Joop

Experimentele manipulatie: de burger als onwetend proefdier

  •    •  
23-05-2019
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
132 keer bekeken
  •  
Schermafbeelding-2019-05-23-om-17.24.14
Wat is de rol van de politie in een digitale wereld? Hoe waarborgen we de privacy en lichamelijke integriteit van de burger?
De grootste uitgaansstraat van Eindhoven, Stratumseind, is sinds 2012 een open laboratorium. De straat had een slecht imago gekregen, doordat er in het weekend ‘s nachts te veel mensen kwamen, en op andere momenten juist te weinig. De gemeente wilde de straat ‘revitaliseren’ om de leefbaarheid, veiligheid en het economsich klimaat te verbeteren. Het publiek-private Living Lab werd als onderdeel van Stratumseind 2.0 opgezet en de bezoeker werd proefdier.
Het project is erop gericht het gedrag van mensen te meten, te analyseren en te manipuleren. Onder meer geur, licht en design worden hierbij ingezet. Twee doelen staan centraal: handhaving van de openbare orde tegen een zo laag mogelijke prijs en een goed economisch klimaat. Vrij vertaald: zoveel mogelijk bier verkopen met zo min mogelijk onrust.
Verschillende subprojecten worden naast elkaar ingezet, zoals De-escalate, City Pulse en Trillion. De-escalate gebruikt licht of geur om de gemoedstoestand en het gedrag van mensen in de straat te beïnvloeden. Zo wordt geprobeerd eventuele opstootjes te deëscaleren, door mensen te nudgen om zich ergens wel of niet naartoe te begeven. CityPulse is een predictive policing project, gericht op het voorspellen van incidenten, zodat preventief kan worden opgetreden. Meerdere soorten sensoren in de straat en monitoring van sociale media geven een sfeerimpressie. Gegevens die in het project worden verzameld zijn onder andere de hoeveelheid verkocht bier, het aantal mensen, de herkomst van de bezoekers, het weer, volume van het geluid en wifi-tracking. Trillion is een app die de samenwerking tussen de burger ter plaatse en de politie moet versterken en waarmee de politie onder meer de assistentie van burgers kan inroepen.
Er ontstaat een nieuwe surveillance-logica. Er wordt niet op iedere normovertreding gereageerd, maar de omgeving wordt aangepast om de relatie tussen het incident en de rest van de mensen in de straat te managen. Een vorm van crowd control. Het ideaal van deze logica lijkt op Stratumseind vooral tot uiting te komen in een business-model van onverstoorde consumptie.
Het project kent “Gouden Regels”, zo blijkt uit een presentatie van Stad & Co, de coördinator van het experiment  en DITSS (Dutch Institute for Technology, Safety and Security). Daarvan staat één met hoofdletters bovenaan: “DOEN (Gewoon beginnen, van onderaf, zonder beleid, pragmatisch, maar wel met…)” Waarbij niet ik, maar Stad & Co en DITSS deze zin hebben afgekapt. Het lijkt typerend voor hoe autoriteiten omgaan met datagestuurde projecten. Er is geen beleid, maar wel technologie die kan worden toegepast, waarmee bespaard kan worden op handhavings- of surveillancekosten. Er worden projecten opgezet onder de noemer real time intelligence lab , of national cyber test bed , of operational field lab , of living lab , of pilot , of in het Nederlands test, proeftuin of politielab. Ondertussen ondergaan burgers als onwetende proefdieren deze experimenten, waarbij het de vraag is of hun rechten goed gewaarborgd zijn.
Overheden denken al snel: zonde om niet alle mogelijkheden te gebruiken die technologie ons biedt. Maar je kunt niet zomaar publiek-private samenwerkingen opzetten om het gedrag van grote groepen mensen te beïnvloeden, op basis van belangen van een beperkt aantal partijen. Eerst heb je fundamentele vragen te beantwoorden. Wat is de rol van de politie in een digitale wereld? Hoe waarborgen we de privacy en lichamelijke integriteit van de burger? Hoe houden we vooroordelen buiten het systeem? Vindt er democratische controle plaats? Hoe verhouden commerciële belangen zich ten opzichte van publieke belangen? Het is prima als nieuwe technieken worden ingezet om de openbare ruimte voor iedereen veiliger te maken. De praktische uitvoering kan echter niet het begin van het traject zijn, want dan lopen we dus het risico dat de burger als onwetend proefdier wordt blootgesteld aan manipulatie waarbij commerciële belangen zwaar meewegen.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (13)

Henk Daalder Pak de Wind
Henk Daalder Pak de Wind29 sep. 2019 - 10:08

Beste Lotte, Je stookt nu fact free mensen op, om kritisch te kijken naar een plek waar bedrijvnen de gemeente Eindhoven een living lab hebben. Daar experimenteren ze met een aantal technieken Geef nu eens in een reactie een eigen evaluatie van de technieken die concreet worden toegepast. Want er kan van alles, en nog meer er bij gefantaseerd. Maar volgens mij valt ht allemaal nog wel mee. Denk even aan hoe ze in China met dit soort technieken opereren. Dus ipv alleen herrie schoppen, creëer transparantie, of zoek een publicatie die dat geeft. Dit is een begin

Paul250371
Paul25037130 mei 2019 - 0:42

Angstwekkend

1 Reactie
Paul250371
Paul25037130 mei 2019 - 0:46

De zoveelste staatsaanval op de hardwerkende en consumerende Nederlanders. Maar deze is geniepig. En deze technologie is te gevaarlijk in handen van de PVV stoottroepen eeehhh de politie en de bazen die verantwoording afleggen aan het grootkapitaal. (gechargeerd).

