FNV-leden eisen constructief overleg

Asscher is partijdig en onkundig

De FNV verkeert al jaren in een tweestrijd. Asscher misbruikt zijn bevoegdheid als toezichthouder om die strijd in het voordeel van één kant te beslechten. Zijn voorstellen voor statutenwijzigingen zijn een nieuwe zet in die richting. Veel FNV-leden vinden dat deze voorstellen de toekomst van de vakbond niet dienen.

Die tweestrijd speelt zich al jaren af tussen onbezoldigde leden enerzijds en de werkorganisatie met managers, directie en bezoldigde vakbondsbestuurders, die zich als vakbondsbaronnen hebben gepositioneerd, anderzijds.

Het is een tweestrijd tussen mensen die principieel vechten voor invloed en zeggenschap van leden, en mensen die de noodzaak van ledendemocratie voor een vakbond miskennen.

Het is een strijd tussen leden die het vakbewegings‑DNA, ledendemocratie en de volksvakbond, aangepast aan de tijd, willen beschermen, en degenen die ledendemocratie en een door leden bestuurde vakbeweging willen begraven.

Het is een strijd tussen leden en vrijwilligers die in deze tijd van harde neoliberalisering de noodzaak zien van een volksvakbond met wortels in de leden en in werkend Nederland, en degenen die meewerken aan de neoliberale invasie en de ontmanteling van de volksbeweging van werkend Nederland.

Het is een tweestrijd tussen leden die werkend Nederland binnen en buiten de vakbond op de eerste plaats zetten, en degenen die hun eigen positie als werkorganisatie vooropstellen, ten koste van werkend Nederland.

Het is een ideologische tweestrijd tussen werkend Nederland en degenen die werkgevers een dienst bewijzen door een vakbond zonder tanden te creëren.

Het is een strijd tussen leden die het algemeen belang dienen en mensen die vooral hun eigen belang dienen.

De vakbondsbaronnen positioneren zich in de praktijk hiërarchisch boven de leden.

De druppel die de emmer deed overlopen, was het Reglement Gewenst Gedrag. Dat is door de directeur van de werkorganisatie en de OR opgesteld, zonder bestuur en ledenparlement daarbij te betrekken.

Het reglement had echter de hele FNV-organisatie als reikwijdte: “We belichten hierin ook de diverse betrokken partijen, zoals leidinggevenden, medewerkers, externe medewerkers, kaderleden en vertrouwenspersonen, en de klachtencommissie voor ongewenste omgangsvormen.”

Het ledenparlement zat de verroeste werkorganisatie op de hielen om zich te vernieuwen. De FNV verliest al vijftien jaar leden. Het ledenparlement vond dat de vakbond niet langer op de automatische piloot kon doorgaan.

Sectoren moesten jaarlijks hun plannen voor het komende jaar indienen bij het ledenparlement. Sommigen leverden slechts een kopie in van het plan van het voorgaande jaar. Het ledenparlement is een dynamisch orgaan dat sectoren en werkorganisatie aanjaagt om de efficiëntie en de effectiviteit van de vakbeweging te vergroten en de binding met de achterban te versterken.

Het ledenparlement en veel leden wilden niet langer aan de onderhandelingstafel met werkgevers, bij de SER en elders, eindeloos polderen. De belangen van werkend Nederland vragen in deze neoliberale verharding om een sterkere aanpak.

Parlementsleden doen dit werk onbezoldigd. De werkorganisatie bood geen of nauwelijks ondersteuning aan parlementsleden, terwijl elk parlementslid stapels stukken moest verwerken voor een goede inbreng en zorgvuldige besluitvorming.

In het Algemeen Bestuur zaten zeven bezoldigde bestuurders. Sommigen kwamen met één of twee ondersteunende medewerkers naar vergaderingen. Met de managers erbij zaten ongeveer veertien bezoldigden tegenover tien onbezoldigde leden en domineerden zij het Algemeen Bestuur. Er was een continue ongelijke strijd tussen bezoldigden en onbezoldigde leden van het bestuur die de stem van de leden wilden laten gelden.

De werkorganisatie is geen ondersteunend apparaat, maar een apparaat dat met al haar middelen de gekozen leden overrolde. De onbezoldigde kaderleden, bestuurders en parlementsleden zijn zonder meer de helden van de vakbeweging.

De meeste bezoldigde bestuurders in het Algemeen Bestuur en de directie functioneerden als twee handen op één buik tegenover de onbezoldigde bestuursleden. Wie niet naar de pijpen van de vakbondsbaronnen danst, wordt genegeerd door de werkorganisatie.

Sommigen rechtvaardigen dit dominante gedrag van vakbondsbaronnen door te stellen dat de vakbond niet alleen uit contributies leeft, maar ook dat per afgesloten cao door werkgevers de FNV wordt betaald.

Juist dat werkgevers de vakbond per afgesloten cao betalen, is wellicht het meest cruciale verraad aan werkend Nederland.

De machtsstrijd om de overname door de directie, samen met andere vakbondsbaronnen, wordt nu door Asscher geëffectueerd. De tweestrijd zit diep in de vakbond en raakt de essentie van de vakbeweging.

Het gaat om de vraag: gaat werkend Nederland zelf haar eigen vakbond besturen of niet?

Als het aan Asscher, de directie en de bezoldigde bestuurders, de vakbondsbaronnen, ligt, zal werkend Nederland haar eigen vakbond niet besturen. De FNV wordt dan een soort ANWB, waar leden slechts consumenten zijn, of een soort adviesbureau dat tegen betaling cao‑onderhandelingen en ‑afsluitingen doet.

