Politiemacht arresteert 1579 vreedzame klimaatactivisten, onder wie Carice van Houten
Ga lezen jonguh!
© cc-foto: Tim Dennell
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (57)
Lees het boek The enchanted hour. Over het belang van voorlezen.
Voorlezen helpt niet altijd, zelfs in de vroege jeugd lezen niet. Het is ook een verschil in kinderen en kan in tijd erg verschillen. Het kan na onderbreking, ook weer terugkomen, maar ook niet.
Dan heb ik het hier eigenlijk over de interesse in literatuur. Niet over de leesvaardigheid besef ik nu. Daar ontbreekt het niet aan.
Leesvaardigheid gaat inderdaad niet zo snel verloren als interesse. Jongeheer Defoe leest vooral vakliteratuer net als ik. Het gebrek aan belangstelling voor talenstudies is ook zorgelijk.
Men kan niet meer lezen? Zou dat de reden zijn waarom momenteel instanties geen e-mail meer hebben? O.a. de ING bank, de kranten e.a. Je moet dan maar opbellen. Nou, dat heb ik geweten toen ik de ING bank moest opbellen. vijf keer geprobeerd ( je krijgt eerst een heel verhaal te horen en aan het eind "het is momenteel druk, probeert u het later nog eens". 5 maal geprobeerd met hetzelfde resultaat. Tegen negen uur 's avonds lukte het pas. Laat die instanties dan een gratis tel. nummer instellen.
@GHS, dit heeft niets met lezen, maar puur met ontmoedigingsbeleid te maken. Steeds meer bedrijven verstoppen de contactgegevens zoveel mogelijk. Best wel sneu als je zulke slechte service wil leveren.
Al in het basisonderwijs wordt de belangrijkste voorwaarde voor het verwerven van leesplezier verwaarloosd. Die voorwaarde is leessnelheid. Leessnelheid hangt samen met automatiseringsprocessen. Als je moeite moet doen voor lezen, ook al is die niet merkbaar, verdwijnt het plezier. Na ruim een jaar leesonderwijs moet het lezen op passend niveau geheel automatisch verlopen. En te vaak zie je op dat moment nog vormen van spelling/synthese. Voornaamste oorzaak voor dit manco is de overdaad aan begeleidende en vaak infantiliserende items. Zoals het gebruik van de term 'letterhakkertje'. Als een woord gespeld moet worden, moet de leerling niet 'de letters noemen' maar vertellen wat het letterhakkertje doet. Deze deformatie van leerprocessen is gedurende het leesonderwijs, of het nu om technisch of begrijpend lezen gaat, dominant. Met alle gevolgen van dien.
Die automatiseringsprocessen laten in alle vakken te wensen over. Zo kan het voorkomen dat je verliest wat je al onder de knie had maar nog niet geautomatiseerd.
Heb je niet gelezen wat ik hieronder geschreven heb over mijn kleindochter, over hakwoorden en andere 'categorieën'. Ik heb het geweten. Maar dat gaat inderdaad meer over grammatica. Het is met alle vakken hetzelfde, ook met rekenen. Het gaat om automatisering en dat vergt continue training. Dat laatste, daar hebben ze blijkbaar geen tijd meer voor. Daardoor verliezen ze vaak weer waar ze eerst goed in waren. Een bevlogen leerkracht, ook met lezen, doet soms wonderen. Wat ik merk is dat ze soms zelfs achteruitgaan, ook in spreken. Of het moet zijn dat ze fouten van andere kinderen gaan overnemen. Dat weet ik natuurlijk niet. Ook is het grote aantal leerlingen per klas een probleem. Het is rommeliger dan vroeger toen er meer klassikaal les gegeven werd. Er is daardoor vaak teveel afleiding. Dat komt m.i. de concentratie niet ten goede.
De gesproken taal aanleren inclusief grammatica gebeurt in de vroege kindertijd zonder expliciete instructie. Kinderen leren al in de baarmoeder. Hoe meer hoogwaardige input hoe sneller het gaat. Voor lezen en schrijven is onderwijs nodig dat gaat niet van zelf. Een passende didactiek en veel oefenen. Onderwijs hoeft niet leuk te zijn. Als je technisch slecht leest is het moeilijk het later leuk te gaan vinden.
