Energietransitie biedt kansen voor links

"hij zal alles doen om links te associëren met de USSR en Stalin" Doe niet zo mal. USSR, Stalin en SP hebben werkelijk niets met links te maken. Dat wisten echte socialisten al toen Marx in de eerste internationale kwam frauderen met stemmachtigingen.

"Het is toch een enorme misser om de energietransitie voor links op te willen eisen?" Bovendien nog voor het verkeerde soort links ook: dat van alles in handen van de overheid en het komt wel goed. Terwijl de technieken juist ontstaan waardoor iedereen energie op kan wekken en steeds meer mensen zonnecollectoren op hun dak zetten of dat in coöperatief verband regelen. Hoe meer je dat soort decentrale mogelijkheden faciliteert des te meer krijgen mensen de energievoorziening zelf in handen. De energietransitie gebruiken om energiebedrijven weer te nationaliseren komt vooral neer op het overbrengen van de risico's van marktpartijen naar de belastingbetaler. Waarom zou je dat willen? Er is bepaald geen gebrek aan concurrentie (je wordt zelfs helemaal gekgebeld om over te stappen) en marktpartijen zijn bereid om de benodigde investeringen te doen. Dan hoeft daar toch geen collectief geld naartoe. Beperk je liever tot wat wel de taak van de overheid is: het verzorgen van het netwerk, omdat dat unieke infrastructuur is waarbij concurrentie ongewenst is (je wilt geen vier of vijf concurrerende netwerken met hun eigen verdeelstations, elektriciteitsmasten en leidingen tot aan de voordeur). Daarnaast is de overheid de scheidsrechter die de regels van het spel bepaalt: wel of geen kolencentrales enzovoorts. Wil je overheidsgeld gebruiken voor de energietransitie dan moet je dat niet zo dom doen als de SP wil (leveranciers opkopen) maar dan moet je die transitie stimuleren. Bijvoorbeeld door gericht geld beschikbaar te stellen voor het daartoe benodigde onderzoek: dat kan rechtstreeks naar de universiteiten of (als je er echt Keynesiaanse investeringen van wilt maken) naar kennisinstituten waarin naast de universiteiten bedrijven participeren die een veelvoud van dat geld investeren. Zoals een Amsterdamse PvdA-wethouder een kennisinstituut binnen heeft gesleept waarin multinationals de overheidsinvestering verveelvoudigd hebben en behalve Nederlandse universiteiten o.a. ook het MIT participeert om gezamenlijk te werken aan klimaatneutrale steden. Dan ga je op een slimme manier met overheidsgeld om: alleen al door de samenwerking met het MIT krijgt het niveau van de Nederlandse universiteiten een enorme boast, er zijn enorme investeringen in de kenniseconomie aangetrokken en het geheel heeft een enorme aanzuigende werking en levert veel werkgelegenheid op. Met het perspectief om in de toekomst een voorname rol te gaan spelen op dit vlak, zoals we dat bijvoorbeeld ook doen op het gebied van de offshore. Bovendien is een klimaatneutrale stad alleen mogelijk door heel veel decentrale oplossingen opeen te stapelen: het heeft behalve voor de infrastructuur consequenties voor ieder huis en ieder bedrijf. En het maakt dan ook iedereen (of in sommige gevallen: ieders huisbaas) energieleverancier. Dus net als met zonnepanelen liggen er prachtige mogelijkheden om voor een enorme machtsverschuiving te zorgen in de verhouding tussen grootschalige producenten en wie nu nog louter consument is. Je hebt werkelijk niets in de politiek (ook niet in de linkse) te zoeken als je in de energietransitie alleen een kans voor links ziet als je met domme voorstellen komt als het nationaliseren van energieproducenten. Werkelijk niemand wordt er beter van als je risicokapitaal dat nodig is voor nieuwe ontwikkelingen exclusief door de belastingbetaler op laat hoesten. Laat dat maar aan vrijwillige investeerders over en gebruik het overheidsgeld waar het voor bedoeld is: om te stimuleren en richting te geven. En die richting kan tweeledig zijn. Enerzijds gericht op de energietransitie, anderzijds op het herverdelen van de macht door te decentraliseren. Echte socialisten herinneren zich nog wel hoe dat gaat: zoals toen ze woningcoöperaties en coöperatieve bedrijven oprichtten. Alleen de SP, die de brutaliteit heeft om te poseren als de erfgenaam van zo ongeveer alle socialistische stromingen in Nederland, heeft daar geen benul van: die denken dat socialistische woningbouw gesubsidieerde woningbouw is en dat je uiteindelijk het best een staatswoningbureau kan hebben dat de huisvesting regelt.

