Joop

Eurofobe oorlogsfantasieën in de Volkskrant

  •  
18-12-2012
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
83 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
De retoriek tegen de Europese eenwording begint weer zorgelijke vormen aan te nemen
Het is weer zo ver. Eurofoob Nederland was een tijdje stil na de verpletterende nederlaag van nationale en nationalistische spreekbuis Geert Wilders, maar recente ontwikkelingen in het Brusselse en de wederopstanding van de PVV lijken het verloren zelfvertrouwen van de eurohaters een nieuwe impuls te hebben gegeven. Het gevolg: de retoriek verhardt met als voorlopig dieptepunt zondag een column van Jan Bennink in de Volkskrant vol verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog, fantasieën over al dan niet gewapend verzet en het demoniseren van politici waar Ad Melkert back in the days nog niet van durfde dromen.
Even een disclaimer: met een kritische houding tegenover de plannen van de Europese Commissie en het democratisch tekort binnen de Unie (en – waarom niet? – Nederland) is niets mis. Dat mag best een beetje fel, geen probleem. En full disclosure: Ik mag ‘Superjan’ Bennink graag en weet dat hij geen domrechtse PVV’er is. Maar toch, op een gegeven moment kan retoriek gevaarlijk worden. Hoe gevaarlijk? Nu ja, ik ga natuurlijk niet dezelfde fout maken en allerlei pseudohistorische nepvergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog maken. Ik blijf chronologisch wat dichter bij huis en stel de eurofoben de volgende vraag: wie van jullie ontkent dat de agressieve retoriek vol verwijzingen naar oorlog en fascisme tegen Pim Fortuyn verband hield met zijn moord?
U moet natuurlijk zelf Benninks artikel lezen om een oordeel te kunnen vormen, maar laat ik heel kort zijn (in anti-Europese kringen grijsgedraaide) redenering samenvatten: de Europese Unie is een voortzetting van het Derde Rijk met andere middelen. Geen tanks, geen terreurbombardementen en (nog) geen concentratiekampen, maar wel hetzelfde streven: onderwerping aan een verwerpelijke ideologie (al zegt Bennink niet welke) en een antidemocratische bureaucratische moloch (al heeft deze dan een gekozen parlement en minder ambtenaren dan de stad Amsterdam). Tegen deze poging ons allen de “slavernij” in te drijven, is verzet gewenst, nee zelfs van levensbelang, voordat Barroso, Van Rompuy en Verhofstadt het laatste restje vrijheid uit onze koude, dode vingers wringen.
Vierde Rijk Over de vorm van dit verzet is Bennink duidelijk: “liefst met woorden.” “Liefst”, mind you, niet “enkel”. En als woorden alleen niet het gewenste effect hebben? Dan hebben we altijd nog de prachtige woorden van Winston Churchill: “We shall fight on the beaches.” De boodschap is duidelijk: de EU is het Vierde Rijk, wie pro-Europa is, is een landverrader en er moet verzet à la WOII worden gepleegd om te voorkomen dat wij alsnog slaven worden van de Duitsers (“daar heb je ze weer”, schrijft Superjan).
Natuurlijk roept Bennink niet direct op tot geweld tegen EU-leiders of hun handlangers: politici aan de Duitse leiband of Brussels correspondent Chris Ostendorf van ons “Staatsjournaal”. (Voelt u hoe consequent alles wat niet eurofoob genoeg is wordt vereenzelvigd met totalitarisme?) Maar, meent Bennink, we moeten wel leren van “ons” verzet tegen het “vorige Groot Europese Rijk” (ja ja, we voelen hem, D66 is de NSDAP en zo) en met een “machtige, vreedzame beweging” in opstand komen tegen Brussel.
Heb ik iets gemist tijdens geschiedenisles? Zijn Hitler en de zijnen op de knieën gebracht door massaal vreedzaam verzet? Als dat de les is die we moeten leren, vraag ik mij af: wat doen we dan als dat verzet niet werkt? Wilde Churchill “on the beaches” met een bloemenketting om ‘Kumbaya’ zingen of moeten we zijn woorden toch maar letterlijk nemen en gaan schieten? En op wie? Op Van Rompuy? Rutte? Pechtold? Ostendorf? Ik ken Jan Bennink goed genoeg om te weten dat hij geen vlieg kwaad zal doen en het is dan ook niet om zijn daden dat ik mij zorgen maak.
Landverraad Maar zolang een pro-Europese houding gelijk staat aan landverraad, nazidom en vreemd genoeg (want het lijkt me nogal moeilijk samen te gaan) Stalinisme, maak ik mij wel zorgen. Zorgen over de volgende Volkert, Mohammed of Anders die de anti-Europese oorlogsretoriek wel serieus neemt. Die echt gelooft dat de EU zo’n groot gevaar vormt, dat woorden niet meer volstaan, dat actie, harde, radicale actie moet worden ondernomen. En ze zijn er, de stille (en minder stille) dromers van gewapend verzet en volkstribunalen tegen de nieuwe landverraders – Twitter zit er vol mee.
Na de moord op Fortuyn lag “links” onder vuur omdat de retoriek uit die hoek de kogel in de kamer van Volkert van der Graaf had geladen. Na de moord op van Gogh hoorde je iets soortgelijks richting moslims (en weer links). Na de moordpartij van Anders Breivik waren de rollen omgedraaid en zat “rechts” retorisch in de beklaagdenbank. In Griekenland zien we waar een vergelijkbaar doorgeslagen retoriek versus de EU en Duitsland toe kan leiden en ik weet dat Jan Bennink net zo walgt van het populisme en fascisme van de Gouden Dageraad als ik. Dus hoop ik, Jan, dat je de volgende nuanceringen op het eurofobe refrein onderschrijft:
Nee, de EU is geen voortzetting van het Derde Rijk. Nee, Angela Merkel en haar moderne Duitsland zijn niet de nieuwe Hitler en zijn nazi-lakeien. Nee, pro-Europese politici zijn geen landverraders. Nee, het NOS-journaal is geen modern equivalent van de Pravda en het persbureau TASS.
Pas als we het hierover eens kunnen zijn, is een serieuze en zinnige discussie over de toekomst van de Europese Unie en de rol van Nederland hier binnen (of voor mijn part erbuiten) mogelijk. Ik zal dan de eerste zijn die zich aanmeld voor Jan Benninks massale, vreedzame protest tegen soevereiniteitsoverdracht en uitholling van onze democratische vrijheden.
Volg Bart Schut ook op Twitter

