Fabrikanten moeten verplicht worden hun producten repareerbaar te maken

Reparatierecht. Of het recht op reparatie. Dat zou toch moeten bestaan? Want als je scherm of batterij kapot is buiten de garantietijd, is reparatie nu veelal duurder dan een nieuw apparaat. Sterker nog, smartphones worden nog altijd bewust gemaakt voor een korte levensduur, zodat je steeds de nieuwste versie koopt.

Apparaten zelf repareren of aan derden uitbesteden? Onmogelijk! Je kunt apparaten niet eens openmaken. Laat staan dat er reparatiehandboeken zijn. Die zijn zelfs verboden. Onderdelen zijn peperduur of oude onderdelen zijn niet compatibel. Dit probleem speelt veel breder dan telefoons of laptops. Van witgoed, auto’s (Tesla’s zelfs!), tot tractors, tot medische apparatuur in ziekenhuizen.

Gelukkig zijn er verschillende impact ondernemingen die dit anders doen, van eigen bodem! Zo is de Fairphone allang te ontmantelen en repareren. En heeft de koptelefoon van Gerrard Street levenslange reparatie garantie. En het Repair Café netwerk , dat mensen helpt apparaten te maken. En bijvoorbeeld Philips is als relatief grote speler al jaren koploper. En we hebben best goede infrastructuur om elektronica verantwoord te ontmantelen, met centra als die van Meerlanden.

Mondjesmaat komen ook (andere) grote spelers in beweging. Apple zegt nu vanaf 2022 onderdelen, gereedschap en instructies te gaan delen. Dell heeft een modulaire laptop geïntroduceerd. En Microsoft werkt nu samen met IFixit, een bedrijf dat zich inspant voor reparatie recht. Al lijkt dit vooral ingegeven door regelgeving, nu Biden een nieuwe reparatiewet heeft omarmd.

En sinds maart vorig jaar is er voor verschillende apparaten als wasmachines EU regelgeving die fabrikanten dwingt meer rekening te houden met reparatierecht en vermindering van e-waste.

Toch zouden Nederland en EU veel meer moeten doen. Zo gelden de regels niet voor alle apparaten. Daarnaast gaat het alleen over nieuwe producten, terwijl de meerderheid van de problemen speelt bij oude producten. Particulieren krijgen niet dezelfde toegang tot onderdelen als professionals. En producenten kunnen onderdelen onbetaalbaar maken of alleen samengesteld verkopen.

Zo is Frankrijk al verder. Daar heeft nieuwe elektronica een verplichte repareerbaarheidscore, die bijvoorbeeld laat zien hoe lang een apparaat mee kan of hoe toegankelijk nieuwe onderdelen zijn. Verder dragen fabrikanten met een belasting bij aan korting die klanten krijgen voor reparaties. Dat is een aanvulling op de afvalverwerkingsheffing die hier ook al geldt.

Volgende week is De Week van Cicrculaire Economie. Zullen we de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen aanmoedigen dit voorbeeld te volgen?