'Gebrek aan oorlog schaadt economie'

Het uitblijven van economisch herstel is een raadsel voor economen. Er wordt gewezen op oorzaken als toenemende ongelijkheid, de opkomst van China, een teveel aan regels, gebrekkige infrastructuur en een stagnatie in technologische innovatie. Maar volgens Tyler Cowen, een van de invloedrijkste economen in de wereld, is er een andere oorzaak: gebrek aan stevige oorlogen.

Toen Barack Obama president werd was de crisis net uitgebroken en een van de kenmerken van zijn presidentschap is dat hij in tegenstelling tot zijn Republikeinse voorganger(s) oorlogen probeert te vermijden. Hij bombarbeerde Syrië niet naar het stenen tijdperk, noch ging hij een gewapend conflict aan met Rusland over de aanval op Oekraïne. Dat heeft een heleboel (Amerikaanse) mensenlevens gespaard maar volgens Tyler Cowen is het desastreus voor de economie.

In de New York Times stelt Owen dat de wereld ongekend vredig is. Weliswaar zijn er veel gewapende conflicten maar het aantal dodelijke slachtoffers dat daarbij valt is zeer berperkt vergeleken met andere periodes. Er vallen nu, om maar een voorbeeld te noemen, minder doden dan ten tijde van de Vietnam-oorlog. Oorlog is volgens Owen weliswaar geen goed middel om de economie op gang te houden maar alleen al de dreiging van een gewapend conflict leidt volgens hem tot beslissingen die goed zijn voor de economie. Er wordt dan bijvoorbeeld meer geïnvesteerd in technologie. In tijden van oorlog of de dreiging daarvan is een het grootste deel van wetenschappelijk onderzoek daaraan gerelateerd en dat leidt tot een tsunami aan innovaties.

Owen stelt:

Fundamentele innovaties zoals kernenergie, de computer en moderne vliegtuigen werden allemaal doorgevoerd door een Amerikaanse regering die de As-mogendheden (nazi-Duitsland, Italië en Japan, red.) wilde verslaan of daarna de Koude Oorlog wilde winnen. Het internet werd aanvankelijk ontworpen om dit land een nucleaire oorlog te laten overleven en Silicon Valley vond zijn oorsprong in militaire opdrachten, niet in start ups. De lancering van de Spoetnik door de Sovjets spoorde de interesse in wetenschap en techniek aan, ten voordele van de latere economische groei.

Volgens Owen genereert oorlog een urgentie en leidt dat er toe dat projecten sneller gerealiseerd worden. De atoombom werd binnen zes jaar vanuit het niets gerealiseerd. Nu, in deze tijd van vrede, worden politici niet gedwongen om radicale beslissingen te nemen en die door te zetten met als resultaat stagnatie.

Owen haalt onderzoek aan waaruit blijkt dat bloeiende economieën, zoals die van het Romeinse rijk, altijd gepaard gaan met militaire conflicten. Maar dat wil niet zeggen dta hij oorlog promoot als middel om de economie op gang te helepn. Integendeel. Door de toegenomen technische mogelijkheden is een grootschalige oorlog gruwelijker en vernieteigender dan ooit in de geschiedenis. Dat alleen al maakt een (wereld)oorlog onwenseleijk. Maar dat betekent ook volgens Owen dat we moeten realiseren dat vrede een prijs heeft: minder groei in ruil voor meer geluk en langere levensduur. Met als bijkomende voordelen een schoner milieu, meer vrije tijd en meer tolerantie vor minderheden. De prijs is twee procent groei, in plaats van de door economen gepredikte vier procent. Het is het waard, vindt Owen.

New York Times:  The Lack of Major Wars May Be Hurting Economic Growth

cc-foto: Paul Stodolny  (Omaha beach) en Wikimedia (Tyler Owen)