Meer over:

opinie, wereld
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (24)

Tom Meijer
Tom Meijer18 dec. 2012 - 12:45

Helemaal met Schut eens. Ik heb me behoorlijk geërgerd aan het stuk van Bennink. Het raakte kant noch wal en wat Schut hier zegt i.v.m. de moord op Fortuin snijdt hout.

JoopSchouten
JoopSchouten18 dec. 2012 - 12:45

Het probleem is niet de Europese samenwerking op zich maar het zijn de neoliberale economische uitgangspunten die mensen knechten.

JoopSchouten
JoopSchouten18 dec. 2012 - 12:45

Dit Europa creëert honger: http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/12/16/honger-in-portugal

Rootman
Rootman18 dec. 2012 - 12:45

Wat ik mis is een nieuwe cursus 'staatsinrichting', een vakje waar ik tegenopzag, maar uiteindelijk leuk vond. Europa staat voor heel veel. Een tijd niet op de SP gestemd omdat ze 'tegen Europa' waren. Maar welk Europa? Cultureel vind ik Z-Europa essentieel, en sta ik open voor NO Europa- dit sluit zeker Rusland in. ZO Europa incl. Turkije: heb ik moeite mee, met name vanwege hun houding tov. vrouwen. Economisch: falikant tegen zolang het neo liberalisme heerst. Millitair: eerst alle Amerikanen naar huis, geen enkele 'humanitaire' NATO-missie meer. Juridisch: Geen enkel ACTA, of Brein/ timcuick patent/ DRM verdrag meer ondersteunen. Het maken van ALLE medicijnen als generiek- wereldexport: goed voor ons, maar beter: goed voor de patient! Stoppen van repressie van soft- en misschien zelfs alle drugs. Geen hetze tegen prostitutie, selectief tegen trafficking, en maximale inzet tegen slavernij . Krachtig beperken van de macht van banken en grote multinationals!

