Fabrikanten moeten verplicht worden hun producten repareerbaar te maken

Toen ik begon te sleutelen kreeg ik de tip om niet te veel geld aan gereedschap uit te geven. Als je het snel verslijt moet je kwaliteit kopen, was het advies. Ondanks de CE keurmerken is er inderdaad gevaarlijk, onveilig gereedschap op de markt. Er gebeuren jaarlijks veel ongelukken mee, maar dat ligt natuurlijk ook in het gebruik. Ik mis een stukje duim, en dat lag niet aan de kwaliteit van mijn gereedschap. Ik heb inderdaad ook een waterkoker, maar die wordt intensief gebruikt. Ik heb me eigenlijk nooit afgevraagd hoe lang die dingen meegaan, ik zal er eens op letten.

@Pahan. CE is GEEN keurmerk...

Verhip. Staat ook letterlijk zo op Wiki! Nooit geweten, en als ik zo de hits op Google zie ben ik niet de enige. Weer wat geleerd, thx!

rechtstreeks een gevolg van hebzucht van de consument. 20 jaar geleden was (en bij sommige fabrikanten is) het gebruikelijk volledig uit te rekenen hoe lang de onderdelen en materialen meegaan. Mooi voorbeeld was de CD speler. Je had goede dure van A merken. En toen kwamen de goedkope CD spelers van drie tientjes. Het verschil? bij de eerste speler had men het juiste materiaal voor de lade uitgezocht, materiaal dat 10 jaar vorm vast zou blijven. De goedkope? die moest vormvast blijven tot aan de garantie. Langer hoefde niet, want dat maakte het product duurder. Het is dus allemaal een keuze van de samenleving wat men wil. Producten kunnen wel degelijk gemaakt worden om lang mee te gaan. Maar dat staat haaks op ons economisch model van eeuwige groei. Het probleem los je dus niet op met een reparatie plicht. Het hele economische systeem zal van groei af moeten stappen. Andere basis waarden moeten de grondslag gaan vormen. En dat kan, maar dan moeten we het wel willen. En dat gaat in het verwaande Nederland nooit gebeuren. Wij gaan liever onze ondergang tegemoet dan dat we iets van overbodige luxe inleveren (luxe is geen geluk!)

Ik heb een luchtreiniger van het - ooit - gerenommeerde merk Philips. Het ding ging minder dan drie maanden na de garantieperiode kapot. Nieuwprijs 140 euro, inclusief filters. Reparatieprijs 95 euro, terwijl een nieuw set filters a 40 euro binnen enkele maanden nodig is. Na wat ge-hobby kon ik de defecte voeding voor ongeveer twee euro repareren, maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Van het toestel is geen reparatieinformatie beschikbaar en losse onderdelen zijn niet te koop.

@Eirda, Dat is regel 1 van het repareren van elektrische apparatuur... Het is in 9 van de 10 gevallen een probleem met de voeding. En dat is geen raketwetenschap. Verder goede actie natuurlijk!

Gewoon een geschikte iFixit kit kopen en dan ben je voor 95% klaar. Een "repairder" die moeite heeft met het open maken van behuizingen zou ik persoonlijk niet vertrouwen met het fijne werk zoals reflow of SMD componenten. Maakt je dingen of maak je ze gewoon een beetje schoon? Het is een puur fantasie verhaal dat alle apparaten tegenwoordig gemaakt zijn om stuk te gaan. Voor de gloeilamp was dit inderdaad waar, maar er is geen enkele manier noch reden om voor functionele digitale apparaten "engineered obsolescence" toe te passen. Dat zou meer kosten dan het zou opleveren! natuurlijk zijn er merken die rommel uitbrengen voor een habbekrats, maar dat is dan ook wat je ervoor krijgt. Veel Android rommel die ik openmaak lijkt niet eens ontworpen om de garantietijd te overleven. Goedkoop blijft duurkoop! Het is evident dat een veegtegel, laptop of tablet veel langer meegaat dan de software die erop kan draaien. Daar kan je wat over vinden, maar dat is niet een "right to repair" probleem.

Keer op keer.. Vloeistof schade buiten garantie tijd... Kan je iets van vinden, maar die mamaplank is effectief 80% van de kosten van het apparaat. Wees gewoon eens een beetje zuiniger op je dure spulletjes. Dit is gewoon knulligheid van de eindgebruiker proberen te verhalen op de producent! Als dat sentiment doorzet zullen deze dingen voor iedereen duurder worden en dat is best naar voor mensen die wel netjes met hun hardware omgaan.