De voorgestelde bondsraad wordt een club mensen die niet door leden gekozen zijn; sectoren dragen mensen voor. Zo’n bondsraad zal geen sector overstijgende lijn ontwikkelen. Sectorvertegenwoordigers gaan sectorbelangen dienen en de bondsraad wordt een strijdtoneel van onderlinge concurrentie tussen sectoren. In zo’n situatie heeft de werkorganisatie alle ruimte om verdeel‑en‑heers toe te passen.

De voorzitter wordt niet gekozen, het bestuur ook niet, de Raad van Toezicht wordt benoemd. Allen zullen dan bezoldigd deel uitmaken van de werkorganisatie, terwijl de bondsraad alleen op hoofdlijnen over de inhoud mag meepraten.

Dit voorstel onderschat de kracht van leden die al jaren strijden voor invloed en principieel onvermoeibaar vechten om de vakbond door leden te laten besturen.

Als de Ondernemingskamer op 17 december 2025 de plannen van Asscher bekrachtigt, lijkt het daarmee niet klaar en begint de echte tweestrijd pas in alle hevigheid.

Dat de oplossing niet ligt in de lijn van Asschers voorstellen, is duidelijk. Er is maar één weg naar een oplossing: een compromis tussen alle geledingen binnen de FNV. En precies dat willen Asscher, de werkorganisatie, haar directeur en haar managers niet.

Een goed gekwalificeerde toezichthouder zou moeten beginnen door directeur, managers en vakbondsbestuurders terug te brengen tot een ondersteunende rol ten opzichte van de leden, terwijl Asscher juist de leden overboord wil zetten.

FNV-leden eisen daarom constructief overleg over hun eigen toekomst. Het eenzijdige dictaat moet van tafel. FNV-leden, vertegenwoordigd door het ledenparlement, willen zo snel mogelijk serieus en inhoudelijk overleg met de tijdelijk aangestelde Raad van Toezicht (RvT). Het huidige optreden wordt breed gezien als een dictaat waarover niet te onderhandelen valt.

Tijdens een recente zitting stelde Asscher denigrerend dat het ledenparlement “zich gedraagt als een soort Tweede Kamer”. Juist die opmerking illustreert de misvatting over interne democratie: alsof inspraak en checks‑and‑balances vooral hinderlijk zijn, terwijl het ledenparlement juist het democratische orgaan is binnen een vereniging dat de leden vertegenwoordigt.

Leden maken zich zorgen dat het debat over de toekomst van de FNV wordt dichtgezet. Terwijl er bereidheid is om constructief over bestuurlijke vernieuwing te praten, komt van RvT‑zijde vooral een top‑downbenadering: tekenen bij het kruisje en verder zwijgen. Democratie is geen bijzaak die je opschort wanneer het niet uitkomt.

Inmiddels hebben verontruste leden zich in steeds grotere aantallen verenigd in een actiegroep “FNV Democratisch”. Zij zijn vastbesloten de strijd voor ledendemocratie en behoud van de volksvakbond tot het einde voort te zetten. Daarin zijn inmiddels medewerkers van de werkorganisatie, leden en kaderleden verenigd die bezorgd zijn over de richting van Asscher. Het wetenschappelijk bureau De Burcht heeft eveneens haar zorgen geuit. “De problematiek van de FNV escaleert naar een uitzichtloze patstelling”, is de niet mis te verstane noodkreet uit FNV Democratisch.

Er kan geen misverstand over bestaan dat de manier waarop Asscher zich opstelt, voor velen voelt alsof er een “koning” op de troon zit die geen tegenspraak wil dulden. Een onafhankelijke vakbeweging kan en mag zo niet werken. Het mandaat ligt bij de leden, niet bij een opgelegd dictaat.

Als de democratische rechtsstaat of vakbonden onder druk staan, verdwijnen vaak eerst werknemersrechten. Onafhankelijke vakbonden en collectieve onderhandelingen worden beperkt. Dat leidt tot uitgeholde cao’s, lagere lonen, slechtere arbeidsvoorwaarden, meer uitbuiting, onzekerheid en minder medezeggenschap op de werkvloer.

Voor FNV-leden is het gebrek aan democratie een directe aanleiding om kritisch te kijken naar hun vakbond. Wanneer interne democratie wordt gemarginaliseerd, neemt de eenzijdigheid toe en verliest de organisatie slagkracht.

Het democratische proces binnen de FNV is essentieel om de stem, de bescherming en de welvaart van werkend Nederland te waarborgen. Vakbonden zijn onmisbaar om georganiseerd te strijden tegen ongelijkheid, klassenbewustzijn te kweken en rechten af te dwingen.

Echte democratie binnen de vakbond is ook cruciaal voor massale mobilisatie en het toekomstige succes van de arbeidersbeweging. Een vakbond die niet democratisch is, is nooit sterk.

Het ontbreken van sterke vakbonden zal de positie van werkenden in Nederland structureel verzwakken en de sociale ongelijkheid vergroten. Wie niet bereid is onder het bestuur van gekozen leden te functioneren, hoort niet te werken bij een werkorganisatie van de vakbond.

Als de leiding geen goed voorbeeld geeft van dienstbaar zijn aan de leden, ontstaat er onvermijdelijk vervreemding tussen de werkorganisatie en de leden. En precies die kloof is nu zichtbaar – en onaanvaardbaar voor iedereen die werkend Nederland recht in de ogen wil blijven kijken.