EU-liefde in Buitenhof

Zondag waren de president van Europa, Herman van Rompuy, en schrijver Arnon Grunberg te gast in een speciale uitzending van Buitenhof over de Europese verkiezingen. Presentator Pieter Jan Hagens probeerde er onder meer achter te komen waar de weerzin (of: weerstand) tegen Europa vandaan komt.

Op 22 mei gaan we naar de stembus om voor het Europees Parlement te stemmen. De hoofdvraag rondom deze verkiezingen lijkt in Nederland vooral te draaien om ‘meer of minder Europa’. Het anti-geluid klinkt, ondanks oproepen als ‘komt uit de kast als Europeaan’ , luider dan ooit. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Volgens schrijver Arnon Grunberg neigt het anti-Europa sentiment naar verkapte vreemdelingenhaat. Men wil minder Europa uit angst voor ‘de ander’. Maar ook desinformatie speelt volgens Grunberg een grote rol. Politici zouden desinformatie gebruiken om het anti-Europa sentiment aan te wakkeren. Grunberg noemt als voorbeeld de link die wordt gelegd tussen financiële steun aan Griekenland en de angst dat de pensioenen in Nederland in gevaar komen. Dat laatste zou een gevolg zijn van het eerste, zo schreef iemand in de Volkskrant. Maar die redenatie klopt niet, zegt Grunberg.

Van Rompuy sluit zich bij hem aan. Volgens hem zou Nederland juist veel meer problemen hebben gehad als de Europese lidstaten Griekenland níet zouden hebben geholpen. Wel twijfelt hij aan de snelheid waarmee Griekenland gedwongen werd het begrotingstekort terug te dringen. Achter al die banken en instanties, achter al dat geld, zitten ook mensen, en het is belangrijk dat die niet uit het oog worden verloren.

De president van Europa toont zich in de uitzending een groot voorstander van verdere samenwerking van Europa. Zo pleit hij onder meer voor een bankenunie. In het verleden kon één land 18 munten hebben, nu hebben 18 landen één munt, benadrukt hij. “We hebben de geschiedenis omgedraaid.” Het plan om één munt in te voeren was volgens Van Rompuy een politiek ingegeven plan. De economische onderbouwing heeft men vervolgens verwaarloosd. Een bankenunie moet daar volgens hem nu een oplossing voor bieden.

Eerder schoof Guy Verhofstadt, de lijsttrekker van de liberalen, aan tafel in Buitenhof. Hij zei destijds het woord ‘vrede’ niet meer in één zin met de Europese Unie te gebruiken. Volgens hem zegt die link jongeren niets meer. Van Rompuy is die mening ook toebedeeld, al benadrukt hij in de uitzending meerdere keren het belang van de Europese Unie voor de vrede. Volgens Van Rompuy is vrede een belangrijke pijler voor de EU. Als voorbeeld noemt hij Oekraïne, dat graag bij de Europese Unie wil horen, juist omdat de EU stabiliteit en vrede betekent, aldus de Vlaming.

Toch zijn ook andere pijlers belangrijk. Hij noemt voorspoed, werkgelegenheid en welvaart. Door de Eurozonecrisis wordt Europa direct geassocieerd met crisis, maar niet met welvaart en voorspoed, die juist is opgebouwd mede dankzij Europa, aldus Van Rompuy. Zelfs de aanpak van de Eurozonecrisis heeft volgens hem uiteindelijk resultaten geleverd ‘in termen van jobs en levensstandaard’. Dat wordt vaak vergeten.

De kritiek dat de Europese ‘instituten’ niet zichtbaar en ver weg zijn, terwijl ze ‘daar in Brussel’ wel over van alles en nog wat in de individuele lidstaten beslissen, wuift Van Rompuy weg. Alle beslissingen worden volgens hem goedgekeurd door álle lidstaten. Toch lijkt met name op het gebied van het terugdringen van de begrotingstekorten van de lidstaten, Europa een grote rol te spelen. Het terugdringen van de begrotingstekorten zouden de lidstaten vooral voor zichzelf moeten willen doen, zegt Van Rompuy. Het is in eerste instantie in het belang van de economische gezondheid van de landen zelf. Bovendien bemoeit Europa zich niet met hóe de begrotingen terug worden gedrongen. Dat is aan de lidstaten zelf. Wel is het, omdat we in Europa één gezamenlijke munt hebben, belangrijk dat Europa een ‘stok achter de deur’ heeft.

Van Rompuy sluit af met de oproep:

Stem alsjeblieft voor het Europees project, omdat de EU blijvend belang is.”