Het Fairphone initiatief lijkt heel leuk, maar zal per unit meer e-waste genereren dan een normale mid-range android, laat staan iPhone. Wees eerlijk, de meeste veegtegels raken irrelevant niet door schade, maar door software incompatibiliteit. De meeste Nokia 6100's (waar je nog steeds prima een batterij voor kan kopen) zijn voor hun functie anno nu prima te gebruiken. Door een zwaar minder krachtig stuk hardware met de extra handicap van modulariteit uit te brengen maakt je het probleem alleen maar groter! Dit is de anti-oplossing!

!!Mijn veel goedkopere Samsung kan gewoon door ons lokale mannetje gerepareerd worden!! Mijn Samsung S5 was niet stuk , maar de laatste android versie 6 die erop stond ,er komen ook geen upgrade`s meer voor de S5., Je hebt minimaal versie 7 nodig , was al te oud om er normaal mee te kunnen bankieren bij de ABN. Dus maar een S7 tweede hands gekocht.

Deels mee eens. Een moderne smartphone vervangt een hoop apparaten. Weet je nog hoe mensen vroeger op vakantie gingen? Of waar dan ook heen gingen? Hoe vragen beantwoord moesten worden? Fototoestellen, kaarten, stratenboeken en andere stapels papier om bedenken waar je was en waar je heen moest, en wat er te vinden was. En dan nog zo'n berg spullen om dat allemaal op te slaan en te kunnen delen. De Winkler Prins in de kofferbak om wat feiten bij je te hebben. Ik gebruik waarschijnlijk nog geen 3% van de mogelijkheden van mijn smartphone, maar alles wat het vervangt levert gewoon een hoop winst op. Op alle vlakken. Ik weet ook niet of het stoppen met gebruik van fysieke geheugendragers opweegt tegen de datacenters, maar op grote schaal zou dat zomaar kunnen. Het irrelevant raken is een totaal pakket, waarbij je wat meer holistisch naar je behoeften kijkt. Dus niet wat er te koop is, maar waar je behoeftes liggen. In die combi is een Nokia 6100 prima te gebruiken.

Je Samsung misschien wel - al was het beeldscherm dat de lokale knustelaar in onze defecte Samsung zette van abominabele kwaliteit kwa kleurweergave en 'touch gevoeligheid' en dat zie je niet van tevoren... Apple telefoons zijn nauwelijks te repareren en verliezen functionaliteit als ze niet door de officiele dealer voor de hoofdprijs gerepareerd zijn.

@Winterdepressie - beetje onzin wat je zegt over de fairphone. Naast het feit dat ze heel goed te repareren zijn, worden de grondstoffen en onderdelen ook zo eerlijk mogelijk geproduceerd en dat is toch echt anders bij je samsung. Verder krijgen fairphones erg lang software updates, zodat je ze heel lang kunt gebruiken. Lang gebruiken is de sleutel tot duurzaamheid.

@Nico, Als ik zou willen bankieren met mijn telefoon, zou ik een bijpassende versie moeten hebben. Maar dat hoef ik niet. @Eirda, De ene knutselaar is de andere niet nee :D

@Middenman, Die fairphone is natuurlijk een beetje een self fulfilling prophecy als het gaat om duurzaamheid. De doelgroep van dat apparaat is per definitie al geneigd om voorzichtig en lang te doen met apparaten. Verder kan ik je garanderen dat het vervangen van onderdelen die het meest vaak stuk gaan in de fairphone niet heel veel moeilijker is dan voor de gemiddelde iPhone of Android. Verder is het gewoon een basis principe dat het beste onderdeel "geen" onderdeel is en dat modulariteit extra onderdelen introduceert. Dat kunnen interconnects zijn of flatflex, maar dat is allemaal meuk dat ook stuk kan. Wat duurzaamheid van de fairphone ben ik ook redelijk sceptisch omdat het ding wel alle elementen in zich heeft die een moderne veegtegel zou moeten hebben, maar deze unit is dusdanig niche dat het in productie geen schaalvoordeel. Gezien de constructie van dat ding weet ik vrij zeker dat bij gelijkmatig GOED gebruik een mid-range Samsung langer mee zal gaan dan die fairphone. Dat is niet duurzaam. Dat is gewoon dom.