Maar Paddy, het gaat niet om de energietransitie opeisen, het gaat er om wie je laat profiteren van grote projecten in het (buiten)gebied van je gemeente. Projecten waar we allemaal tegenaan kijken (windmolens dus). En waarvan de baten ten goede kunnen komen aan heel de gemeenschap. En met die baten kun je vervolgens anderen helpen om bij te dragen aan de transitie: zo snijdt het mes aan twee kanten. Wat Piet de Geus zegt, over 'leveranciers opkopen' klopt dan ook helemaal niet.

“Wat Piet de Geus zegt, over ‘leveranciers opkopen’ klopt dan ook helemaal niet.” Uit het verhaal van Piet blijkt duidelijk dat ook hij inziet dat de linkse koers om in te zetten op kleinschalige, decentrale energieopwekking, ondersteund door grootschalige overheidsvoorzieningen voor transport en opslag waar dat nodig is, de juiste is. Alleen bijt Piet liever zijn tong uit dan dat toe te geven; hij zal alles doen om links te associëren met de USSR en Stalin, ook al is dat al 50 jaar achterhaald. De toekomst zal soortgelijke ontwikkelingen te zien geven in het openbaar vervoer en de gezondheidszorg, waarbij de huidige kapitalistische schijnconstructies het loodje zullen leggen. Je zult er getuige van zijn hoe Piet langzaam in die richting opschuift.

"Uit het verhaal van Piet blijkt duidelijk dat ook hij inziet dat de linkse koers om in te zetten op kleinschalige, decentrale energieopwekking, ondersteund door grootschalige overheidsvoorzieningen voor transport en opslag waar dat nodig is, de juiste is." Alleen ben jij blind voor het verschil tussen opwekking en het netwerk: opwekken kan iedereen, dus dat hoeft de overheid niet te doen. Die hoeft slechts de spelregels te bepalen en te zorgen dat er geen monopolies ontstaan. De 'linkse' koers die de SP'er hierboven bepleit is om de opwekking in overheidshanden te nemen en dan heb je werkelijk niets begrepen van een gemengde economie. "hij zal alles doen om links te associëren met de USSR en Stalin" Beter opletten: louter nep-links.

"Ik zag nogal wat vertrouwen in dingen die nog ontwikkeld, c.q. uitgevonden moeten worden. Men gaat er op voorhand van uit dat dat dan ook in de komende decennia zal gebeuren." Gezien de snelheid van de ontwikkeling op gebieden als supergeleiding en andere nieuwe technieken kun je dat gerust een educated guess noemen. Wat niet betekent dat het vanzelf wel goed zal komen maar wel dat daar inspanningen op gericht moeten worden die vergelijkbaar zijn met de Deltawerken of de ontwikkelingen van de ruimtevaart in de jaren zestig. Ook al waren die laatsten gemotiveerd door koudeoorlogsdenken. "Ook dertig, of vijftig, of honderd jaar geleden waren er mooie toekomstdromen." En ondertussen leef jij in een weelde die je je dertig, vijftig of honderd jaar terug niet had kunnen dromen in je plaggenhut of je vochtige kelder. Dat je persoonlijke dromen niet zijn uitgekomen moet je niet op de rest van de wereld projecteren.

@ Piet - je bedient je steeds vaker van een trucje dat in de geestelijke gezondheidszorg "invullen" heet. Zo fantaseer je er lustig op los over mijn eigen privé-leven, terwijl je me niet kent. Ik doe dat nou nooit over jou, omdat het een zwaktebod is; het verraadt een gebrek aan solide argumenten. Voor zover ik weet, ben je niet telepathisch begaafd, helderziend, of anderszins bovennatuurlijk deskundig. Zou je dit in het vervolg achterwege kunnen laten? Persoonlijke aanvallen, in de vorm van al fantaserend kleineren, die staan niemand bijzonder goed. Ook Piet de Geus niet.

"Zo fantaseer je er lustig op los" Jij bent degene die anderen de godganse dag psychische afwijkingen toedicht. En dan ben je verbaasd dat boemerangs de neiging hebben terug te komen?

reactie op Piet deGeus hieronder.

Zo kunnen we ook weer naast het gemeentelijke water- en energiebedrijf, een gemeenteziekenhuis en een gemeentelijk vervoerbedrijf opzetten en vervolgens lijkt het me de hoogste tijd dat wij als staat, de gezondheidszorg weer in eigen handen neemt door die te staats-privatiseren..