ErwinW2
ErwinW218 dec. 2012 - 12:45

Als Bart Schut die retoriek zorgwekkend vindt dan verdenk ik hem ervan op een regenachtige zaterdagavond nooit eens een ronde te maken rond de vele anti-EU websites. Oftewel: doe eens gek, lees een keer iets anders dan de Trouw.nl. Dat doet wonderen voor je wereldbeeld.

rgeurtsen
rgeurtsen18 dec. 2012 - 12:45

Hemeltje lief, onze-held-der-domheid-van-opinie van Joop.nl (let op mijn 'onze', intuïtief en spontaan gebruikt) Bart Schutt (sic!) geeft een visie op de discussie over Europa. Wat is het nut daarvan? Welke kennis en visie heeft deze man anders dan wat hij leesst in de media en welicht een boekje hier en daar. Uit niets blijkt dat hij het onderwerp serieus heeft bestudeerd. Ik moet toegeven voor rechts debiel is de kritiek op de EU nauw verbonden met de mening van leiders en opniniemakers. De openingsvraag van Bart Schutte (sic!) lijkt daarom vooral voor mensen met oppervlakkige kennis en een grote behoefte aan leiderschap relevant: Stel de Eurofoben de volgende vraag: "wie van jullie ontkent dat de agressieve retoriek vol verwijzingen naar oorlog en fascisme tegen Pim Fortuyn verband hield met zijn moord?" Ben ik een Eurofoob? Ik ben zeker pro-Europa en de EU, en ik ben vooral vóór het opheffen van het Koninkrijk der Nederlanden. De huidige vorm en de meeste alternatieven voor de toekomst van Europa en de EU zijn niet de mijne. Ik ben voor de incrementele tot standkoming van een unie, een eindbeeld hoef ik niet te hebben, heldere overwegingen over de stand der dingen is wel relevant. En het antwoord op je vraag Bart is NEE. De moordenaar van Fortuijn (die 'y' hoort er echt niet in thuis) heeft heel duidelijke motieven die specifiek voor het slachtoffer golden, waarom hij ook geen gevaar is voor de maatschappij en wat mij betreft gewoon vrij kan komen als zijn straf erop zit. De matschappelijke retoriek in de media heeft ongetwijfeld bijgedragen aan de meningsvorming bij de moordenaar. Maar lang niet zoveel als Bart Schut, ongeïnformeerd als hij zich toont door het het stellen van de vraag, suggereert. Er is nog een fundamentele redenatiefout in het schrijfsel van Bart Schut (waar publiceert de man die zichzelf afficheert als journalist?) geslopen of is het onvermijdelijk vanwege het mislukte reactieve denken dat typisch is voor de recente schrijfsels van Schut op Joop.nl? Hij maakt zich "zorgen over de volgende Volkert, Mohammed of Anders die de anti-Europese oorlogsretoriek wel serieus neemt. Die echt gelooft dat de EU zo'n groot gevaar vormt, dat woorden niet meer volstaan, dat actie, harde, radicale actie moet worden ondernomen." In de denkwereld is een groep verantwordelijk voor het gedrag van een enkeling. Slechte sporters uit de Ere- en eerstedivisie zijn indirect verantwoordelijk gemaakt voor de dood van Richard Nieuwenhuizen... dat is natuurlijk onzin, en niet alle ouders langs de lijn dragen daarvoor ook maar enige verantwoordelijkheid, hoogstens de hufters die tijdens de vechtpartij niet intervenieerden, etc. Een kernmerk van onze maatschappij