Elk streven naar een coronavrije leefomgeving heeft huiveringwekkende kanten

Burgemeester Bill de Blasio van New York neemt geen halve maatregelen. Binnenkort is het ongevaccineerden verboden de binnenruimtes van horeca, sportscholen en bioscopen te betreden. Dat geldt voor de klanten én het personeel. Zo hoopt De Blasio zijn burgers te stimuleren hun prikken te halen. Drang zouden ze dat op een Nederlands stadhuis noemen. Je hoeft niet maar als je weigert, maken we je het leven zuur.

Tegelijkertijd dringt de burgemeester er bij alle gevaccineerden op aan in die binnenruimtes wel degelijk een mondkapje te dragen. Een verplichting, zoals die geldt in het openbaar vervoer, op scholen en in ziekenhuizen, vindt hij vooralsnog te ver gaan. Aan de andere kant aarzelde hij niet voor gemeentelijk personeel een vaccinatieplicht in te voeren. Het is daarnaast voor New Yorkers lucratief zich bij een gemeentelijke locatie te laten prikken want dan ontvangen zij honderd dollar premie.

Het is een allegaartje aan maatregelen dat burgers beloont als ze zich laten prikken en straft als ze zich aan vaccinatie onttrekken. Dat is de enige lijn die je erin kunt ontdekken, behalve misschien dat De Blasio graag een algemene vaccinatieplicht in zou voeren maar dan de Amerikaanse wet op zijn weg vindt. Dus realiseert hij in arren moede iets wat daar nog het meest op lijkt.

Kan Nederland een voorbeeld aan De Blasio nemen? August Hans den Boef constateerde al dat een vaccinatieplicht bij ons uit den boze is omdat dit gewetensproblemen op kan leveren bij bepaalde soorten gelovigen. Die hebben volgens hem in de praktijk meer rechten dan de overige burgers. Een vaderlandse De Blasio zou onmiddellijk de pas worden afgesneden. Zie ook de kerkgang bij de Gereformeerde Gemeente in het hartje van de lockdown. Kon je niks tegen doen. Den Boef wijst er mismoedig op dat Nederland zelfs geen uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens gebruikt waarin wordt gesteld dat de volksgezondheid boven het recht op lichamelijke integriteit gaat.

Misschien moet je proberen het over een andere boeg te gooien. Het gaat, zoals het Europese Hof zegt, bij dit soort kwesties inderdaad niet om jouw persoonlijke gezondheid maar die van een ander. Dan kent ons land wel degelijk een precedent. Aan het begin van deze eeuw al heeft iedere Nederlander recht gekregen op een rookvrije werkplek en een rookvrije horeca, althans binnenshuis.

Je kunt van dat recht niet afzien en uitnodigend zeggen: “Wat mij betreft hoef je niet naar buiten om te roken”. Op grond daarvan wordt het burgers op steeds meer plekken onmogelijk gemaakt er eentje op te steken. Ze laten dan immers anderen ongewild meeroken en brengen zo hun gezondheid in gevaar. De afgelopen jaren is het aantal rookvrije zones steeds meer uitgebreid. De tijd is niet ver meer dat verslaafden alleen nog maar thuis hun behoefte aan nicotine mogen bevredigen. Tot de overheid daarin een argument te meer ziet om je kinderen uit huis te halen. Daar kun je donder op zeggen. Elektronische sigaretten elimineren het meerookeffect voor het allergrootste deel. Die uitweg voor verslaafden wordt meer en meer met verboden afgesneden. De ander mag niet het minste risico lopen door jouw toedoen kankerverwekkende stoffen in het lichaam te krijgen.

Naar analogie hiervan zou het logisch zijn als burgers een zoveel mogelijk coronavrije leefomgeving eisen. Altijd en overal. Je wilt binnen niet dicht in de buurt zijn van eventueel besmettelijke personen. Dat kan alleen door hen de toegang te ontzeggen tot ruimtes waarin jij verkeert: sportscholen, de horeca, het openbaar vervoer, school, kantoor, fabriek. Niemand verplicht je een prik te halen maar je komt gewoon nergens meer in en je kunt ook je brood niet meer verdienen. Andermans veiligheid gaat voor. Kijk maar naar de antirookwetgeving.

Lag het maar zo eenvoudig. In New York heeft De Blasio zélf zijn strenge maatregelen ondergraven door gevaccineerden sterk aan te raden in openbare binnenruimtes toch mondkapjes te dragen. Kennelijk vertrouwt hij ook hen niet genoeg. Als gevaccineerden geen besmettingshaarden zijn, is het onzin ze een mondkapjesplicht op te leggen. Dat doet de burgemeester wel. En niet ten onrechte want uit steeds meer gegevens blijkt dat gevaccineerden het virus nog steeds verspreiden. Verschillende landen hebben hun maatregelen daarop al aangepast. In hun ogen bieden privileges voor gevaccineerden schijnveiligheid.

Conclusie: als je coronavrije binnenruimtes voor iedereen wilt realiseren, is massaal en overal testen de enige mogelijkheid. Dat heeft op zijn beurt alleen maar zin als de testbewijzen niet te vervalsen zijn, hetwelk overigens een vrome wens is. Anders glippen teveel besmettingshaarden er doorheen. Men zou ook zware sancties moeten leggen op het zich zonder of met vervalste documentatie bevinden op plekken waar men die moet kunnen tonen. Nog zwaarder dienen zij bestraft te worden die zulke onechte documenten leveren. Dan nog zou het maatschappelijk leven vastlopen omdat de ene helft van de burgers bezig was de andere helft continu te testen en te controleren.

Dat is geen optie. Aan de horizon doemt dan de volgende serie lockdowns op. Dat kunnen wij dankzij steunregelingen in rijke landen nog wel een tijdje volhouden maar ook die zijn eindig en op den uur stort dan de economie toch in elkaar. In ontwikkelingslanden zie je al hoe lockdowns mensen massaal in de armoede storten. Wij in het verwende Noorden zullen daar een stuk minder adequaat op reageren dan de veel meer aan onzekerheid gewende inwoners van het Zuiden.

Er is nog één alternatief: corona accepteren als een risico des levens. Met vaccinaties kunnen burgers zich goed tegen het virus beschermen. Wie ze weigert, komt in de gezondheidszorg terecht maar daar gelden geen privileges meer. Geplande zorg wordt niet uitgesteld omdat zich coronaslachtoffers melden. Vol is vol. Men zou zelfs een maximum aan ziekenhuisbedden kunnen stellen voor coronapatiënten want zij lijden aan een eenvoudig vermijdbare ziekte. De dokter zegt tegen dikke mensen ook dat ze eerst maar eens moeten vermageren. Natuurlijk zal er nu en dan een gevaccineerde tussen de ernstige patiënten liggen maar die heeft dan pech. Een honderd procent risicoloze samenleving voor iedereen is onmogelijk. En wie weet, komt er nog wel eens een betaalbaar geneesmiddel.

Élk streven naar een zo coronavrij mogelijke samenleving heeft huiveringwekkende kanten. Hoeveel hebben wij over voor een zo coronavrij mogelijke leefomgeving? We zitten nog steeds middenin een rampenfilm en een goede afloop is allerminst zeker. Verdomd mensen, dit is ook al geen gouden eeuw. Toch is er hoop: in het verleden ebden dodelijke epidemieën na een jaar of twee drie vanzelf weg. De mensen begroeven hun doden, ze incasseerden hun erfenissen. Ze begonnen opnieuw.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.