"Hoe kunnen we de leesvaardigheid verbeteren en het leesplezier verhogen? Niet door het leuker te maken (want ‘leuk’ is een vies woord in het onderwijs… helaas)," Ik vraag me af waarom je de vraag stelt als je het antwoord eigenlijk al gegeven hebt, want hoe kun je het plezier nu verhogen zonder het leuker te maken? Moet je eens opletten hoe snel kinderen iets leren als ze het onderwerp wél leuk vinden. Of is "spelenderwijze" misschien geen goede Nederlandse uitdrukking meer?
Het gaat niet alleen om lezen (en schrijven). Ook rekenen is onzin: we hebben spellingscontrole en rekenmachines, en Google weet alle andere antwoorden. Kaartlezen kan Google Maps beter en alles wordt voor bijna gratis in China gemaakt door kinderhandjes dus waarom zou je met je handen iets kunnen maken? Echt werken is voor de dommen (degenen die snappen waar al die kleuren draadjes voor dienen) of voor de hele slimmen (die Google, computerchips en dat andere moois bedenken). De meerderheid vindt vooral goed kunnen praten en - vooral - de baas overtuigen van de noodzaak tot promotie belangrijk. En helaas helaas, komt die meerderheid ontstellend ver in de maatschappij zonder enige inhoudelijke kennis. Waarmee we bij de kern van het probleem komen: met kennis van taal en rekenen en elektrotechniek en auto's en programmeertalen en chemische reacties kom je niet zo ver (lees: hoog). Mensenkennis en veel kennissen op (relatief) hoge plaatsen helpen veel beter. De maatschappij waardeert de verkeerde vaardigheden en de jeugd voelt dat feilloos aan en bekwaamt zich liever in Twitteren (sociaal netwerken) dan in rekenen (techniek is vies).
Het antwoord ligt natuurlijk voor de hand. Start enkele adviesgroepen bestaande uit Vlaamse en Nederlandse hoogleraren, vraag advies aan de SER en de VNG. Start z.s.m., dus rond 2023 trainingen voor het managent van scholenkoepels en laat meanwhile studenten reflecteren op zaken als lerend l, kezend en onderzoekend vermogen door de Starr aanpak. Dan komen we er wel. Al is de inzet van onderwijskundig adviesbureaus altijd noodzakelijk natuurlijk. Of ga gewoon elke les de leerlingen twintig minuten een stuk tekst laten lezen, waarbij enkelen stukjes hardop voorlezen en anderen samenvatten. Maar ja, dat is te simpel en levert niemand geld op. Of
Er wordt minder gelezen dan vroeger omdat er veel meer andere media beschikbaar zijn, die ook nog eens als leuker ervaren worden. Het beeld lijkt het (definitief) gewonnen te hebben van het woord. Maar er zijn natuurlijk altijd wegen te vinden om kinderen aan het lezen te krijgen. Je kunt beginnen met een aantal teksten klassikaal te lezen zoals Karel ende Elegast en Van den vos Reynaerde. Maar naast deze middeleeuwse klassiekers moeten natuurlijk ook meer eigentijdse teksten aan bod komen. Je kunt de leerlingen een presentatie laten houden over een zelf te kiezen boek of ze een gedicht uit het hoofd laten leren. Maar het allermooiste is toch het klassikaal opvoeren van een toneelstuk, en dat hoeft niet perse de Gijsbrecht te zijn.
Juist, Karel ende elegast. Ongeveer daar ben ik mijn plezier in lezen echt verloren. Helaas moest ik toen nog een boek of 20....
@Roel, smaken verschillen nu eenmaal, Karel en de Elegast liet mijn liefde voor de klassieken juist ontwaken. Pracht verhaal, ik draag het begin nog regelmatig uit het hoofd voor, helaas komt mijn geheugen niet verder meer dan de eerste een á twee pagina’s.
Van Karel ende Elegast is een Oud-Noorse versie. Omdat anders dan bij ons het daar niet gebruikelijk was om vrouwen voortdurend in het gezicht te slaan vertoont hij opvallende aanpassingen richting gelijkheid van man en vrouw. Toen al!