is dat er een open discussie zou moeten kunnen plaatsvinden, zowel verbaal en symbolisch (het waxinelicht standaardje naar de Koningin), zonder dat een individuele participant in het discours zich zorgen hoeft te maken dan wel rekenschap te geven over het effect op anderen zolang hij/haar anderen niet oproept hem/haar te volgen of tot geweld tegen mensen/personen oproept. In het generaliserende racistische of in ieder geval fundamenteel discriminerende denken van Schut past nauwelijks individuele verantwoordelijkheid. Dat zou namelijk de basis onder zijn wereldbeeld wegslaan, dan is de Kutmarokkaan ineens niet meer een Kutmarokkaan maar gewoon een klootzak die wangedrag toont en aangepakt moet worden. De groepsleden moeten verantwoordelijk gemaakt worden voor het gedrag van en individu uit die groep. Het zinnige alternatief is dat andere burgers, politici of BN-ers, intellectuelen en opninie-leaders tegengas geven zodat binnen het scala van meningen in een maatschappij er ruimte is voor agressie-ontlading en er tegelijkertijd gelijkwaardigheid van allerlei meningen mogelijk blijft. Het is wat mij betreft om heel had te lachen om van schut te kunnen lezen dat "ze zijn er, de stille (en minder stille) dromers van gewapend verzet en volkstribunalen tegen de nieuwe landverraders – Twitter zit er vol mee", zou Schut werkelijk niet door hebben wat hij zelf soms heeft verkondigd aan tegen groepen 'nieuwe landgenoten' agressie oproepende onzin. Wellicht is het licht der redelijkheid bij Schut doorgebroken, met dank aan Bennink als hij voor een zinnige discussie over de Eu als voorwarde stelt: "Nee, de EU is geen voortzetting van het Derde Rijk. Nee, Angela Merkel en haar moderne Duitsland zijn niet de nieuwe Hitler en zijn nazi-lakeien. Nee, pro-Europese politici zijn geen landverraders. Nee, het NOS-journaal is geen modern equivalent van de Pravda en het persbureau TASS." a) volgens mij zinloze voorwaarden. Het zijn prachtige soms holle maar ook treffende metaforen, en gelovigen die erin meegaan zetten zichzelf buiten de redelijkheid. Ook de redelijken die de discussie niet uit de door Schut aangegeven vastgelopen richting kunnen lostrekken falen - is een thema maatschappelijk relevant dan is het aan verschillende participanten om rekening te houden met de onvermijdleijke uitwassen en deze onschadelijk maken. Dat hoort tot het rhetorisch talent dat gevraagd mag worden aan opinieleaders die zichzelf serieus nemen of door redactie in die positie geplaatst worden. Overigens blijft er voor diegenen die serieus van gedachten en meningen willen wisselen is nog steeds genoeg ruimte over. Hufters en botterikken kunnen een intellectuele en gedreven discussie wellicht beperken maar niet indammen en onmogelijk maken. b) zou hij dezelfde veranderingen kunnen voorstellen in het integratiedebat over de discussie over gedrag van next-generation immigranten? Wie weet komt Bart Schut dan nog in de positie waarin hij serieus genomen wordt, niet zozeer als journalist maar als schrijver van commentaren en meningen die ....