"Overigens vind ik dat de consument zelf makkelijk de accu moet kunnen vervangen, waanzin dat je daarvoor naar de winkel moet" Je kan even makkelijk een accu vervangen als dat je een schoen kan repareren. Het is niet triviaal, maar ook geen raketchirurgie Ik snap nog steeds niet helemaal hoe dit een argument is! Ik neem aan dan mensen die hun accu van hun telefoon niet zelf vervangen gemiddeld ook niet de motor van hun auto zelf onderhouden of de CV ketel van nieuwe onderdelen voorzien. Uiteindelijk is alles te repareren, maar je moet er gewoon even de moeite voor doen. Dat, of je betaald iemand ervoor. Dat is verder heel normaal. Hoezo is dat met die domme telefoontjes opeens niet zo?

[ Je kan even makkelijk een accu vervangen als dat je een schoen kan repareren. ] Ik heb mijn iPhone wel open gekregen en ben niet verder gegaan wegens ontbreken van de juiste schroevendraaier(s). Maar bij de Rijdende Rechter was te zien dat sommige smartphones op een warmhoudplaat gelegd moeten worden om de accu los te smelten en dan nog was er onvermijdelijk 20% kans dat het scherm zou barsten bij het openmaken. En dat noem jij makkelijk??? P.S. Ik heb schoenen met rubber zolen die na X jaar spontaan verkruimelen, niet te repareren, ook niet door de schoenmaker... Misschien moet je even je roze bril afzetten.

@Fransss en vrij, Je zegt het zelf! Als een schoenenlapper er niets meer aan kan doen, heb jij dan recht op een reserve onderdeel voor weinig? Dingen slijten, dat is een feit! Maar hoe snel dat gebeurd heb je voor een groot gedeelte zelf in de hand. Hoeveel moeite je daarvoor wil doen ook. Maar op een gegeven moment moet je gewoon niet meer zeuren. Verlijmde onderdelen ben ik vooral bij iPad's tegengekomen en ik heb nog nooit een heel scherm kapot gemaakt bij het verwijderen. Je hoeft daar niet eens een hete-lucht kanon voor te hebben. Een sok met erwten in de oven werk ook prima om de lijm randen lost te krijgen. Heb geduld en doe rustig aan! Ik heb geen roze bril, ik heb ervaring en geduld. Hysterisch "right to repair" schreeuwen is ook gewoon een uitwas van de verwende consumptie maatschappij!

[ Ik heb geen roze bril, ik heb ervaring en geduld.] Jij hebt overduidelijk een handigheid en technische kennis die 90% van de consumenten ontbeert. Die kunnen net het dekseltje vinden en losmaken om de batterijen van de afstandsbediening te vervangen. Zelf kan ik ook makkelijk een autoaccu vervangen, maar jij denkt daar veel te makkelijk over. En als ik leren schoenen met leren zolen koop en het bovenleer is nog goed wegens weinig gebruik, dan kan de schoenmaker er een nieuwe leren zool onder plakken of naaien. Nu zit ik met 4 paar schoenen waarvan het bovenleer 100% oké is, en waarvan de zolen vrijwel niet slijten. Tot je ze op een dag na een jaar rust weer aantrekt en aan het eind van de avond zijn beide gegoten zolen verkruimeld. [ Een sok met erwten in de oven ] Serieus? Dat wil je een gemiddelde consument aandoen?

@Fransss en vrij, En net zoals de schoenlapper zijn er zaakjes waar je tegen betaling een telefoon, tablet of computer kan laten repareren. Zoals ik elders al zei moeten daar wel realistische verwachtingen bij zitten. Als consument mag je prima verwachten dat binnen de garantie tijd, reparatie altijd mogelijk moet zijn en daarbuiten mogelijk met enkele uitzonderingen ook. Een jaar of 2 na einde productie is wel een redelijke termijn denk ik. "Dat wil je een gemiddelde consument aandoen" Nou, het wordt mij vaak aangedaan als er weer een iPad met een kapot scherm op mijn werkbank ligt. Dat glas hoefde niet kapot! Als je dat spul nou gewoon eens heel laat, dan hoeft niemand met hete sokken lijm los te weken! De right-to-repair moet niet een right-to-be-a-lompe-harrie wezen!

