbekommerd in de virtuele wereld van derivaten waar ze dezelfde winsten hopen te halen die ze gewend waren vóór de financiële crisis.

We worden stelselmatig bedonderd door de conservatieve regeringen die ons allen willen doen geloven dat de huidige staatsschulden een gevolg zijn van buitensporige overheidsbestedingen. Dit is, buiten Griekenland, voor geen enkele lidstaat de juiste analyse. Wat begon als een bankencrisis werd pas daarna een staatsschuld crisis. Financiële reuzen van groot formaat moesten gered worden met belastinggeld. Het gevolg: tweemaal betalen voor de belastingbetaler. Ten eerste door een verlies aan belastinginkomsten en als gevolg hiervan, het uitschrijven van nieuw schuldpapier. Ten tweede door bezuinigingen om de financiële markten te kalmeren. De belastingbetaler is bereid om iets van de pijn te dragen, maar niet tegen elke prijs. De Ierse belastingbetaler heeft een nieuwe regering gekozen die niet alleen kiest voor bezuinigen, maar ook de banken heropvoedt.