"Zo kunnen we ook weer naast het gemeentelijke water- en energiebedrijf, een gemeenteziekenhuis en een gemeentelijk vervoerbedrijf opzetten" Ik zou zeggen: ga de politiek in en zie of je genoeg 'we' om je heen kunt verzamelen die in staat zijn om ook maar iets op te zetten.

"Ik zou zeggen: ga de politiek in" Nou nee, ik weet ook wel dat jij en je partijgenoten er in geslaagd zijn om de boel voor een habbekrats te verkopen om je pensioen mee te betalen en dat de weg terug moeilijk is. Ik wacht wel tot jouw wereld failliet is, mocht ik dat nog meemaken. ik protesteerde slechts tegen de manier waarop jij die privatiseringen als iets positiefs probeert te framen, nota bene door de weg terug naar gemeenschappelijk eigendom als een verworvenheid van de privatiseringen te presenteren. Schaamteloos!

"ik protesteerde slechts tegen de manier waarop jij die privatiseringen als iets positiefs probeert te framen" Omdat je weer eens dom en kortzichtig bent. Privatisering in combinatie met decentralisering biedt uitstekende mogelijkheden, dat is wat ik betoog. Dat is iets anders dan privatisering op zich: daar zijn alleen ideologische gekkies categorisch voor of tegen. Als het bijvoorbeeld gaat om het netbeheer dan heb je het over een sector die je juist weer niet moet privatiseren: omdat er nu eenmaal geen concurrerende netwerken naast elkaar aangelegd kunnen worden. En als er door de aard van de zaak sprake is van monopolievorming moet je dat niet aan de markt overlaten, want dat noemen we marktfalen. Dus ligt daar weer wel een taak voor de overheid en moet je vooral niet privatiseren. Lastig hè, een wereld die niet zwart-wit is maar waarin je zaken op hun merites beoordeelt. "nota bene door de weg terug naar gemeenschappelijk eigendom als een verworvenheid van de privatiseringen te presenteren" Welnee, voor die slechtste van alle opties plaatste ik niet voor niets een 'desnoods'. Omdat dat uiteraard weer de keuze van de SP is: geen zonnepanelen op je dak plaatsen, je niet verenigen in een coöperatie maar het vadertje staat laten regelen en zo proberen via de politiek een vinger in andermans pap te krijgen.

Ondernemers als Piet zijn doodsbenauwd dat de burger er achter komt dat de politiek ook een manier is om je te organiseren en dat dit niet het monopolie is van de ondernemers = het kapitaal. Ondernemers die vadertje staat vooral zien als een organisatie waar je de bijkomende kosten van het exploiteren van de natuurlijke hulpbronnen op kunt afwentelen, met als leidraad: wij maken er een zootje van en jullie mogen het opruimen

"Ondernemers als Piet zijn doodsbenauwd dat de burger er achter komt dat de politiek ook een manier is om je te organiseren" Hoeveel procent van de bevolking organiseert zich ook alweer op die manier? Zijn dat er meer of minder dan alleen al het aantal mensen dat zonnepanelen op het dak plaatst? "en dat dit niet het monopolie is van de ondernemers = het kapitaal" Kennelijk ontgaat het je dat burgers niet alleen mekkeren maar dat er ook burgers zijn die zich organiseren om daadwerkelijk iets op eigen kracht te bereiken. Kennelijk staat dat veel te ver van je af om er ook maar een beetje zicht op te hebben. Dan zit je bij de SP op je plek maar doe vooral niet alsof dat 'links' is.

Ik ben niet van de SP: dat zijn tegenwoordig sociaal-democraten en die zijn me veel te rechts. Ik ben nog een echte socialist.