neutralist
neutralist18 dec. 2012 - 12:45

Een gedwongen samenwerking tussen landen zoals nu plaatsvindt met het mes op de keel zal op termijn tot twist/oorlog in Europa leiden. Het kan niet anders. Of het waar is of niet: de perceptie is dat Europa wordt gemaakt door bureaucraten in Brussel zonder draagvlak bij de bevolking. De geschiedenis is over zulke ontwikkelingen duidelijk: die worden ooit teruggedraaid. Ik maak me echt zorgen over de uitholling van onze soevereiniteit. Omwille van het redden van de euro geven we alles weg. Angst als drijfveer voor eenwording. Een kind kan raden hoe het afloopt.

Wij, Prins Pils, bij de gratie Gods
Wij, Prins Pils, bij de gratie Gods18 dec. 2012 - 12:45

++ de Europese Unie is een voortzetting van het Derde Rijk met andere middelen. ++ >> Erbarmelijke onzin, die maakt dat ik meteen al afhaak en de auteur echt niet meer serieus nemen kan. De Verenigde Staten laten zien dat het wel goed kan gaan. Je mag het land de As van het Kwaad vinden, maar dat neemt niet weg dat men er zelf zeer tevreden over is, en daar gaat het hier om. Next?

rbakels
rbakels18 dec. 2012 - 12:45

Bennink is bovendien slecht geïnformeerd. Het Derde Rijk was een "eenheidsstaat", want alle touwtjes kwamen bij bij de Führer bij elkaar. Om herhaling te voorkomen bepaalt art. 20 van de Duitse Grondwet dat Duitsland een *bondsstaat* is. En art. 79 lid 3 bepaalt dat deze bepaling nooit geschrapt mag worden. Een bondsstaat is een staat waarin de leden (de "Länder" in het geval van Duitsland) in beginsel zelfstandig zijn, en alleen centraal gebeurt wat zinvol en afgesproken is. Een ander woord voor bondsstaat is "federatie". Jammer dat de Eurofoben een "federatief Europa" taboe hebben verklaard, want uit bovenstaande definitie blijkt dat een federatie nu juist precies is wat veruit de meeste mensen willen. Juist de afwijzing van een federatie betekent een keuze voor en nazistische staatsvorm, respectievelijk een "EUSSR"! (Want de USSR was slechts in naam een "unie": de opperste sovjet was de baas). Populisten weten dat allemaal wellicht ook, maar zij vissen graag in troebel water, en streven er naar de verwarring te verergeren omdat zij weten dat een verward volk gaat roepen om een Sterke Man, zeker als een economische crisis nog een steuntje in de rug geeft. Dat gebeurde namelijk rond 1930 in Duitsland. En hedendaagse populisten proberen dat kunstje te herhalen. Jammer dat de Volkskrant blijkbaar zo om (rechtse) lezers verlegen zit dat columnisten de opdracht krijgen zo groot mogelijke onzin op te schrijven. Tenminste, dat vermoed ik. Want ze weten dat alle aandacht goed is, en dat je meer aandacht krijgt als je een probleem bent. Aandacht van Bart Schut en van mij!

1 Reactie
TheoJ2
TheoJ218 dec. 2012 - 12:45

[maar zij vissen graag in troebel water] Je laat je gedachten bepalen door wantrouwen.

[verwijderd]
[verwijderd]18 dec. 2012 - 12:45

Het gekrakeel van de vooruitgangsverliezers zal echt niet verstommen. Hooguit hoor je het geblaf van de honden in de verte wegsterven terwijl de karavaan verder trekt.

1 Reactie
rgeurtsen
rgeurtsen18 dec. 2012 - 12:45

Inderdaad, en in dit geval is dat maar goed ook.

TheoJ2
TheoJ218 dec. 2012 - 12:45

Hitler is inderdaad niet op de knieën gebracht door massaal vreedzaam verzet. Als dat wel gebeurd was (en dan graag tijdig) dan had dat veel ellende bespaard.

1 Reactie
rgeurtsen
rgeurtsen18 dec. 2012 - 12:45

Theo je maakt dezelfde fout als velen symbolische slachtoffers die net als Bart Schut generaliseren. Hulpvraag: Wanneer ontstonden de concentratiekampen? Hoeveel mensen zaten daarin vóór mei 1940? Verdiep je maar eens in de redenen waarom Die Weisse Rose ontstond en wat hun boodschap was.

[verwijderd]
[verwijderd]18 dec. 2012 - 12:45

Ben ook gewoon een voorstander van Europa, altijd geweest ook. Wel denk ik dat het Oostblok weer mag worden afgestoten want de economieën en culturen verschillen teveel van de onze. We gaan al half failliet door steun aan de vakantieparadijsjes in de zuidelijke helft van Europa, ik moet er niet aan denken wat er gebeurt als het arme Oostblok aan het geldinfuus wil. Zonder die arme gebieden kunnen we prima verder.

1 Reactie
TheoJ2
TheoJ218 dec. 2012 - 12:45

[Wel denk ik dat het Oostblok weer mag worden afgestoten] Helaas, afstoten van landen mag niet volgens het EU-verdrag.