Break on through
Break on through24 mei 2019 - 10:15

Vergeet de rechtstaat en democratische controle als het surveillance systemen gaat. Officieel zijn dit soort clubs gehouden aan de wet maar praktisch zijn we allang een politiestaat. Zo lang we deze clubs de vrije hand laten is het einde zoek. Oplossing die je zelf kunt hanteren is gewoon je telefoon thuis laten als je de deur uitgaat (als dit mogelijk is) en camera´s mijden, cash betalen en je internet op je pc/laptop fysiek afkoppelen als je offline gaat.... Heel basic maar werkt....

Libertain
Libertain24 mei 2019 - 9:55

("..de herkomst van de bezoekers..") @Lotte, vergeet je misschien nog een deel van het verhaal te vertellen? Is hier face-recognition voor verantwoordelijk of andere nog niet vertmelde techniek?

JanB2
JanB224 mei 2019 - 0:39

Kortom: smartphone uit en dan weer ouderwets erop los rammen. Niemand die het aan ziet komen. De echte oplossing: gewoon het Stratumseind mijden. Ik ken de straat nog van vroeger: altijd gesodemieter, tot in het extreme toe. Ooit gezien dat een fiets (!) als slagwapen werd gebruikt? Ik dus wel. Waar? Wat denkt u? En het had nog "succes" ook (komt hard aan zo'n rijwiel). Of daar "ongelukken" van kwamen? Vast wel. Maar die ene keer dat er iemand letterlijk dood werd geslagen was dat ook de bedoeling (in blinde razernij, een fenomeen dat ook niet bepaald zeldzaam was op het Stratumseind). Zelfs vrienden uit Amsterdam keken hun ogen uit bij het zien van bereden politie die aan beide ingangen van de straat geposteerd stond, klaar om ieder moment in te grijpen. Dus of een paar leuke elektronische gadgets nu echt gaan helpen om het enorme potentieel aan agressie dat zich met name op zaterdagavond concentreert op het Stratumseind in bedwang gaat houden? Ik heb mijn twijfels. Het lijkt me eerder dat daar waar de privacy van brave bezoekers word geschonden juist de doorgedraaide geweldspsychopaten (en er lopen er heel wat op een zaterdagavond) ook voor moderne surveillance technieken gewoon te snel en te onvoorspelbaar zijn. Van lieden die met fietsen slaan alsof het de normaalste keuze van een slagwapen is kun je namelijk alles verwachten.

3 Reacties
Minoes&tuin
Minoes&tuin24 mei 2019 - 13:25

Daar is al veel veranderd! Niet dat het allemaal goed gaat, maar toch!

Minoes&tuin
Minoes&tuin24 mei 2019 - 13:26

JanB En wat manipulatie betreft, breek me de bek niet open! Het heeft zijn werk weer gedaan!

JanB2
JanB225 mei 2019 - 23:47

Daar is al veel veranderd! Heeft "de Bakkerij" flink uitgebreid dan? Dáár was iedereen altijd rustig onder invloed van de consumptie's.

Frits Jansen
Frits Jansen23 mei 2019 - 19:10

BOF richt zich begrijpelijk en sympathiek op de uitvoering. Maar moeten niet al vooraf wat vragen worden beantwoord? Je kunt meten tot je een ons weegt, maar zonder vooropgesteld kader kom je nergens.

Tom7
Tom723 mei 2019 - 18:06

Allereerst fijn dat JOOP aandacht aan dit soort "experimenten" besteed, het haalt het hiermee anders dan de rubberen tegel op het schoolplein, dit gebeuren uit de schijnbaar onzichtbare hoedanigheid, binnen de Wereld moet on-lijd-zaam zijn, filosofie. De Technopolis voortgebracht door de "vooruitgang" lijkt hier een uitvloeisel van te zijn, met de Prescriptieve stad als één van de poten. Een bijkomstigheid van zo,n gewenste leef(?)wereld is dat het leid tot verdomming, wat al uitgedokterd en bewezen is in de wetenschap. Onder het kopje "Verdomming" zou je ook het woordje naïef maken kunnen plaatsen, of het de-evolueren van het Instinct. En natuurlijk zal de huidige almacht Mammon daar ten volste van profiteren. https://waag.org/nl/article/cooperatieve-visies-op-de-stad Een artikeltje van begin mei wat op één of andere manier ook met de gaande ontwikkelingen hierboven genoemd verbonden zou kunnen worden, over de Distributed Ledger Technologie en AI in ontwikkeling, en al toegepast bij de Nederlandse Centrale Bank. https://cointelegraph.com/news/dutch-central-bank-will-keep-embracing-dlt-but-to-date-findings-are-not-all-positive Zolang de Wereld zich nog verantwoord tegenover de almacht van Geld de

1 Reactie
Tom7
Tom723 mei 2019 - 19:17

Tsjonge jonge. Wat een zinnen, dat krijg je ervan als je diep in het technologisch potjet hebt zitten te kijken. Beep ;)

Minoes&tuin
Minoes&tuin23 mei 2019 - 17:59

Privacy weegt voor mij zwaar, dus inderdaad, dit kan echt niet.