"Ik ben nog een echte socialist." Dan zou je niet de overheid als oplossing voor alles zien (wat die overheid doet hangt ook maar net af van de coalitie van dienst) maar juist meteen van de ontstane mogelijkheden gebruik maken om een coöperatie op te zetten en zo tegenmacht te organiseren. Of ben je ergens onderweg vergeten dat het socialisme geen afhankelijkheidsbeweging maar een emancipatiebeweging was? Dan zul je ook nooit begrijpen waarom het met de woningbouwcoöperaties al mis ging toen de overheid zich ermee ging bemoeien: aanvankelijk gewenst omdat ze subsidies gingen verstrekken maar uiteindelijk met als resultaat hoe de vlag er tegenwoordig bij hangt. Omdat de leden nooit meer van zich lieten horen en zich ook geen lid meer voelden maar slechts klant. Juist als socialist moet je gespitst zijn op iedere kans om macht van de overheid of het grote bedrijfsleven terug te pakken en aan de burgers te geven. De energietransitie en de daarmee gepaard gaande decentralisatie biedt daar in combinatie met de privatisering uitgelezen kansen toe. Niet alleen omdat je je huis energieneutraal kunt maken maar ook omdat je stroom terug kunt leveren aan het net. Zaken als het netbeheer en het waterbedrijf moet je niet privatiseren, omdat daar geen concurrentie mogelijk is. In dat rijtje hoort wat mij betreft ook het kabelbedrijf en het telefonienetwerk thuis: het is natuurlijk niet de bedoeling dat diverse concurrenten allemaal hun eigen kabels onder de grond stoppen. Net zoals het niet de bedoeling is dat concurrenten allemaal spoornetwerken en tolwegen naast elkaar aan gaan leggen. Dus betreft het unieke infrastructuur en is het een taak van de overheid. Maar het leveren van energie aan het netwerk hoort daar niet toe: op dat terrein krijgen juist steeds meer mensen een kans, tot en met het individu of collectief dat zonnepanelen installeert. Dus die mogelijkheden moet je zoveel mogelijk gebruiken om tegenmacht te organiseren, zodat we na de energietransitie niet alleen maar onafhankelijk zijn geworden van het Russische gas maar ook een stuk minder van het grote bedrijfsleven en de overheid.

"Dus waarom wel zonnepanelen?" Daarom pleiten we hier in Oss er ook voor dat er opbrengsten vd windmolens, want die komen er, in een duurzaamheidsfonds gaan waarmee projecten zoals zonnepanelen op huurwoningen gefinancierd kunnen worden (uiteraard in samenwerking met de woningbouwcorporatie). Zo zorgen we voor een omslag voor iedereen. Overigens gaat er naar fossiele energie ook een massa subsidie, laten we dat niet vergeten.

In Duitsland is de energietransitie wat verder op weg. Een kwh kost daar nu bijna 30 cent. Dat is 9 cent meer dan in NL. Bij een gemiddeld verbruik van 3500 kwh per jaar betekent dat dat elk huishouden zo'n 3500 x 9 cent is iets meer dan 300 euro per jaar meer kwijt is. De linkse arme kiezer zal zich genaaid voelen door de linkse partijen die de energietransitie erdoor duwen. Honderdduizenden zijn al van de stroom afgesloten omdat ze de rekeningen niet meer kunnen betalen in Duitsland. https://fd.nl/economie-politiek/1212621/duitse-energietransitie-is-financiele-en-planologische-ramp

"Overigens gaat er naar fossiele energie ook een massa subsidie, laten we dat niet vergeten." Geef eens een paar voorbeelden. Subsidie aan kolencentrales telt alvast niet want dat is subsidie op bio-brandstof. (die pellets die van de andere kant van de oceaan komen)

@Martijn Tonies : de bekende riedel over fossiele subsidies is al diverse malen onderuit gehaald. In olieproducerende landen als Venezuela is de brandstof vrijwel gratis. Grote bedrijven krijgen in vele landen, waaronder Nederland, korting op energie. Dat wordt als subsidie gezien. Daar kan ik nog wel een beetje inkomen, maar het leeuwendeel van de vermeende fossiele subsidies bestaat uit aannames, zeker driekwart betreft gezondheids- en milieuschade. Zelfs reiskostenvergoedingen worden meegerekend. In vrijwel alle Europese landen wordt energie bijzonder zwaar belast, dat zou je dan in feite moeten wegstrepen tegen de nadelen. Er zijn uiteraard ook voordelen van fossiele energie, de huidige welvaart zou nooit bereikt zijn zonder de toegenomen mobiliteit, verwarming en wat al niet.

De energietransitie wordt simpel voorgesteld door bestaande kolen en gascentrales te vervangen door windmolens en zonnepanelen, en klaar ben je. Door variaties in wind en zon is het aanbod onstabiel en kan er voor zorgen dat het hele stroomnet uitvalt door overbelasting. Tennet betaalt al in Duitsland 1 miljard per jaar als schadevergoeding aan windparkeigenaren omdat de windparken preventief van het net moeten worden geschakeld omdat anders het hele net uitvalt. https://www.telegraaf.nl/financieel/1494999/tennet-betaalt-miljard-voor-stilleggen-centrales Ik heb zelf zonnepanelen en een slechte dag heeft een opbrengst van 0,5 kwh (winter, grauw weer) en een zomerse dag 35 Kwh. Een variatie van factor 70. Volstrekt onbetrouwbaar op macro niveau.