[verwijderd]
[verwijderd]18 dec. 2012 - 12:45

Gisteravond legde een oud DNB directeur in een programma over de EU uit dat hij van het begin af sceptisch over de euro was gweest. Zoals hij het formuleerde 'van te voren niet goed over nagedacht wat de gevolgen zouden zijn'. EU voormannetje Van Rompuy heeft het desondanks over 'klachten dat de uitbouw van de euro zone niet snel genoeg gaat'. Het is natuurlijk vervelend voor de Eu en euro gelovigen dat er inmiddels steeds meer ketters komen. Maar er is hoop voor hen, Monti riep al dat kritiek op de EU strafbaar moet worden, en net heeft het illustere EU parlement geeist dat bij de komende EU verkiezingen alleen pro EU partijen mogen meedoen. Stalin methoden, dus. Helaas is de hele EU nooit goed doorgedacht, en nu de EU rampen zich beginnen af te tekenen, geldt het spreekwoord 'beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald'. Terug naar de EEG is dus het devies. Overigens is het natuurlijk juist dat Berlijn inmiddels de hoofdstad van Europa geworden is. Om voorzitter te worden van de club van ministers van financiën moest Dijsselbloem een sollicitatiegesprek voeren met Schäuble, Merkel veegde de laatste plannetjes van Van Rompuy van tafel met de woorden 'literatuur voor de achterbank (van haar auto)', en 'we hebben nu genoeg voor de euro gedaan'. Verder is het uiterst treurig dat deze schrijver de gangbare verhaaltjes over de tweede wereldoorlog zomaar slikt. Zo is het hem kennelijk niet bekend dat Hitler Duitsland in drie jaar de Duitse werkloosheid vrijwel tot nul reduceerde. Roosevelt lukte dat niet zonder wereldoorlog. Verder snapt hij ook niet dat Duitsland nu het enige grote functionerende land van de EU is.

1 Reactie
Sternenstaub
Sternenstaub18 dec. 2012 - 12:45

Artikel dat Monti's gevaarlijke waan, die hij dus deelt met andere Eurotirannen, bespreekt: http://ejbron.wordpress.com/2012/10/12/kritiek-op-de-eu-weldra-strafbaar/

[verwijderd]
[verwijderd]18 dec. 2012 - 12:45

De kritiek waartegen Bart zich teweer telt is erg overtrokken. Doch zij heeft een harde kern van waarheid die ik deel. De EU is grotendeels van de lobbyisten en het grote bedrijfsleven, zet zich onvoldoende in voor mensenrechten, is de grotere ondernemer teveel ter wille en draait veel teveel om economisch denken. In neoliberale geest, welteverstaan. Daaruit volgt dat de EU te ondemocratisch is, teveel in het voordeel van banken en Noord Europese belangen werkt en toestaat dat de burger beroofd wordt terwijl het feest nog lang doorging in de financiële sector. Het met geen wanklank laten passeren van de beroving van diegenen die part noch deel hebben gehad aan het feest aan de bovenkant is een groot schandaal.

1 Reactie
Sternenstaub
Sternenstaub18 dec. 2012 - 12:45

Verstandige woorden.

JanB2
JanB218 dec. 2012 - 12:45

Als er iets nationalisme, fascisme en het gevaar op geweldadige interne conflicten (en een burgeroorlog is ook een oorlog) aanwakkert dan is het de politiek van Brussel zelf. Nieuwe dageraad in Griekenland, geweld tegen Zigeuners in Hongarije en de Catalaanse afscheidingsbeweging vieren hoogtij in deze dagen van crisis die door het grootkapitaal en hun Brusselse handlangers zijn veroorzaakt. Van een instrument ter handhaving van de vrede in Europa is de EU ontaard in een instituut dat het vertrouwen in de democratie ondermijnt, volkeren tegen elkaar opzet en vuige lieden volop de kans geeft om misbruik te maken van de politieke situatie. PS Om bepaalde lieden voor te zijn: en wie in een reactie de SP in in Nederland meent te moeten rekenen onder die vuige lieden is gewoon een oen (m/v) die niet beseft wat er feitelijk aan de hand is.

1 Reactie
Sternenstaub
Sternenstaub18 dec. 2012 - 12:45

Hear, hear!

Sternenstaub
Sternenstaub18 dec. 2012 - 12:45

"Eurofobe oorlogsfantasieën in de Volkskrant De retoriek tegen de Europese eenwording begint weer zorgelijke vormen aan te nemen" Dit tendentieuze stuk is nota bene juist een voorbeeld van een denk- en uitingswijze m.b.t. Europa en haar critici, die zorgelijk geacht moet worden. Ik zal het duidelijk maken door kop en subkop te veranderen: Eurofiele projecties van schuld en boete Ideologische retoriek voor de Europese eenwording heeft zorgelijke vormen aangenomen als marginalisering en verkettering van Eurocritici

1 Reactie
rgeurtsen
rgeurtsen18 dec. 2012 - 12:45

zo halfweg ben ik het hier helemaal mee eens. Bart Schut en Joop.nl levert helemaal geen zinnige bijdrage aan het debat over Europa. Het zijn uitingen van de slechtste kant van de discussie.