Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Eigenlijk wel goed nieuws van dat aardgas

  •  
02-02-2018
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
12030291885_4dfb01d671_z

© cc-foto: FNV Bondgenoten

Weer wat om voor te leven: Nederland moet zichzelf opnieuw uitvinden en omkatten
De Groninger boeren die gisteren met slechts twee trekkers hun gezicht lieten zien in Den Haag, hebben het met hun aanwezigheid nog eens gemarkeerd: Nederland staat op het breukvlak van een nieuwe tijd. We hebben bijna twee decennia doorgemodderd. Een gedeelte van de Nederlanders laat zich tot op de huidige dag wijs maken dat ons land bedreigd wordt door immigratie en wat ze de laatste maanden in sommige onwelriekende krochten van het internet “omvolking” noemen, en ondertussen handhaven politici van de gevestigde orde min of meer de status quo. Ze laten de verzorgingsstaat verpieteren. Ze zijn gefixeerd op wat met een verkeerd woord het Nederlandse huishoudboekje heet. Ze bezuinigden zich door de crisis van 2008 heen en slaan zich op de borst nu mondiale ontwikkelingen ervoor zorgen dat het weer wat beter gaat. Althans als je de statistieken bekijkt.
Verleden jaar zag het er nog naar uit dat dit het lot zou blijven van Nederland, aanslibsel van Europese rivieren waar de klok altijd een beetje achter loopt, ook al leek hij in de jaren zestig van de vorige eeuw even een slinger naar voren te krijgen. De effecten daarvan zijn echter weggeëbd: tegen structureel te traag tikken is geen kruid gewassen.
Roofbouw We zijn er in geslaagd een paar jaar de blik naar elders te richten, naar de spoken op het behang, maar nu worden we met een crisis van ongekende omvang geconfronteerd. De roofbouw, in Groningen gepleegd op moeder Aarde, keert zich tegen ons. We moeten van het gas af en snel ook. Heel de Nederlandse energiehuishouding is verouderd en contraproductief. Woensdag rekende het Algemeen Dagblad voor dat het afschakelen van het gas en het overgaan op een nieuwe energievoorziening minstens achttienduizend euro per huishouden zou kosten. Het is een gigantisch karwei, een nieuwe donkere wolk aan de horizon. Althans zo wordt het momenteel gepresenteerd.
Minister Wiebes doet zijn uiterste best zoveel mogelijk empathie te tonen zodat de Groninger activisten veilig weggestopt kunnen worden in overlegcircuits, waarin zij volgens Den Haag horen. Premier Rutte, van wie leiding en inspiratie hoort uit te gaan, schittert ondertussen door afwezigheid. Men treedt deze crisis tegemoet met de vertrouwde methodes van doormodderland.
Massaproductie En dat terwijl zich hier een wenkend perspectief voordoet. Het Nederland van de wederopbouw is toegerust voor een industriële samenleving met massaproductie, waarvoor enorme hoeveelheden energie noodzakelijk zijn. De bevolking, werkzaam in fabrieken en op grote kantoren, wordt geacht lang op dezelfde plek te blijven wonen want het was een vaste banenland, enkele decennia zelfs met verzorging van de wieg tot het graf. Daarom ook is het eigen woningbezit de laatste decennia zo bevorderd, dit ten koste van de huursector.
Nederland was een land van huisje boompje beestje, waarbij dat beestje in de praktijk de auto voor de deur was. MKB vergeten, Han? Nee, dat MKB fungeert vaak als toeleveringsbedrijf voor grote conglomeraten en ook de kleine en middelgrote ondernemers zijn weinig flexibel. Nederlands trots is het familiebedrijf dat de eeuwen trotseert.
Nieuwe fase Die tijden zijn voorbij nu het kapitalisme met de ICT een nieuwe fase is ingetreden. Wij moeten Nederland opnieuw inrichten en de aardgascrisis is daarvoor een een prachtige aanleiding. De oude industriële samenleving heeft ons met een atmosfeer vol CO2 en een klimaatprobleem opgezadeld. Het is daarom noodzakelijk dat wij onze economie en onze manier van leven verduurzamen, dat we ons zo weinig mogelijk afhankelijk maken van kolen, olie en gas. Er zijn ook belangrijke geopolitieke redenen om dat te doen want die grondstoffen komen voor een belangrijk deel uit gebieden waar men Europa niet echt goed gezind is.
Geen politicus durft het woord in de mond te nemen maar Nederland wordt geteisterd door een gigantische woningnood zoals alle jonge stelletjes weten die maar geen plekje voor zichzelf kunnen vinden dat past bij hun gezamenlijk budget. De toestand op de wegen begint steeds meer de vormen aan te nemen van een verkeersinfarct, de spoorwegen kunnen in de spits het aanbod nauwelijks aan en ook hier dreigt de wal het schip te keren.
Veel verhuizen De economie van de toekomst zal niet in het teken staan van een baan voor het leven en stabiliteit maar van flexibiliteit en veel verhuizen. Dan moet je snel aan de andere kant van het land voor een betaalbare prijs iets kunnen huren. Met de vaste banen is het gedaan met onderwijs tijdens je adolescentie waarop je een leven lang kunt teren ook. In de economie van de toekomst wisselen mensen snel van baan en soms ook van vak. Zij leren steeds bij. Daarvoor is waarschijnlijk een systeem van basisinkomens nodig en regelmatige sabbaticals die mensen gebruiken om hun kennis bij te spijkeren of een vaardigheid te leren die de komende jaren werk zal garanderen.
De nieuwe samenleving kent wel bestaans- en werkzekerheid maar geen baanzekerheid. Of het slim is om te investeren in een huis dat je zelf wilt bewonen, is dan nog maar de vraag. De kans is ook groot dat men veel meer gebruik gaat maken van collectieve voorzieningen zoals witte fietsen of witte auto’s die overal staan te wachten tot je je chipkaart erin steekt. Je betaalt per gebruiksminuut. De gevolgen van robotisering en verdere automatisering zijn hierbij niet meegeteld. Het is duidelijk dat de gevolgen daarvan niet kunnen worden afgewenteld op mensen die daardoor hun oude baan verliezen. Dat is een recept voor chaos, anarchie en geweld.
Nederland moet in alle opzichten drastisch worden heringericht, willen wij de samenleving leefbaar houden. Dat afschakelen van het gas is nog maar het topje van de ijsberg. Wij staan met zijn allen voor een gigantische taak die overeenkomsten vertoont met wat onze voorouders in de handen kregen gedrukt op 6 mei 1945. Wij moeten onszelf opnieuw uitvinden. Wie zal dat betalen? In ons land zijn miljarden en nog eens miljarden op zoek naar rendement. Laten we maar eens beginnen met een gigantische obligatielening voor het omkatten van Nederland.
Dat is geen slecht nieuws. Dat is goed nieuws. Dit land heeft weer een doel. Het mag opnieuw laten zien wat het waard is. Wij moeten ons zelf opnieuw uitvinden. Is dat inspirerend of niet? Een grootse taak, een wenkend perspectief. ’t Zal wennen zijn voor doormodderland maar we hebben wel vaker voor hete vuren gestaan. Geweldig. Eindelijk weer wat om voor te leven.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.