Einde van de postbode

Een wilde staking onder TNT postbodes deze week vanwege onderbezetting en te hoge werkdruk. Het voormalige staatsbedrijf reorganiseert en wil 11.000 postbodes ontslaan, waarvan 4.500 gedwongen, terwijl er volop werk is. De Productiedivisie waaronder de postbodes vallen, maakte in 2009 zelfs nog een geschatte winst van 488 miljoen euro en blijft daarmee het meest lucratieve onderdeel van TNT.

Alle postbodes met een contract van 25 uur of meer worden door TNT ontslagen en vervangen door goedkope parttime krachten. Er wordt ze geen perspectief geboden om ergens anders in het bedrijf te werken. De 55-jarige postbode Marius is wanhopig na 30 jaar bij de post gewerkt te hebben. Hij heeft een gezin te onderhouden en zal met zijn leeftijd niet snel weer aan een andere baan komen: ‘Er is zo ontzettend veel werk, laat ons gewoon werken. Wij willen graag werken.’

Peter Wiechman van de AbvaKabo zegt dat het niet zo kan zijn dat je duizenden mensen gaat ontslaan en dat je de ruimte bij een goedlopend bedrijfsonderdeel wel hebt, maar willens en wetens niet wilt benutten. De Pakketdivisie van TNT is bijvoorbeeld een snel groeiend bedrijfsonderdeel, waar overtollige postbodes zouden kunnen werken, maar TNT kiest ervoor het overgrote deel van dat werk uit te besteden en duizenden postbodes te ontslaan.

Een teamcoach die de postbodes moet aansturen, gaat het aan het hart dat teamcoaches aan de ene kant mensen eruit moeten werken en aan de andere kant te weinig mensen hebben om al het werk aan te kunnen op hun vestiging.

Een van de vele veranderingen die TNT al doorgevoerd heeft, is het zo optimaal mogelijk werken, Optivo genoemd. Postbode Leon beschrijft hoe hij, als hij op zijn stoel zit, nu nog net 5 cm. naar links of naar rechts mag draaien, maar verder niet van zijn stoel af mag.

Collega-postbode Appie zegt over de werkdruk in ZEMBLA: ‘Ze zeggen: je krijgt 90 seconden per brief. Dat is allemaal leuk en aardig als je een brievenbus hebt waar je met je auto langs kan rijden, maar als je de brievenbus wat verder weg hebt, dan lukt dat gewoon niet.’

Leo is onlangs met de Vut gegaan. Hij geeft aan dat in zijn team zeker drie van de acht mensen overspannen zijn geraakt. ‘Dus zo grijpt het wel aan, ja.’

Het bestuur van TNT kiest er vooral voor tegemoet te komen aan de wensen van de aandeelhouders ten koste van de werknemers, zegt econoom H. Schenk. ‘Die hedgefondsen proberen het bedrijf een richting op te sturen, die uiteindelijk zal resulteren in hoge winstgevendheid en hoge dividenden. Door korte termijn bezuinigingen. En dat zijn vooral bezuinigingen op de arbeidsvoorwaarden.’

TNT geeft echter aan dat de toenemende concurrentie en de volumedaling in de post de redenen zijn voor de reorganisaties. De Universiteit van Utrecht berekende voor ZEMBLA dat het voormalige staatsbedrijf ondanks de liberalisatie nog 85,7% van de Nederlandse markt in handen heeft. En dat TNT jaarlijks een omzet van 10 miljard euro heeft en 1,13 miljard euro winst maakt. De TNT Maildivisie – waar TNT Productie het sterkste bedrijfsonderdeel van is – zorgt voor 40 procent van de inkomsten van het hele bedrijf TNT. En genereert meer dan 70 procent van alle winst die het hele bedrijf wereldwijd maakt.

De ZEMBLA-aflevering ‘Einde van de postbode’ is op zaterdag 16 oktober om 22.30 uur te zien bij de VARA op Nederland 2.