Geen enkel excuus om niet te investeren in het onderwijs

Het is nog even wachten op de definitieve tekst, maar D66 strooit links en rechts al met superlatieven over het regeerakkoord. Uiteraard zorgt dat op de burelen van de Algemene Onderwijsbond voor hooggespannen verwachtingen. D66 is al jaren de zelfverklaarde onderwijspartij, en wij staken met het PO-Front voor 1,4 miljard euro extra in het basisonderwijs. Ik ben benieuwd hoe Alexander Pechtold de rest heeft kunnen overtuigen van de noodzaak van diepte-investeringen in ons onderwijs.

Leraren staken deze week niet voor niets massaal voor meer salaris en minder werkdruk. Deze leraren die geven les aan onze jongste kinderen, werken zich gepassioneerd zes slagen in de rondte, maar verdienen een voor hoogopgeleiden te laag salaris. Doet het komende kabinet te weinig, dan blijft de aanwas op de onderwijsarbeidsmarkt ver achter om alle vacatures te vullen. Ik hoop echt dat de nieuwe coalitie dat tussen de oren heeft.

Helaas ben ik er niet helemaal gerust op. Zelfs D66 omarmde de extra 270 miljoen euro voor salarissen in het PO van Rutte-II wel heel enthousiast. Leraren moesten er maar blij mee zijn. Terwijl het slechts een eerste stapje is richting herstel van de onderwijsarbeidsmarkt.

Dat woord ‘herstel’ gebruik ik bewust. In 2007 deed de politiek een poging de toenmalige onderwijsarbeidsmarkt te repareren. Plasterk investeerde 1 miljard. Het mocht niet baten, want daar tegenover stond een jarenlange nullijn. Vanwege de bankencrisis moest er fors gesnoeid worden in de publieke sector.

De twee voorgaande kabinetten-Rutte keken doelbewust de andere kant op toen de AOb jaren terug al waarschuwde dat de uitstroom van leraren in het basisonderwijs tot een groot lerarentekort zou leiden. De nullijn op de lerarensalarissen bleef van kracht en intussen werden starters de sector uitgejaagd omdat er tijdelijk geen werk was. Een solide plan om deze groep tijdelijk boventallig aan te nemen, werd zo halfbakken overgenomen door Rutte-II dat er in de uitvoering niets van te merken was.

En nu staken we. Omdat de mensen die voor de klas staan te weinig verdienen om een behoorlijke hypotheek af te sluiten en overwegen hun heil dan maar elders te zoeken. Of omdat ze geen tijd hebben om al hun leerlingen de aandacht te geven die zij verdienen en daar terecht gefrustreerd door zijn. Met als resultaat dat er zo weinig scholieren leraar willen worden dat de pabo’s alleen maar slechter aan de vraag van het veld kunnen voldoen.

Het ministerie van OCW hanteert modellen waarin een lerarentekort wordt voorspeld van 10 duizend fte in 2025. Dat is niet te bestrijden met 270 miljoen euro.

Alle partijen uit het PO-Front hebben de afgelopen weken hun lijntjes uitgegooid in Den Haag, maar we weten nog steeds niet of een komend kabinet tegemoet komt aan de eisen van de sector: 1,4 miljard voor een beter salaris en minder werkdruk.

Wat we wel langs zien komen is een juichverhaal over lastenverlichting door middel van een nieuw belastingstelsel. Wat we ook zien is een versoepeling van regels rond de bonuscultuur in de banksector. Een banksector die bijna ten onder ging en Nederland dreigde mee te nemen in zijn val. Tot er een reddingsboei werd geworpen door het kabinet. Een reddingsboei die werd betaald door te korten in de publieke sector en dus ook in het onderwijs. Op dit moment schreeuwt het onderwijs om een reddingsboei.

Iedereen vindt het fijn om minder belasting te betalen. Maar de ‘hardwerkende Nederlander’ wil ook een veilig gevoel, optimale zorg en het beste onderwijs en zal begrijpen dat de nieuwe coalitie ons land alleen verder kan helpen als het aanstaande regeerakkoord naast belastingvoordeel voor de hoge en de middeninkomens ook in een solide investeringsplan voor de publieke sector voorziet. Ons onderwijs draait in de soep als er geen miljardeninvestering komt en we zullen net als onze partners in het PO-Front niet schromen de onrust in de sector naar het Binnenhof te brengen.

Ongetwijfeld gokt Rutte III op jaren van economische voorspoed. ‘Na het zuur komt nu het zoet,’ placht Ruttes voorganger Balkenende te zeggen. Men moet daarbij niet alleen nadenken over de vraag hoever de boomtoppen kunnen reiken, maar vooral een antwoord hebben op de vraag hoe we de wortels van onze samenleving weer sterk en wijd vertakt krijgen.

Een sterke kennissamenleving valt of staat met de bereidheid te investeren in goed onderwijs. Basisonderwijs is de kern van ons systeem. Basisonderwijs is door Den Haag verwaarloosd. Ja: er moest van alles. Het mocht alleen niets kosten. Maar nu de crisis voorbij is en de sector erbij ligt als een uitgewrongen washandje, kan het nieuwe kabinet er niet overheen stappen om te doen of er niets aan de hand is. Het was altijd al onverstandig om de sector zo te behandelen, maar inmiddels is ieder excuus voor deze keuze weg.

Daarom gaan wij er bij de AOb vanuit dat Rutte-III met een solide investeringsplan komt waaruit blijkt dat die 270 miljoen die VVD en PvdA vrijmaakten zijn aangegrepen als opstap voor iets beters.

En als dat niet het geval is, dan volgen na de staking van morgen meer acties. Net zo lang tot het primair onderwijs de waardering krijgt waarmee de sector weer kan groeien.

cc-foto:  Directie Voorlichting