Dat riep ik ook altijd in reactie op 100% hernieuwbare energie voorstellen maar tegenwoordig zie ik dat genuanceerder. De energietransitie is een geleidelijk pas waarbij van 0% naar 100% hernieuwbaar in 2050 gestreefd wordt. Wanneer die hernieuwbare energie met name door windmolens en zonnepanelen ingevuld gaat worden dan gaat het bij 25% - 30% knellen omdat de opbrengstpieken de vraag overstijgt en je omdat vraag en aanbod in balans moet zijn, je dan windparken of zonneparken moet afsluiten. De rest van de energievoorziening is dan nog steeds fossiel, kern-energie en in beperkte mate biomassa, waarvoor geldt dat je centrales kan opschakelen en afschakelen binnen een bepaald tijdsbestek afhankelijk van het type centrale. Die voornoemde 25%-30% kan je verhogen door verschillende maatregelen zoals: * stroom te exporteren naar andere landen voor zover ze daar op dat moment ook niet te maken hebben met pieken in wind en zon; * apparatuur als warmtepompen, EV laders, boilers slimmer te maken en zo aan vraagsturing te doen; * kortcyclische opslag in accu's * lange termijn opslag in stuwmeren (die we niet hebben in NL) In combinatie met het slimmer worden van het net (smart grid) kan je dus een groter aandeel hernieuwbare energie opnemen zonder dat je stroom hoeft weg te gooien (curtailment) door bijv. windparken tijdelijk af te sluiten. Hoe hoger het aandeel hernieuwbare energie hoe lastiger het wordt en hoe vaker er sprake zal zijn van curtailment. Hiermee is er nog geen oplossing voor 100% hernieuwbaar maar door bovengenoemde maatregelen kan je wel 10 - 20 jaar vooruit zonder dat enorme accu's voor opslag nodig zijn. Daar komt bij dat over 10 jaar de elektrische auto (EV) een groter aandeel heeft waarbij de accu's in beperkte mate mee kunnen helpen om vraag en aanbod in balans te brengen door flexibel te laden en ontladen omdat de meeste EV's niet iedere nacht compleet volgeladen hoeven te worden want gemiddeld rijdt een auto maar 30km per dag. Ondertussen is er nog steeds noodzaak voor bijv. gascentrales om op bewolkte dagen en windstille dagen voor voldoende elektriciteit te zorgen. Wanneer je helemaal van fossiel af wil in 2050 dan zal je zaken als synthetisch gas, biogas, biomassa e.d. moeten inzetten om de wisselvalligheid van wind en zon op te vangen. Wellicht zijn de accu's over 30 jaar stukken goedkoper en kan je gecombineerd met thuisaccu's, de EV e.d. het best een aantal dagen uitzingen zonder gascentrales maar het is een beetje voorbarig om nu al met een oplossing voor 2050 te komen en daar een prijskaartje aan te hangen terwijl de technologische innovatie gewoon door gaat. Reken er dus maar op dat veel van de elementen van een stabiele energievoorziening in 2050 als goedkope opslag, hoog rendement PV, blauwe energie en andere vormen van membranen, katalysatoren e.d. die een bijdrage kunnen leveren aan synthetisch gas, nog uitgevonden gaan worden waardoor het voorbarig is om er vanuit te gaan dat straks iedereen aan de thuisopslag zit. Een geheel gedecentraliseerde grid komt er namelijk niet want de kunst is het verdelen van de energie en dat gaat steeds meer op Europese schaal plaatsvinden, met als kanttekening dat lokaal opgewekte energie zoveel mogelijk lokaal verbruikt wordt al dan niet met wijkaccu's. En dan is er ook nog de nucleaire optie als thoriumcentrales en ontwikkelingen op het gebied van kernfusie die ons over tientallen jaren kunnen helpen in de zogenaamde CO2 reductie. Veel van de problemen van een hoge penetratiegraad van hernieuwbaar is dan opgelost omdat de huidige vormen van hernieuwbaar dan minder van belang zijn. Ten slotte gaat het om CO2 reductie. (Sorry voor het lange verhaal maar merk dat maar weinig mensen snappen wanneer en hoeveel opslag nodig is in het transitiepad)

Grotendeels eens met de reactie van Marc Marc. Ik denk dat ons land ongeschikt is voor het op grote schaal opwekken van zonne- en windenergie. Het waait hier te weinig en als het al waait is dat niet hard genoeg. Je mag blij zijn als een turbine op land een productiefactor van 20 % haalt. Over zonne-energie zal ik het maar niet in hebben in ons overwegend bewolkte landje. Dat is misschien handig voor het opwekken van energie voor de airconditioning: het aanbod correspondeert met de vraag. We zijn nu al bezig met een transitie terwijl we het probleem van grote opslag nog lang niet hebben opgelost. De houding van de gemiddelde transitievoorstander is: als we maar voor miljarden euro's windmolens neerzetten en het publiek vertellen voor hoeveel huishoudens die energie kunnen opwekken komt het vanzelf goed.

