EU-geld over de Balk(an)

Op 16 september jongstleden heeft voorzitter Juncker van de Europese Commissie Bulgarije ruim 100 miljoen euro toegezegd om de grenzen met Turkije beter te beveiligen. 108 miljoen euro voor een grens van 240 kilometer. Dat is 450.000 euro per kilometer. Waar gaat dat geld aan worden uitgegeven?

Hek Anderhalf jaar geleden heeft Bulgarije al een flink hek neergezet op het door vluchtelingen meest overgestoken stuk grens tussen de plaatsen Andreevo en Lesovo. 32 kilometer razor wire, camera’s en bewaking voor ruim een ton per kilometer. Dat hek werkt blijkbaar niet goed want zij die echt willen, maken met behulp van tapijten (over het hek heen) en tunneltjes (onder het hek door) toch ongezien de oversteek.

Er is dus een nieuw hek nodig. Prima. We willen als EU natuurlijk zelf bepalen hoeveel vluchtelingen we opnemen en vooral wanneer dat gebeurt. We hebben namelijk geen ruimte om iedereen zomaar op te vangen en trouwens, zou Turkije niet zorgen voor degelijke opvang? Dat hek moet dus groter, hoger, dieper en scherper. En dat mag over de gehele linie uiteraard ruim vier keer zoveel kosten, toch?

Vriendjes Dat in 2014 het geld besteed aan het eerste hek zonder aanbestedingsprocedure is neergezet door de beste vriendjes van de lokale overheid, kunnen we begrijpen. Het moest snel en dan zit democratie en transparantie alleen maar in de weg. En dat dat hek toch een niet goed functionerende tijdelijke oplossing bleek te zijn is ook nog wel te verkroppen. We gaan die illegale oversteek immers nu écht aanpakken, een beetje à la Trump. Gelukkig liggen de plannen voor het nieuwe hek al klaar en ook ditmaal is er niet gekozen voor een openbare aanbesteding. Waarom zou je? De vriendjes staan al handenwrijvend met hun betonmolentjes en BMW 7-series aan de grens.

Kunnen we dat geld ook anders besteden? Het Bulgaarse salaris voor een politieagent of douanier ligt inclusief werkgeverslasten rond de 600 euro per maand. Met 108 miljoen euro financier je dus 750 fte’s per kilometer, oftewel voor de komende vier jaar een agent in de dag- én nachtdienst per 200 meter (je kan in Bulgarije namelijk zonder problemen iemand 12-urige shifts laten maken), en dan is er nog geld over om eventueel verzuim op te vangen.

Joekel Een bouwvakker is hier nog goedkoper dan een politieagent, ongeveer tweederde van de prijs. En als je besluit een muur neer te zetten hoef je ze natuurlijk geen vier jaar op de loonlijst te hebben staan. Voor 108 miljoen koop je hier een joekel van een muur waar zelf Djengis Khan nog van zou terugdeinzen. Politiek gezien ligt het bouwen van een joekel van een muur wel een beetje moeilijk. Het o zo gevoelige Turkije zou aanstoot kunnen nemen aan zo’n imposant bouwwerk en de internationale spanningen zouden onbedoeld kunnen toenemen.

Zullen we die 108 miljoen eens over een andere boeg gooien? Bulgarije kampt al jaren met een schrijnende bevolkingskrimp en een pijnlijke braindrain. Van in 1990 een bevolking van 9 miljoen naar een huidige van krap 7 miljoen inwoners. Met name de dorpen lopen leeg en vergrijzen sterk. Een ontelbaar aantal huizen en boerderijtjes op het platteland staat leeg en is bovendien te koop voor prijzen rond de 5000 euro per vrijstaande woning met stuk grond. Doe daar nog eens 5000 euro bij om te boel op te lappen en ruim 10.000 gezinnen hebben een woning.

Daarmee sla je in één klap een hele zwerm vliegen: Bulgarije doet wat geen ander EU land durft, je bent verzekerd van een flinke boost in de lokale economie, de bevolkingskrimp wordt ingedamd, hoogopgeleide Syriërs compenseren vertrekkende hooggeschoolde Bulgaren en de grensbewaking hoeft minder krampachtig te worden gehandhaafd. Belangrijkst van al: de vluchtelingen krijgen een veilig toevluchtsoord en een kans op een nieuw begin.

Het is me een raadsel waarom dit soort creativiteit volledig afwezig is in het nadenken over de vluchtelingencrisis.