[ Dat glas hoefde niet kapot! ] Jij klaagt vooral over mensen die zelf dingen kapot maken. Alsof er geen ongelukjes bestaan. Daar heb ik het helemaal niet over. En een kapot scherm vervangen, net als bij bv een tv, is van een andere orde dan een accu vervangen. Bij normaal tot intensief gebruik gaan accu's niet lang mee, net als de batterijen van een afstandsbediening. Dat weet iedereen van te voren, die moet je dus zelf kunnen uitwisselen zonder smeltapparatuur en kans op glasbreuk. De winkel is er voor sporadische zaken als een kapot knopje of microfoontje. En als je ziet hoeveel mensen hun schermglas breken dan moet je of onbreekbare schermen eisen of een normale betaalbare reparatiemogelijkheid. Als ze bij auto's flikten wat ze bij smartphones flikken dan zou er een opstand zijn.

Fransss en vrij, Nou, een hoop ongelukjes zijn toch echt wel pure lompheid dit makkelijk te voorkomen waren. Het gemak waarop mensen met die wonderapparaten omgaan alsof ze morgen uit de mode gaan is het meest verschrikkelijke voorbeeld van een uit de hand gelopen consumptiemaatschappij dat ik ken. Iedereen wil wel een achterlijke hoeveelheid rekenracht, opslag, resolutie, batterijduur en communicatie mogelijkheden in een onmogelijk klein pakketje, maar tegelijk een apparaat dat goedkoop is. Op een bepaald punt is het gewoonweg niet meer redelijk om te eisen dat deze ook nog eens na 5 jaar door een totale nitwit voor een habbekrats gefixed kan worden. Je aanname over batterijen zijn ook al bijna een decennium oud. De meeste mid tot high range producten beschikken over batterijen die met gemak 2x de afschrijf periode van het product meegaan. Mijn 2013 Mac heeft zijn originele batterij en die is nog ruim boven de 80% in orde. De auto industrie in gemaakt op het verkopen van reparaties. De meeste auto's worden met verlies verkocht. De winst zit hem in de te vervangen onderdelen in de garage. Dat doen ook weinig mensen zelf. Wanneer je je auto om een boom vouwt, dan eis je toch ook niet van de OEM om een nieuw chassis voor weinig? Het probleem met e-waste is niet dat dingen slecht te repareren zijn. Dat zijn ze namelijk helemaal niet! Het probleem is dat men er gewoon niet zorgvuldig mee omgaat en het als verbruiksartikelen ziet. Op je veegtegel gaan zitten of drinken over je laptop heen gooien zal evenveel e-waste opleveren ongeacht hoe makkelijk of moeilijk het is op de behuizing open te maken.

[ pure lompheid dit ] Je bent gewoon niet in staat een onderscheidt te maken tussen consumenten die elke 2 jaar een nieuwe smartphone of tablet willen hebben en dus slordig met hun apparaten (van de werkgever?) omgaan en anderzijds consumenten die geen donder geven om nog betere camera's of spelletjes, maar die geen brood zien in de nieuwste peperdure smartphone terwijl hun oude nog perfect werkt. Je snapt dat ik tot die laatste groep behoor die zelden, maar niet nooit, cola over hun apparaat laat vallen, maar bij normaal gebruik allemaal hun accu's moeten laten vervangen na een aantal jaren. Jij als reparateur komt overmatig in aanraking met de eerste groep en daardoor laat je steeds je oordeel bepalen terwijl je de groep die netjes met zijn spullen omgaat maar af en toe een ongelukje heeft toch wegzet als (te-)veeleisende consumenten. [ Wanneer je je auto om een boom vouwt ] Totaal onzinnige bewering. Als je mijn reacties een beetje zorgvuldiger had gelezen dan weet je ook dat ik dat nergens eis, als je dat niet inziet... [ Je aanname over batterijen ] Mijn aannamen zijn correct. De vorige gebruiker van mijn iPhone gebruikte dagelijks een acculading, maar ik zou een week met een acculading kunnen doen. Helaas is de accu dus uitgeput en moet hij dagelijks aan de lader. Vervangen van de accu is te duur, niet omdat het toestel niet meer lang zou meegaan, maar de apps werken niet meer. Jammer dat je in je eigen bubbel blijft steken en steed weer teruggrijpt op onzorgvuldige consumenten en geen begrip toont voor zorgvuldige consumenten die zuinig met hun apparaat omgaan maar toch hun accu moeten vervangen of wel eens een ongelukje hebben.

Prima iniatief dat Fairfone, wel wat karig qua specs voor de high end user.