"Een belangrijke kleinigheid die bij de energietransitie vaak vergeten wordt is de energieopslag." Hoezo wordt dat vergeten? Alleen Volkswagen investeert de komende jaren al 50 miljard in het ontwikkelen van accu's voor elektrische auto's en de concurrentie blijft daar amper bij achter. Daarnaast wordt er veel onderzoek gedaan naar supergeleiding, waardoor je over een veel groter gebied kunt middelen: waait het op de ene plaats niet dan wel op de andere en anders schijnt de zon wel ergens of draait een waterkrachtcentrale op volle toeren. En dan zijn er nog technieken als warmtewisseling waarbij je een overschot ondergronds op kunt slaan en stuwmeren die je vol kunt pompen als er een overschot is. Het is vooral een kwestie van geld investeren en dan komen de oplossingen vanzelf. Ik las onlangs zelfs iets over wolkenkrabbers die energie opwekken en opslaan: er komen door turbulente nogal wat krachten op de gevel van wolkenkrabbers terecht en die krachten moeten afgevoerd worden. Doorgaans is dat naar contragewichten en andere constructies in de kelderverdiepingen. Ook die kracht kun je gebruiken om energie op te wekken.

"Wellicht zijn de accu’s over 30 jaar stukken goedkoper" Ga daar maar vanuit, want de concurrentie op het gebied van het ontwikkelen van accu's met een hoger rendement en een hogere capaciteit is enorm: Volkswagen alleen al investeert daar 50 miljard in, omdat je zonder goede en goedkope accu's geen concurrerende elektrische auto kunt maken. Het grootste probleem dat daarbij getackeld moet worden is overigens dat accu's nu nog afhankelijk zijn van grondstoffen die een stuk eindiger zijn dan fossiele brandstoffen. Hergebruik scheelt natuurlijk al een stuk maar de vraag is of dat soelaas biedt bij het toenemende volume. Je ziet nu al dat China roofbouw pleegt op de zeldzame metalen in het eigen land en buiten de landsgrenzen enorme voorraden voor zichzelf hebben geclaimd. Wil je dat het opslaan van energie niet afhankelijk is van schaarse grondstoffen dan vergt dat als het ware een tweede transitie, waar uiteraard de nodige ontwikkelingskosten mee gemoeid gaan. Waarbij een eerste stap kan zijn om alleen accu's te gebruiken in gevallen waarin je de energievoorraad inderdaad in een doos met je mee moet voeren. In andere gevallen kun je dan beter gebruik maken van ondergrondse opslag van warmte, opslaan van energie in een tijdelijk hoger peil van het IJsselmeer en dergelijke. Je kunt je zelfs voorstellen dat het onzin is om accu's te gebruiken om auto's over snelwegen te laten rijden: misschien is het veel beter om ze de beschikbare energie meteen te laten verbruiken zoals een metro, trein, tram of trolleybus. De accu gebruik je dan alleen als buffer voor situaties waarin er geen directe energie beschikbaar is (als je over een landweggetje rijdt), zoals je in een hybride de fossiele brandstof gebruikt voor als de accu leeg is. Energietransitie gaat niet alleen over welke energiebronnen je gebruikt en hoe je de opslag van energie regelt: het gaat ook over het (afhankelijk van de stand van de techniek) zoeken naar een nieuw evenwicht tussen welke bronnen je op welk moment gebruikt. Curtailment bestrijdt je ook door energie die uit een bepaalde bron in overmaat beschikbaar is overal waar mogelijk is te gebruiken en op die momenten geen zinloos gebruik te maken van accu's. Die accu's moet je op zulke momenten juist opladen om een buffervoorraad op te bouwen en niet op het moment dat daarvoor extra capaciteit nodig is. Dan ben je niet aan het balanceren maar aan het extra belasten.

@Piet, ik drukte mij te voorzichtig uit. Natuurlijk wordt opslag veel goedkoper. Verder zijn we het wel eens. Ik wil er nog aan toevoegen dat mijn verwachting is dat de zogenaamde rare earth materials vervangen worden door minder schaarse metalen of zouten, afhankelijk van de toepassing. Voor auto's is energiedichtheid per kg van belang, voor grid storage is dat geen factor en bieden bijvoorbeeld zout batterijen een uitkomst.

