Feminisme en de kracht van de Amazigh-vrouw

Vandaag (13 januari) is het voor de Imazighen (Berbers) overal op de wereld nieuwjaarsdag. Het Amazigh -nieuwjaar 2017 komt overeen met het Amazigh-jaar 2967. Deze jaartelling begon na de overwinning van de Amazigh koning Chichong op de Egyptische Farao Ramses III. Sindsdien vierden de Imazighen deze historische overwinning. De 1e dag van het Amazigh nieuwjaar kondigt tevens het begin van het agrarisch jaar aan.

Gezongen Tijdens de viering komen families samen en worden er traditionele Amazigh-maaltijden en -lekkernijen geserveerd, zoals couscous, gedroogde vijgen en dadels. Er wordt gezongen, gedanst en ook de eeuwenoude Izran (een kostbare schat aan levensliederen uit het Rifgebied, die van generatie op generatie wordt overgedragen) ontbreken niet tijdens de feestelijkheden.

Ook in Nederland en de rest van Europa wordt het Amazigh-nieuwjaar steeds meer en bewuster gevierd. Dit komt door het feit dat het Amazigh-cultuurerfgoed het afgelopen decennium een enorme opleving heeft gekend. Marokkaanse Nederlanders gaan steeds vaker actief op zoek naar hun identiteit en zoeken informatie over de geschiedenis en achtergronden van de taal en cultuur van hun voorouders. In die duizenden jaren oude cultuur staan vrijheid, gelijkheid en waardigheid hoog bovenaan. ‘Amazigh‘ betekent letterlijk: ‘Vrij mens’.

Amazigh-nieuwjaar in Den Haag – een ode aan de vrouw In Den Haag wordt het Amazigh nieuwjaar groots gevierd. Deze meerdaagse viering vindt plaats op diverse locaties in januari en februari, met onder andere educatieve programma’s, workshops, filmvertoningen, debatten en podiumkunsten rondom de rijke cultuur van de oorspronkelijke bewoners van Noord-Afrika. Met als hoogtepunt het Amazigh Nieuwjaarsfeest op zaterdag 28 januari in het Zuiderstrandtheater. Dit evenement staat geheel in het teken van de vrouw in het algemeen, en in het bijzonder de Amazigh vrouw.

De Amazigh cultuur heeft in de afgelopen duizenden jaren, verschillende koninginnen, vrijheidsstrijdsters en andere vrouwelijke historische figuren voortgebracht die belangrijk en beslissend waren voor de Imazighen. Zowel in het verre verleden als in de moderne geschiedenis van Noord-Afrika werd de Amazigh vrouw als een grootheid gezien. Getuige de betekenis van het woord Tamghath (vrouw) in de Amazigh taal. Dit is afkomstig van het woord ‘amghar’ en dat betekent ‘leider’ of ‘grootheid’.

Verzet Onder de historische Amazigh vrouwen is koningin Dihya een bekende. Zij leidde in de 7e eeuw het verzet tegen de oprukkende islamitische legers in Noord-Afrika. De Arabieren noemden haar ook wel ‘Kahina’ (wat tovenares of heks betekent) omdat men het niet kon vatten dat een vrouw hele legers aanvoerde. Ook Rella Buya, (prinses Buya) wordt nog steeds geëerd in de Izran in het Rifgebied. Er is niet veel bekend over deze koningin, maar het verhaal gaat dat Buya een koningin was in het koninkrijk Noukour in Noord-Marokko.

In de jaren ’20 was de rol van de Riffijnse vrouw groot tijdens de Spaans-Riffijnse Oorlog. Riffijnse vrouwen namen deel aan verschillende veldslagen, maar verzorgden ook de gewonden en waren een belangrijke schakel in de bevoorrading van de soldaten aan het front. Met behulp van Izran-liederen, die over heldhaftige daden en overwinningen gingen, krikten de vrouw het moraal op van de soldaten. En last but not least ; de vrouwen namen sommige bestuurlijke taken over, bewerkten het land en zorgden voor de kinderen en ouderen.

Deze historische voorbeelden tonen de kracht van de Amazigh-vrouw en de waarde en respect die de vrouw eeuwenlang heeft gehad binnen die Amazigh-cultuur. In de huidige tijd, waar politieke en publieke debatten over vrouwenonderdrukking, boerka’s of gelijke rechten de boventoon voeren, kun je zeggen dat feminisme en emancipatie bij de Imazighen duizenden jaren geleden al belangrijke aspecten van de samenleving waren.

En dat mag wel onder de aandacht gebracht worden, vindt de organisatie in Den Haag. Daarom dus een ode aan de (Amazigh) vrouw. En terecht.