Hoe kinderen aan het lezen te krijgen? Verbied het, de boeken zullen niet aan te slepen zijn.
De basis moet op de basisschool worden gelegd. In alle jaren die ik daar lesgegeven heb (42) waren er altijd veel kinderen die niet van lezen hielden. Vaker jongens dan meisjes. Ik denk dat door de tegenwoordige snelheid van informatie (de meeste scholen hebben chromebooks, ze hebben spelcomputers en wat al niet) de spanningsboog inderdaad veel korter is geworden. Zo keek ik met mijn klas altijd naar het programma Ńieuws uit de Natuur. In het eerste seizoen deed Harry Piekema (bekend van de AH-reclame) hieraan mee. Je kon dan rustig twee volle minuten gaan zitten kijken naar de gedaanteverwisseling van een rups/vlinder, begeleid met harpmuziek. Bij tegenwoordige uitzendingen van hetzelfde programma is dit in tien seconden wel gepiept, met een catchy muziekje op de voorgrond. Ook bij de kinderen thuis is lang niet altijd een leescultuur. Ik heb altijd geadviseerd om regelmatig voor te lezen, ook als de kinderen het zelf al kunnen. Maar vrijwel alle kinderen hebben, voordat ze om half 9 de school binnen lopen, al zeker anderhalf uur voor de tv of achter de computer doorgebracht. Hier ligt dus ook zeker een taak voor ouders, lijkt me. Het aanbod van leuke boeken is overigens enorm. Maar hoe krijg je kinderen aan het lezen? In elk geval niet door ze altijd maar tablet of tv aan te bieden.
korheiden 6 december 2019 at 11:25 Ja, ik vermoed ook dat boeken het moeilijk hebben met de concurrentie: TV, Netflix, YouTube, X-box, Wii game computers etc. Naast de concurrentie in tijdsbeslag leveren die ook snelle bewegende beelden, en vinden kinderen in mijn omgeving veel boeken “saai” en “te langzaam”. Ik heb als kind 6e lagere & middelbare school alle boeken van Thea Beckman verslonden, net als Jan Terlouw en nog zo wat. Onbegrijpelijk dat veel (hedendaagse) kinderen die niet meer leuk vinden. Ik begon niet direct als enthousiast lezer, maar met ouders die veel lezen/laten wel veel gestimuleerd thuis. Grappig genoeg raakte ik “hooked” door een boek uit de jeugd van mijn moeder: Schoolidyllen. Een aardig boek, tot het eind een van de hoofdpersonen doodgaat: tranen met tuiten gehuild en “hooked” door het besef dat een boek je kan raken, inleven, huilen, lachen, verontwaardiging: emotioneel raken. Een ander mooi boek, wat braaf en christelijk, desalniettemin mooi: “Jaap Holm en z’n vrinden” uit vaders kinder-boekenkast. Over een jongen uit arm gezin (pa knecht), die vals beschuldigd wordt van diefstal. Dus misschien niet richten op “leuk” maar “verdrietig” of “oneerlijk” omdat dat een emotie is die je niet uit een gamecomputer krijgt...
Ik had op de middelbare school alleen voor Nederlands al een lijst van over de150 titels. Ik verslond zodra ik me realiseerde dat ik kon lezen alles waar ik de hand op kon leggen later ook hoogbejaarde erfstukken in drie talen die op geen enkele academische leeslijst voorkomen. Computers en internet kwamen wat later.
Het gaat inderdaad heel slecht met de jeugd. Als we nu niet ingrijpen komt er helemaal niets meer van terecht. Toen wij jong waren werd er tenminste nog gelezen en werd er serieus gediscussieerd over het verschil tussen Vondels huwelijksconcept zoals verwoord in de Rey van Burghzaten en in Cats' Houwelick. En iedereen kende natuurlijk het verschil tussen een voorzetsel voorwerp en een lijdend voorwerp. Ook wilden sommige snoodaards Olivier B. Bommel op de literatuurlijst zetten, ook toen al.
