Frans Timmermans doet oproep op 4 mei stil te blijven en niet te demonstreren

In een essay in Vrij Nederland roept Frans Timmermans, leider van GroenLinks-PvdA, niet te demonstreren op 4 mei, de dag van de nationale Dodenherdenking. Timmermans komt tot zijn oproep in een poging de groeiende polarisatie te bezweren. Hij constateert dat de jodenhaat weer opbloeit, explodeert zelfs. De dodenherdenking zou door verschillende groepen aangegrepen kunnen worden om met protesten aandacht te vragen rond Gaza en Israël, of dat nu uit solidariteit is met het eerste of het laatste.

"Vooral diegenen die in de politiek baat hebben bij radicalisering en uitsluiting, ruiken hun kans. De overgrote meerderheid van de Nederlanders denkt genuanceerd over de oorlog: ze willen dat het bloedvergieten stopt, dat iedereen zich aan het internationaal recht houdt, ze gunnen Israëli’s en Palestijnen een leven in vrede en vrijheid. Tegelijk is er ook onderschatting: van hoe traumatisch het voor Joden is dat Israël als toevluchtsoord zo is aangevallen. En onderschatting van het gevoel van onrecht bij het uitblijven van een veroordeling van de grote schendingen van het recht door de regering-Netanyahu."

Voor Timmermans is jodenhaat niet alleen verwerpelijk maar ook een kanarie in de kolenmijn. "Waar antisemitisme toeneemt, neemt de haat jegens de ander toe. En waar de haat toeneemt is geen enkele minderheid veilig." Hij constateert dat het politieke debat totaal is vergiftigd. Critici van Israël krijgen al snel het verwijt van antisemitisme en "bij radicaal-links worden mensen uitgemaakt voor zionisten of zelfs racisten als ze staan voor het recht van Israël om terreur te bestrijden, of soms zelfs als ze het bestaansrecht van Israël verdedigen."

Timmermans vreest hoe extremisten en andere gevaarlijke types, hij noemt bijvoorbeeld de Hongaarse premier Orban, munt slaan uit die polarisatie: "Als je mensen maar bang genoeg maakt voor ‘de ander’, dan zullen ze jou volgen als de redder die je voor die bedreiging behoedt. Dat is het proces dat gaande is en dat proces dient te worden doorbroken." Hij haalt, zonder haar naam te noemen, ook uit naar BBB-leider Caroline van der Plas die onlangs bij Op1 racistische uitlatingen deed over onder meer Syriërs en Oost-Afrikanen. "Zeggen dat, zoals onlangs een partijleider in Nederland deed, sommige asielzoekers ‘Jodenhaat in hun ziel hebben’, is in feite ook mensen veroordelen om wie ze zijn en niet om wat ze doen."

Timmermans benadrukt de diversiteit in Nederland, stelt dat daarmee ook vreemdelingen- en jodenhaat bestreden kan worden maar dat het daarvoor wel belangrijk is elkaar te vinden op gemeenschappelijke gronden. Dodenherdenking is daar een voorbeeld van en hij besluit: "Op 4 mei herdenken we de doden en dat doen we in stilte, bewaar je protesten voor een ander moment."