Heb hiervoor altijd samsung galaxy gehad met de S10 als laatste, ik mis de specs eigenlijk niet. Zodra je het meest splinternieuwe model koopt, en ontvangt, loop je al weer achter op het volgende model van een jaar later. Was een beetje rupsje nooitgenoeg, en dat is, ook al is de fairphone niet goedkoop, toch goedkoper dan elke jaar of elke 2 jaar een nieuw toestel. Ik hoop nu 5 jaar te doen en met de verlengde garantie met eigen reparatie indien nodig gaat me dat vast lukken. Uiteraard loop je dan achter met de laatste specs, maar deze heeft 5G voor de toekomst. Hoeveel van de high end user specs worden gebruikt?

@Hernandez - jaja, de high-end gebruiker die specs wil. Dat is vooral kicken op altijd het nieuwste willen hebben. Echt nodig is het vrijwel nooit.

@Middenman 'jaja, de high-end gebruiker die specs wil. ' Niet in mijn usecase.

Windows 10 laptop die al 11 jaar meegaat. Ik neem aan dat dat een laptop is met windows 10 er op die al 11 jaar meegaat. Windows 10 was er pas in 2015. Klein verschil, maar wel belangrijk

Niet echt herkenbaar. Ik versleet PC's veel sneller dan Mac's. Ieder zijn ding natuurlijk, maar mijn persoonlijke floot van Apple's is behalve een batterij nooit iets mee aan de hand geweest en een batterij wissel is helemaal niet lastig. (hardeschijf wissel van een iBook G4 is een ander verhaal, maar dat is een laptop uit 2004). Het is verder niet echt verwonderlijk dat de meeste mid-range laptops na de core2duo nog steeds werkbaar zijn. Juist de consolidatie van modules in de hardware maakt deze gebakjes veel robuuster dan de voorgangers. Ik gebruik zelf geen mobiel, ik kan ze wel repareren, want het is uiteindelijk dezelfde meuk dat in laptops zit. Batterij ook niet echt een probleem. Ik zie soms schade door gebruik van een goedkopen (lees Chinese) lader. Zelfs dat kan ik met standaard componenten vaak nog wel fixen. Daar heb je wel speciaal gereedschap voor nodig, maar het is verre van onmogelijk. Modulariteit klinkt op zich wel heel mooi, maar vanuit het perspectief van duurzaamheid is het echt niet de oplossing. Bij lomp gebruik zijn board-to-board interconnects vaak de sjaak en als deze niet te re-flowen zijn en beide PCB's zijn schroot, dan heb je opeens 2 modules te vervangen in plaats van een lullig componentje van 3 cent.

Helemaal mee eens, het hele systeem draait op het maximaliseren van het consumeren, daar doe ik niet aan mee. Scheelt een hoop onzinnige uitgaven om bij te blijven in de rat race.

@depressie - 'Ik gebruik zelf geen mobiel, ik kan ze wel repareren, want het is uiteindelijk dezelfde meuk dat in laptops zit. Batterij ook niet echt een probleem. ' Het probleem met het repareren van mobieltjes is dat ze verlijmt zijn en daarom lastig te openen en weer te sluiten. Dat kan niet iedereen. Als mobieltjes waren geschroefd was reparatie veel eenvoudiger uit te voeren. Ik geloof dat dat voor producenten van mobieltjes een belangrijke reden is om mobieltjes niet te schroeven, maar te lijmen.

Winterdepressie:"Ieder zijn ding natuurlijk, maar mijn persoonlijke floot van Apple’s is behalve een batterij nooit iets mee aan de hand geweest en een batterij wissel is helemaal niet lastig." Ik werk op zoiets als dit, aangesloten met HDMI op een TV 4k. Zuinig en volkomen geluidloos. Aangezien ik na noegenoeg op het strand zit geven printplaatjes het vaak na een jaar of 2 op (zout). Dit behuizing is volledig gesloten. Ideaal voor speelfilms. https://www.kaufland.de/product/403245567/?utm_source=idealo&utm_medium=cpc&utm_content=de_01&utm_campaign=pricecomparison&utm_term=49900

@Molly Veenstra, Een schoenzool repareren kan ook niet iedereen, maar daar hoor je mensen verder niet over! Pas als een plastic behuizing ultrasonisch gelast is, dan heb je het over een uitdaging, maar zelfs de huidige iPhone kan je met een bit setje van 15 euro prima zelf open maken. Verlijmde batterijen zijn irritant, maar niet onoverkomelijk. Waar het gaat om schermassemblages, dus modules waar de backlight, scherm, touchlaag en glasplaat in een zit, die kan je inderdaad niet zomaar uit elkaar halen. Deze zijn verder prima te bestellen. Er was een tijdje een probleem met de homeknop op bepaalde iPhones, maar dat lijkt ook allemaal weer prima te werken. Zo'n scherm assemblage gaat trouwens niet zomaar kapot. Daar moet je je best voor doen. @De Lieve Heer, Prima oplossing. In jouw situatie is het verstandig om zo min mogelijk bewegende onderdelen te hebben, vooral ventilatoren zijn funest. Passief gekoelde elektronica waar de behuizing relatief gesloten en zelf de heatsink is is voor zilte lucht het beste. Ik ben persoonlijk ook erg fan van Raspberry Pi computertjes. Niet super krachtig, maar wel zuinig, klein en met een aluminium behuizing totaal gesloten, koel en stil.