@Marc Marc Ik kan er op zich wel in komen dat we een heel eind komen met wind en zon icm vraagsturing, exporteren en opslag. Maar als je toch ook verwacht dat er wel een Thorium centrale gaat komen, waarom dan al die moeite? Met stroom uit zo'n centrale heb je al die vraagsturing, dure transport netwerken en opslag helemaal niet nodig. Kunnen we dan nu niet gewoon beter volledig daar op inzetten? Spaart een hoop geld en die CO2 reductie daar schiet het met wind en zon toch al niet erg op.

@Bart, ik ga daar niet over. De realiteit is dat de hele wereld zich aan het inzetten is voor CO2 reductie en dat je dat moet doen met de middelen die nu ter beschikking staan. Dat dat niet altijd even slim gedaan wordt is een gegeven. De nieuwe kolenmijn in Duitsland, het grote aandeel kolenstroom in Duitsland, allemaal voorbeelden van hoe het niet moet. Wat jij voorstelt is wachten tot technologie gereed is terwijl het hoogst onzeker is wanneer bijvoorbeeld thorium centrales productierijp zijn. Dat kan 20 jaar duren. Dat is politiek niet verkoopbaar omdat de inzet is om nu al CO2 uitstoot te reduceren. Kernenergie zou ook nog kunnen maar uit de meest recente voorbeelden van kerncentrales in Europa blijkt dat atoomstroom uit een moderne centrale duurder is dan windstroom. De vergelijking is niet helemaal eerlijk maar zolang het aandeel windenergie niet groot genoeg is om extra maatregelen als veel opslag te introduceren om de windstroom aan te kunnen, is atoomstroom gewoon te duur. En laat nou net het grootste kritiekpunt tegen hernieuwbare energie zijn dat het "gesubsidieerde" stroom is. Argumentatie als de economie gaat kapot als de stroom te duur wordt gelden dan ook voor atoomstroom. Daarnaast ben je zo 15-20 jaar verder voordat het proces, idee, ontwerp, vergunning, bouw, productie is doorlopen en dan zit je in 2038. Dus binnen het huidige politieke klimaat, de roep om nu wat aan CO2 reductie te doen, de huidige consensus over AGW, is de kans nihil dat er massaal gekozen gaat worden voor de nucleaire optie. Dus leuk idee maar vergeet het maar. Prima verder dat er een kernenergielobby is, niet prima dat ieder realiteitsbesef ontbreekt. PS, op climategate zal je mijn reacties niet meer zien, ik heb een allergie voor niet eerlijke berichtgeving en het niveau en de wijze waarop er gereageerd wordt. Te veel boosheid en aluhoedjes.

@Marc Marc “De realiteit is dat de hele wereld zich aan het inzetten is voor CO2 reductie en dat je dat moet doen met de middelen die nu ter beschikking staan.” Ja dat zal best, maar we kunnen er hier wel op wijzen dat die middelen op dit moment nagenoeg niks uit halen. En dat terwijl er wereldwijd plannen zijn voor de bouw van 1600 kolencentrales, dan gaan onze windmolens echt niet die CO2 uitstoot terugbrengen. En je kent Björn Lomborg’s argument wel waarschijnlijk? Je moet problemen niet rangschikken naar hoe slecht ze wel niet zijn, maar juist kijken welke oplossingen het meest rendabel zijn. En dan zijn onze oplossingen voor het klimaatprobleem op dit moment gewoon nog onrendabel, we doen er gewoon heel weinig goeds mee. Behalve dan een goed gevoel krijgen.. maar met een goed gevoel red je geen levens of het milieu. Wat betreft dure kernenergie, dat is alles te wijten aan het negatieve klimaat rond kernenergie. Daardoor zijn bedrijven heel terughoudend, de veiligheidseisen torenhoog en relatief weinig specialisten met de benodigde kennis.

"Kernenergie zou ook nog kunnen maar uit de meest recente voorbeelden van kerncentrales in Europa blijkt dat atoomstroom uit een moderne centrale duurder is dan windstroom. " Maar je vergeet daarbij wel dat atoomstroom veel waardevoller is dan windstroom, omdat het 24/7 betrouwbaar geleverd kan worden. (als atoomstroom al duurder is, het is maar net welke kosten je wel/niet aan een modaliteit toerekent)

@Spoorloper, dat geef ik toch zelf ook aan dat de vergelijking niet helemaal eerlijk is .... @Bart Dat de effecten van het huidige aandeel hernieuwbare energie nihil zijn kan toch geen argument zijn om er dan maar mee te stoppen. Het gaat om de prijs per ontweken ton CO2 uitstoot en dat gaat verder dan elektriciteit alleen. Bovendien, windenergie scoort redelijk gunstig t.a.v. prijs per ontweken co2 uitstoot.

