Finland test het onvoorwaardelijke basisinkomen en weerlegt belangrijk argument van critici

Vijf maanden geleden is men in Finland begonnen met een experiment met het basisinkomen. Tweeduizend mensen krijgen maandelijks een vast bedrag van 560 euro. De eerste resultaten zijn verrassend positief en zullen de vele critici van het basisinkomen doen zwijgen.

Voor velen is het een droom: een onvoorwaardelijk basisinkomen. Een maandelijks bedrag op je rekening, los van je salaris, zonder dat je er iets voor hoeft te doen. Sinds januari 2017 is het voor tweeduizend Finnen realiteit. Als eerste land in Europa is Filand begonnen met een test om het basisinkomen in de praktijk uit te proberen. De komende twee jaar zullen tweeduizend Finnen maandelijks een basisinkomen van 560 euro op hun rekening gestort krijgen. Het is een poging van de regering om een oplossing te vinden voor werkloosheidsprobleem het land.

De ontvangers van het basisinkomen hoeven niet te laten zien dat ze naar werk zoeken. Ook hoeven ze niet aan de autoriteiten te bewijzen dat ze het bedrag nodig hebben, zoals het geval bij reguliere werkloosheidsuitkeringen. Ze mogen het bedragen besteden zoals ze zelf willen. Ook wanneer deelnemers aan de proef een baan vinden, heeft dat geen gevolgen voor het basisinkomen dat zij ontvangen.

Critici van het basisinkomen stellen vaak dat de bereidheid om te werken zal afnemen wanneer de staat maandelijks een vast bedrag op je rekening stort. Zij beweren dat de prikkel om te gaan werken verdwijnt. Maar dit experiment bewijst juist het tegendeel, mensen worden helemaal niet lui.

Dit komt omdat een van de beperkingen van de huidige welzijnssystemen verdwijnt, namelijk de belemmering om werk te vinden. De huidige sociale voorzieningen motiveren mensen niet om een baan te accepteren die slecht betaalt. De belangrijkste reden daarvoor is dat Finse burgers die een werkloosheidsuitkering krijgen wanneer ze eenmaal gaan werken vaak minder geld overhouden door de belastingen die zij betalen. Met het basisinkomen in gedachten kunnen de Finnen ook functies aannemen die slecht betalen en in alle rust doorzoeken naar een baan met een goed salaris. Zonder dat zij zich zorgen hoeven te maken over de uitkering die ze kwijtraken en of ze wel genoeg inkomen hebben om van te leven. De prikkel om werk te zoeken gaat daarbij niet verloren. Want 560 euro is geen vetpot, het is genoeg om te overleven.

Dat blijkt ook tijdens de proef in Finland. Na vijf maanden zijn de resultaten positief. Deelnemers aan de proef geven aan dat ze meer gemotiveerd zijn om een baan te zoeken en meer ruimte hebben om voor zichzelf te beginnen. Een van de deelnemers aan de pilot, die al jaren een werkloosheidsuitkering kreeg, zegt tegen Economist dat hij meerdere malen een tijdelijke baan kreeg aangeboden, maar deze niet kon aannemen. Een niet-permanente baan was voor hem geen oplossing, omdat het zijn uitkering in gevaar zou brengen. Wanneer hij die later opnieuw zou moeten aanvragen zou hij te lang zonder inkomen zitten. Nu hij een basisinkomen heeft zoekt hij actief naar werk, en heeft hij verschillende klussen aangenomen.

Of het basisinkomen naast een positievere houding van werklozen ook geld zal besparen is nog de vraag.

Bron: Huffingtonpost.de , The Independent , Economist