Waer werd oprechter trouw Dan tusschen man en vrouw Ter weereld oit gevonden? Twee zielen gloende aen een gesmeed, Of vast geschakelt en verbonden in lief en leedt In lief en leedt 43 1245 De band, die 't harte bind Der moeder + aen het kind,
Waer werd oprechter trouw Dan tusschen man en vrouw Ter weereld oit gevonden? Twee zielen gloende aen een gesmeed, Of vast geschakelt en verbonden in lief en leedt
Ook ben ik benieuwd hoe een 15-jarige scholier in pubertijd reageert als een leraar commandeert "Ga lezen jonguh!". Ik geef twee mogelijkheden: - "Natuurlijk meneer! Ik ga direct naar de bibliotheek!" (in jaren '50 polygoonjournaal-stem) - "Joh rot op vent!" "Pedagogiek"
Arnoud Kuijpers gelooft zelf al niet dat er iets aan te veranderen valt, volgens zijn laatste zin. Uit eigen ervaring weet ik dat juist dóór school steeds minder ben gaan lezen. Nederlands was zo'n beetje hét irritantste vak dat er was. Vergeet ook de verschrikkelijke literatuurlijst niet, alsof het uitmaakt voor het leren begrijpen van tekst dat je een 'goedgekeurd' boek moet lezen. Integendeel, dikke kans dat het je niet interesseert en dat maakt lezen tot een frustratie en zul je er dus minder van leren. Waarom ze niet gewoon een boek laten lezen dat ze wél vantevoren weten interessant te vinden, zodat ze wel hun aandacht er goed bij kunnen hebben. Verder staan er een aantal onbegrijpelijke beweringen hier: - Je wilt "leesplezier verhogen" maar je wilt niet lezen leuk maken. Oftewel je wilt lezen leuk maken, maar je wilt lezen niet leuk maken. Als dat het uitgangspunt is voor het onderwijs, dan is enige verbetering kansloos. - Je kunt een tekst pas begrijpen als je genoeg algemene kennis hebt. Nogal wiedes niet? En je krijgt algemene kennis door teksten te lezen, of iemand (een leraar) die het je verteld. Het onderwijs faalt blijkbaar in de ontwikkeling van algemene kennis bij leerlingen. Wat ik verder als gemis heb ervaren is dat er amper geleerd wordt hóe je een tekst kunt lezen, dat vindt alleen het hogere onderwijs belangrijk. Stel dus op de middelbare school het boek 'How to Read a Book: The Ultimate Guide' by Mortimer Adler verplicht. Laat scholieren zelf een onderwerp uitkiezen zodat er intrinsieke motivatie is om een tekst te willen begrijpen, en pas vervolgens de methode toe. Hét probleem met onderwijs is het doel om een bepaalde standaard aan kennis te fabriceren voor elke leerling, terwijl goed onderwijs zich richt op wat een specifieke leerling nodig heeft voor diens eigen toekomst. Wat is het verschil? De eisen die een leerling zelf stelt als lezer. Stel jij dezelfde eisen aan jezelf wanneer je een tekst leest dat je niet interesseert, als wanneer je het wel boeit? Dáár moet de oplossing gevonden worden.
Als kind las ik enorm veel, dit is verknalt door de lessen Nederlands waarbij een boekenlijst werd gehanteerd van boekendie door Nederlandse schrijvers geschreven waren. Weg lol. Mulish, Reve en Wolters.... Geverdemme.
En wat te denken van toppers als "De herberg met het hoefijzer" van A. den Doolaard en "Het leven is vurrukkulluk" van Remco Campert. Toppers omdat het destijds de dunste boekjes waren die je mocht lezen voor de boekenlijst.
@JJP : Inderdaad werd je interesse in boeken lezen wel ontmoedigd door de verplichte literatuurlijst. Ik vond 'De herberg met het hoefijzer' nog wel te doen en in 'Het leven is vurrukkulluk' srond nog wel wat sex. Maar echt saai werd het met Elckerlyk, Van den Vos Reinaerde, Camera Obscura en andere eeuwenoude werken. Ik weet wel dat niet alles leuk kan zijn. Ik mocht als middelbare scholier graag Godfried Bomans lezen, maar onze leraar Nederlands vond dat geen literatuur dus het mocht niet op de lijst. Carmiggelt wel. Verder waren uittrekselboeken toen ook al populair, zeker voor andere talen. Een vriend van me viel door de mand toen hij het boek 'Alleen op de wereld' in het Frans 'Seul sur le monde' noemde in plaats van de juiste titel 'Sans Famille'. Toen vonden we het dus ook al saai.