Erg goede reacties van Marc Marc en Gaitj. De grote problemen bij wind en zon zijn en blijven : problemen met de opslag en de fluctuaties in het aanbod. Of opslag in de accu's van elektrische auto's echt zo'n succes kan worden betwijfel ik zeer; voorlopig zijn er nog erg weinig en wie wil de accu hiervoor beschikbaar stellen. Ook diverse andere technieken staan nog in de kinderschoenen, zoals blauwe energie en opslag in stuwmeren (het plan-Lievense bijvoorbeeld). TenneT schijnt voor 40 miljard een energie-eiland in de Noordzee te willen plaatsen. Wie weet wat de toekomst brengt. Voorlopig blijft het vooral toekomstmuziek, maar de techniek gaat snel en je moet een keer beginnen. Ik hoop wel dat we het een beetje kunnen betalen, vooral als huizenbezitter vrees ik dwang.

Hallo Marc, in Oss betoogden wij dat het college uit moest zoeken wat de mogelijke voordelen zouden zijn van het zelf exploiteren van 2 windmolens, daar wilde het college niet aan. Via vragen aan de ambtenaren zijn de cijfers in bovenstaand document tot stand gekomen, het betreft een ruwe berekening. Uit een onderzoek door een extern bureau naar haalbaarheid van verschillende exploitatie modellen, kwam voor zelf ontwikkelen zelfs nog een positiever beeld naar voren. Het grootste verschil tussen ontstaat, behalve door goedkoper lenen en het niet mee hoeven te doen aan grondspeculatie, vooral door het gebrek aan winstoogmerk: er wordt niets uitgekeerd aan (particuliere) investeerders, alle winst kan rechtstreeks een duurzaamheidsfonds in. Afijn, ik hoop dat het nu wat duidelijker is.

@Martijn, dank voor de toelichting. Ik hoop dat de win win situatie uitkomt. Succes!

"Opslag blijft een groot probleem, een Tesla is niet te betalen en de thuisaccu’s van dit merk bieden soelaas voor hooguit twee dagen." Vond dit artikel meneer korheiden. http://www.groenerekenkamer.nl/6273/grootschalige-energieopslag-middel-accus-betaalbaar/ Ik word een beetje moe van partijen die alle realiteit uit het oog verliezen, uit electoraal gewin......De burger krijgt de rekening, vergeet dat niet.

@Hertog : bedankt voor je reactie. Ik hoop dat ook anderen dit geweldige artikel lezen. Ik kende het al, er is geen speld tussen te krijgen. Helaas wordt iedere persoon of organisatie die kritische vragen stelt bij de energietransitie, meteen in de hoek van klimaatontkenners gezet. Die hoef je niet serieus te nemen. Dat gebeurt doorgaans ook met de berichten van de Groene Rekenkamer

@Kor, het is een uitzondering dat de groenerekenkamer een redelijk artikel plaatst met een beetje fatsoenlijke berekening. Maar goed, het gaat over een niet realistisch scenario van 100% hernieuwbaar in 2030 dus om daar nou uit te concluderen dan opslag onbetaalbaar is gaat wat ver. De meerderheid van de artikelen aldaar zit tegen het bedrog aan. Vooral Hetzler kan er wat van en als hij wat schrijft, ga er dan maar van uit dat het anders zit. Dus mochten anderen verder lezen dan dat ene artikel, wees gewaarschuwd want openlijk twijfelen ze aan de mate van AGW, ze vertrouwen geen informatie van Nederlandse onderzoeksinstituten als TNO, universiteiten e.d. en ze zien overal een complot in. Met dat als basis kan je bijna geen objectief artikelen schrijven.

@Marc : Ik ken de groene rekenkamer goed en inderdaad, vele artikelen zijn nogal ronkend en de AGW wordt regelmatig betwijfeld. Toch is het goed dat er dergelijke geluiden zijn, niet om de AGW te betwijfelen, maar wel vanwege de vraag m.b.t. haalbaarheid en betaalbaarheid. Je merkt terecht op dat 100% hernieuwbaar in 2030 niet haalbaar is (laat Marianne Minnesma het maar niet horen), dus vertrouwen we maar op spectaculaire technologische ontwikkelingen in de toekomst. Ik ben en blijf van mening dat de energietransitie een bijzonder dure grap wordt. Hopelijk heb ik ongelijk.