@Cam Milo - uiteraard niet gekocht met Windows 10. Dat is juist de kracht van dat soort laptops, je kunt prima over naar de hele grote Windows updates. Windows 11 lukt niet meer, maar 10 gaat nog jaren mee. Dan ga ik met alle gemak de 15 jaar volmaken met een laptop die intensief gebruikt wordt en nog altijd binnen 20 seconden opstart. Ik moet de Macbook nog tegen komen die het zo lang volhoudt.

@Middenman 5 februari 2022 at 13:03 @Cam Milo – Windows 11 lukt niet meer, Workarounds alom te vinden op het iNet om toch win11 te draaien op overdated systemen...

Inderdaad. Ik gebruik persoonlijk geen mobiel, maar voor testdoeleinden heb ik ergens een iPhone 6 en een Samsung Galaxy veegtegel (zonder sim). allebij ruim 7 tot 8 jaar oud. Batterij nog steeds prima en verder prima geschikt om projecten mee te testen. Ik zou niet weten wat daar aan kapot zou moeten gaan tenzij ik er op ga zitten op ze in bad gooi. Tablet en Laptops hetzelfde verhaal.. Gooit er geen drinken overheen en wees gewoon een beetje voorzichtig ermee. Dat gaat dat spul makkelijk 10 jaar mee. Right-to-repair moet niet een right-to-be-een-lompe-klungel-for-free worden.

Batterijen bv, er zijn bijna geen telefoons meer waarbij je de batterij kunt vervangen. Nogal pedant om iemand dan met een "fout" begint. Dat jij weet hoe het moet wil niets zeggen over de rest. Iets minder pedanterie zou je sieren.

Watcher, Een baterij vervangen is prima mogelijk. In mijn reactie staat duidelijk dat je moet weten hoe dit moet. Ook jij had dit kunnen lezen en dat had je jou bespaart.... Daarnaast beweert de schrijver van het artikel zelfs dat je het repareren niet kan uitbesteden. Onzin natuurlijk.

@ Berend2 (16:39u) - dat is de meest gezonde, intelligente, en beknopte reactie die ik tot nu toe zie. Dat wat je opmerkt is namelijk de duistere, zo niet pikzwarte achterkant van een menselijk falen, dat van alle tijden is. Neoliberalen (laat-kapitalisten), diegene die 'achter de knoppen' zitten', of 'achter het stuur', zo je wil, die gebruiken/misbruiken dit menselijke tekort tot in de perfectie. Buit zo handig mogelijk uit de volgend eigenschappen van vele consumenten: minderwaardigheidsgevoelens, 'erbij willen horen', verslaafd zijn aan 'mode', 'het nieuwe', 'peer group pressure', en nét voldoende geld in de knip (meestal echter nauwelijks of niet)... ...et voilá: je bent een 'winner', de nieuwe Jeff Bezos of Elon Musk, of Steve Jobs, noem maar op. Dit theater heeft een komische kant, eentje met plenty vergetelheid. Voorbeeld: de 3D-TV, dat is toch alweer zóóó Old School, niet waar? En een macabere zijde: die amnesie, die vergetelheid, dat graag aanvaarde oplossen van de geschiedenis zelf, die aspecten zijn de symptomen van een doodsverlangen, een necrocultuur. Trans- en posthumanisme ook. Ik denk dan: verstrooid en zelfscannend de winkel door, met een enkeltje ondergang op zak. De mens transformeert uiteindelijk zichzelf tot machine; een machine die overigens al verouderd en waardeloos is als je eenmaal de winkel uit bent waar je haar kocht, voor duur geld. 'De mens van tegenwoordig koopt dingen die hij niet nodig heeft, met geld dat hij niet heeft; dit om anderen jaloers te maken, anderen aan wie hij toch al een hartgrondige hekel heeft.' https://link.springer.com/book/10.1057%2F978-1-137-58303-1