De Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen, de organisatie die ook de Nobelprijzen toekent in natuurkunde, chemie en economie, bekritiseert in een onafhankelijk rapport de reactie van de overheid op de pandemie. De organisaties die de volksgezondheid moeten beschermen waren aan het begin van de uitbraak “onvoldoende voorbereid”, zowel in kennis als beschermingsmiddelen. Het onderzoek wijt de hoge sterftecijfers tijdens de eerste twee golven aan de “zachte en trage maatregelen”. Nederlandse tegenstanders van coronamaatregelen verwijzen vaak naar Zweden als voorbeeldland voor het bestrijden van de pandemie omdat het land amper maatregelen nam. Dat beleid pakte in de praktijk echter rampzalig uit. Saillant genoeg lijkt veel kritiek ook van toepassing op het Nederlandse beleid.
Zo ontbeerden medewerkers in de zorg voor ouderen aanvankelijk beschermende mondmaskers. De onderzoekers stellen dat die meteen ingevoerd hadden moeten worden. Bovendien hebben de autoriteiten aanvankelijk niet geprobeerd de import van besmettingen te beperken, terwijl China al in februari 2020 waarschuwde voor de gevaren wereldwijd. Ook werd er getalmd met testen, maatregelen tegen lokale uitbraken en het in quarantaine plaatsen van besmette personen, meldt The Local.
De onderzoekers hebben ook kritiek op de beslissing van de regering om de verantwoordelijkheid voor het terugdringen van de verspreiding van het virus bij de individuele burgers te leggen. Tegelijk bleef onduidelijk wat burgers konden doen. Zo werd lange tijd niet het advies gegeven om in het openbaar mondkapjes te dragen en werd beweerd dat mensen die geen symptomen vertonen niet besmettelijk waren.
Verder duurde het lang voordat de testfaciliteiten in vol bedrijf waren. Volgens het rapport heeft de strategie van de overheid “waarschijnlijk bijgedragen aan de aanzienlijk hogere besmettingsgraden, aantallen zieken en doden in vergelijking met Denemarken, Noorwegen en Finland.” De onderzoekers constateren ook dat de Zweedse overheid gefaald heeft lering te trekken uit de lessen van andere landen.
Het rapport stelt dat Zweden zich moet gaan voorbereiden op toekomstige pandemieën, door als de huidige pandemie bedwongen is een crisisplan te ontwikkelen, testen en oefenen. Dat plan moet ook voortdurend geüpdatet worden aan de hand van ervaringen omdat pandemieën in de toekomst vaker zullen voorkomen als gevolg van toename van de bevolkingsdichtheid, klimaatverandering, reizen en de toegenomen resistentie voor antibiotica.
Zweden moet zich ook intensiever gaan bemoeien met de Wereldgezondheidsorganisatie en de Europese pandemiebestrijder European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Per 1 november is Karin Tegmark Wisell (foto) aangetreden als nieuw hoofd van het Zweedse RIVM.