En nu is het uit, met de WiFi

‘We have free WiFi’ staat er in grote en sierlijke letters op de romp van het vliegtuig. Mijn hart maakt een klein sprongetje. Immers, met WiFi gedurende mijn vlucht kan ik in alle rust de nieuwste foto’s van alle insta-narcisten bekijken. En ik ben weer op de hoogte van wat deze maand het meest verkochte kledingstuk is. En o ja, ik kan ook wat mails  opmaken. Wel zo handig als je zo’n onmisbaar persoon bent als ik. En eveneens kan ik manlief alvast seinen dat hij op tijd het eten klaar zet. Ik wil namelijk geen kwartiertje wachten.

Ideaal toch? Ik durf eigenlijk geen ‘nee’ te denken.

Maar, als ik eenmaal het vliegtuig betreed, word ik onrustig.

Moet ik voor WiFi in het vliegtuig in mijn handjes knijpen? Is dit waar ik al jaren op heb gewacht?

Even later, als ik eenmaal in het vliegtuig zit (nog zonder WiFi aan) en ik opvallend veel mensen veegbewegingen zie maken op het scherm van hun smartphone, begint het nog meer te knagen. Ik sluit mijn ogen en laat mijn hoofd met een lichte dreun tegen de hoofdleuning vallen.

Wat begrijpen jullie niet? Ik vind het juist een zegen om in een vliegtuig mijn telefoon eens níet als mijn meest trouwe metgezel te hebben. Even geen impuls-swipen meer (soms weet je niet waarom je je telefoon pakt toch?). Even geen mail linea recta terugsturen ‘omdat het kan’. Even geen smartphone-amnesie (het idee dat je iets wil opzoeken op je telefoon, maar je bij het aanraken van je telefoon dusdanig afgeleid wordt door meerdere doorgaans irrelevante apps en/of berichten, dat je vergeet waar je je telefoon eigenlijk voor pakte).

Maar wél eindelijk Shutter Island afkijken zonder met één oog appjes te lezen. En eindelijk Knausgård uitlezen waarvan de bladwijzer inmiddels vergeeld is. En eindelijk eens het hele album van Muse in één keer luisteren. En eindelijk eens gewoon mijmeren, als u nog weet wat dat inhoudt.

Kortom, een moment voor mezelf. Dat was toch ook altijd het heilige van een vliegtuig?

En nu hoor ik u denken: je hóeft die WiFi toch niet aan te zetten in het vliegtuig?

Nee niemand verplicht mij. Maar als u enige kennis heeft van de psychologie van de mens, dan weet u dat wanneer een (over het algemeen fijne) makkelijke afleiding met korte beloning letterlijk maar een druk op de knop op de smartphone is, je wel van beton moet zijn wil je het -zeker als je een paar uur op een stoel bent vastgegespt- allicht niet even uitproberen. En je weet immers maar nooit, of internet je na duizenden uren erop gespendeerd te hebben, nu wel een échte (langdurige) beloning bezorgt nietwaar?

Dus heb ik het toch uitgeprobeerd. Maar na een paar seconden kreeg ik echter een nog beklemmender gevoel.

Hoe onvoorstelbaar afhankelijk zijn we tegenwoordig van de smartphone!? Het heeft ons volledig in de greep, letterlijk en figuurlijk. Niet alleen in het vliegtuig, maar ook als je door de stad of het bos wandelt. Je ziet de mooie café’tjes niet, je ziet niet hoe groen de bomen zijn. Ik wilde ook zeggen: je ziet niet hoe bijzonder mensen er uit kunnen zien. Maar die mensen zitten ook op hun smartphone, dus zie je ze niet echt.

En nog meer. Doordat de smartphone ons zo vaak om aandacht vraagt en we daardoor minder lang aan één stuk door aan een taak werken, wordt het vermogen tot (diepe) concentratie verminderd. Dit is niet alleen van belang voor je werk, maar belemmert ook het aangaan en onderhouden van relaties. Het is immers moeilijker om iemand goed te volgen en te begrijpen als je telkens een bliepje hoort van links of rechts. Daarbij, door zo vaak je aandacht te richten op je beeldscherm in plaats van op jezelf, weet je niet meer wat je echt voelt of denkt (en wie je bent?).

En bovenal: de smartphone vreet energie. Denk alleen al aan het aantal hits dat je krijgt in zoekmachines, of de ontelbare filmpjes die op Youtube staan die je stuk voor stuk meerdere keren kan bekijken. Dat wil ons brein helemaal niet. Onze hersenen willen soms gewoon even bijkomen van alle zintuiglijke informatie, of simpelweg nadenken om nieuwe ideëen uit te werken.

Kortom, de smartphone slurpt tijd, energie en isoleert ons van de omgeving en van onszelf.

Is dat dus wat we willen? Verworden tot verlengde arm van je smartphone en je wel en wee laten bepalen door een apparaatje?

Nee, ik niet. En ik kan me niet voorstellen dat u ‘ja’ knikt of denkt.

Derhalve doe ik een poging voor een oplossing van dit probleem: collectieve gedragstherapie! Ga eens wandelen zonder telefoon. Schrijf de boodschappen eens op een ouderwets papiertje. Zet uw WiFi en mobiele data een middagje uit als u op familiebezoek bent, of gewoon als u thuis bent.

Ja, u zult ergens doorheen moeten, maar de grijpreflex naar de telefoon zal verminderen. Zeker als de omgeving ook zijn gedrag aanpast. Vraag uw vrienden en familie weten ook de WiFi en mobiele data eens uit te zetten of de smartphone thuis te laten liggen.

En, beste café- en restauranthouders: maak WiFi-vrije zones, net zoals met roken/niet roken. Voor de NS geldt wat mij betreft hetzelfde. Om maar over de vliegmaatschappijen te zwijgen.

Wat ik ga doen?

Over een kleine twee weken zal ik in 24 uur naar Nieuw-Zeeland vliegen, om daar 24 dagen lang offline te zijn en uiteraard weer een etmaal terug te vliegen.

Nu maar hopen dat deze vliegmaatschappij niet zo vooruitstrevend is, of juist wel;-)