Op middelbare school las ik met heel veel plezier in m’n vrije tijd; maar inderdaad die leeslijst... Jammer was dat je na het inleveren opeens bedacht dat er vrij veel boeken waren die je al gelezen had en erop had kunnen zetten.... te laat! En dat 3x: mavo havo, vwo. Bij ons op de mavo was Wolkers verplicht. Ongeveer iedereen deed “Kort Amerikaans”, dus ik wilde wat anders en koos voor “Gevederde vrienden”. Slechte keus voor een 13-14-jarige (vroege leerling): boek waarin de hoofdpersoon zijn vrouw in stukjes hakt en aan meeuwen voert. In mijn beleving ook nog ergens dat hoofdpersoon een gipsen beeld berijd (maar dat kan ook in ander boek van Wolkers zijn geweest). Ik heb me vooral afgevraagd waarom we dergelijke zieke shit moesten lezen... Op havo & vwo herhaalt (met samenvattingsboekjes). Nooit meer een boek van Wolkers aangeraakt. Beetje te vroeg.
Waarom Nederlands beheersen. Zodra je een vervolgstudie gaat doen, is Engels overheersend. Althans, als het aan diegene ligt die erover gaan. Maar serieus, Nederlands is een prachtige taal. Met pijn in mijn hart zie ik de verloedering toe. Zowel in woord als in geschrift.
"Met pijn in mijn hart zie ik de verloedering toe." En gelijk geef je een voorbeeld van die verloedering in je reactie.
@Labou Er is een verschil tussen een woord vergeten, in dit geval 'nemen' en de verkrachting van de Nederlandse taal. Denk hierbij aan het onjuist gebruik van lidwoorden en de woordenschat. Maar u heeft uw punt gemaakt en ik trek het boetekleed aan. Ik had beter moeten checken alvorens op verstuur te drukken.
Bidet, normaal vind ik het onzin om op taalfouten te reageren. Maar helaas, ik kan niet zien dat jij een woord vergeet. ik lees wat er staat, niet wat de schrijver in gedachten heeft.
@Labou Je hebt gelijk, wanneer je anderen de maat neemt, moet je zelf van fouten verschoond blijven. Dus ik kan wel het hebben, van kritiek leert men. Alvast een prettig weekend!
Volgens mij ligt het probleem al op de lagere school. Daar worden de lassen grammatica behoorlijk verwaarloosd. Als ik vroeger 'Hij word grijs' geschreven zou hebben,, dan ging er een dikke streep doorheen. Nu gebeurt dat niet meer. Een ander probleem is de spelling checker van Microsoft. Dit wekt luiheid en gemakszucht op. Door die luiheid verdwijnt ook de aandacht en dat zorgt weer voor ontlezing. Ze worden er te lui voor. Wat ook een probleem is, dat was het vroeger ook al, dat is de 'maatschappelijke bevlogenheid' van de docent Nederlands. De onderwerpen van de oefenteksten. Wanneer ik naar het hedendaagse nieuws kijk, dan word ik wel eens treurig na een overdosis ellende en schuldaanpraterij. Die oefenteksten zijn meestal van hetzelfde laken en pak: ellende, hel en verdoemenis. De leerling bijt door de zure appel heen hoopt dat hij een zesje haalt en wil er nooit meer mee geconfronteerd worden. Last but not least: De verplichte literatuurlijst. Dan moet je op je zeventiende zwaar op de maag liggende boeken van Mulisch doormartelen. Dit motiveert ook niet echt. Alle plezier in het lezen is dan voorgoed weg. Je bent dan voor de rest van je leven uitgelezen.
"Een ander probleem is de spelling checker van Microsoft. Dit wekt luiheid en gemakszucht op." Zolang dat niet in de weg zit om je schriftelijk genuanceerd en goed uit te drukken, who cares? De gemiddelde d/t fout zit een juiste interpretatie zelden in de weg. Ik ben ook regelmatig geneigd om dit soort ouderwetse maatstaven op te rakelen, maar een echte meerwaarde heeft het in de praktijk niet, of zelden. Ik was op de basisschool een held in d/t oefeningen, maar nu maak ik regelmatig fouten omdat ik er niet meer over nadenk. Maar los van hoe ik bij anderen overkom (en hoe ik mij daarover voel) is het nauwelijks een probleem.
@Lowieke "Wanneer ik naar het hedendaagse nieuws kijk, dan word ik wel eens treurig na een overdosis ellende en schuldaanpraterij." Nieuw woord van het jaar: schuldaanpraterij
@Lowieke, hoe kom jij erbij dat er op de basisschool niet of nauwelijks meer aan grammatica gedaan wordt? Als (inval) leerkracht ervaar ik dat echt compleet anders. Overal waar ik kom wordt juist veel aandacht besteed aan grammatica!!!
@gravin 6 december 2019 at 11:23 Lowieke, wat is “gemakszucht”? Taalnazi's staan in de top tien van internet trollen op de 3de plaats. Wat haat ik dat soort sneue sukkels
madbako, Lowieke heeft het over slechte spelling en grammatica, dan doe je afbreuk aan je verhaal als je zelf fouten maakt. Overigens houdt u er een nare toon op na, groet!
Als oma van een 6 jarige wordt ik door haar doodgegooid met allerlei 'categorieën' woorden. Het is even wennen! Alles wat de juf zegt is heilig en moet je respecteren, zelfs 'de maniertjes' van de juf worden overgenomen, wat ertoe leidt dat ik continue gecorrigeerd wordt. Aan rollenspel geen gebrek! :)
Gravin je hebt helemaal gelijk. Dit was een typefoutje van mij. Het is veroorzaakt door het vroege tijdstip, een schuddende treinwagon en het toetsenbord van mijn Samsung S5 mini.
@Lowieke de Vos 7 december 2019 at 09:40 Gravin je hebt helemaal gelijk. Dit was een typefoutje van mij. Het is veroorzaakt door het vroege tijdstip, een schuddende treinwagon en het toetsenbord van mijn Samsung S5 mini. En uiteraard om taalnazi's uit hun tent te lokken. Doe je goed...(⊙_⊙;)
Ik heb het idee dat het weinige schrijven ook tegen je werkt. Dat schrijven is m.i. heel belangrijk in het leerproces.
En als je jongeren aan het lezen krijgt ben je nog niet begonnen met argumenteren voor nederlands lezen.
Ik denk dat de taal waarin leesvaardigheid ontwikkeld wordt minder van belang is. De meeste dialekten zijn praktisch uitgestorven, (vrijwel) niemand ligt daar echt wakker van. Op dezelfde manier zou het Nederlands op lange termijn ook kunnen uitsterven. Tegen die tijd zullen de meeste mensen dat ook accepteren zoals het komt.
Ik denk dat de basis al op de basisschool gelegd moet worden. Als ik kijk naar z'n gebrekkige woordenschat, z'n foute gebruik van de/het, zijn onwetendheid mbt spreekwoorden en gezegden en het feit dat hij op de basisschool een stripboek ipv een leesboek mocht lezen, dan snap ik waarom hij nu zo'n moeite heeft met tekstbegrip. Maar ook de verhaallijn in een film volgt hij moeilijk, vooral als er veel dialogen zijn. Dit lijkt me ook een stukje verantwoordelijkheid van de ouders (mea culpa, tenminste gedeeltelijk). Kinderen meer stimuleren tot lezen ipv gamen/tablet. En meer echte gesprekken met kinderen voeren en kleine kinderen voorlezen. Verder kunnen leraren het volgens mij het beste leuker maken met dingen die aansluiten op de belevingswereld van kinderen. Of met relevante maatschappelijke issues. En het hoeft niet persé met lappen tekst te beginnen. Pak bijv eens een artikel van Nieuwspaal of een internet hoax en laat ze dat analyseren of stel daar vragen/stellingen over die ze met internet searches moeten beantwoorden. Als ze daar een paar keer intrappen, snappen ze misschien beter het belang van tekstbegrip en analyse. En je combineert dan meteen tekstbegrip met interactieve handelingen en moderne technologie.